Những người nông dân, nhà phân phối xăng dầu và các chuyên gia tin rằng trận chiến với Nga đã làm giảm nguồn cung cấp nhiên liệu vốn để tăng cường cho vụ xuân. Ước tính, họ đã mất khoảng 85% nguồn cung thông thường kể từ khi xung đột bắt đầu vào ngày 24/2.

Sản lượng nguy cơ giảm

Do giao tranh, tổng diện tích trồng ngũ cốc trong vụ xuân này có thể sẽ giảm hơn tới 30% so với năm trước, và sản lượng cũng có thể bị ảnh hưởng nếu nông dân Ukraine không có đủ nhiên liệu để bón hóa chất và thu hoạch cây trồng đúng thời vụ.

Mùa trước, Ukraine là nhà xuất khẩu ngũ cốc lớn thứ tư thế giới, xuất khẩu các mặt hàng cơ bản như lúa mì và ngô sang châu Phi và Trung Đông, cũng như cung cấp một nửa số ngũ cốc do Chương trình Lương thực Thế giới của Liên hợp quốc thu mua để trợ giúp khẩn cấp.

Với việc các cảng ở Biển Đen của Ukraine bị phong tỏa, việc tiêu thụ lượng lớn lương thực đang nhanh chóng trở thành vấn đề toàn cầu. Bên cạnh đó, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đang cố gắng môi giới một thỏa thuận để các chuyến hàng ngũ cốc được nối lại - và làm dịu thị trường lương thực thế giới.

Tính đến cuối tháng 6/2021, Ukraine đã xuất khẩu 45 triệu tấn ngũ cốc. Quốc gia này đã được kì vọng sẽ tăng lên 65 triệu tấn sau vụ thu hoạch kỷ lục vào cuối năm ngoái nhưng chiến tranh đã khiến khoảng 21 triệu tấn bị mắc kẹt trong các hầm chứa trên khắp lãnh thổ khi mùa vụ 2021/22 kết thúc vào tháng tới.

Và trong khi an ninh là vấn đề cấp bách nhất đối với người nông dân cho đến nay, với những vùng đất bị tàn phá, phá hủy do pháo kích, tình trạng thiếu nhiên liệu đang bắt đầu gay gắt khi vụ thu hoạch tiếp theo cận kề.

Kees Huizinga - Chủ một trang trại trồng trọt và chăn nuôi bò sữa rộng 15.000 ha ở miền trung Ukraine, cho biết: “Nhiên liệu là vấn đề hơn cả vào lúc này”.

Đương đầu với những thách thức

Theo Taras Panasiuk, giám đốc thương mại đồng thời là nhà điều hành trạm xăng WOG, nông dân Ukraine sử dụng phần lớn trong số 1,5 triệu tấn dầu diesel mà họ tiêu thụ mỗi năm (hơn 10% nhu cầu nhiên liệu hàng năm của Ukraine) trong vụ xuân.

Phần lớn nhiên liệu của Ukraine được nhập khẩu bằng đường biển từ Nga, Belarus và các nước khác. Theo nhà tư vấn sản phẩm dầu mỏ A-95 của Ukraine, hơn 60% lượng dầu diesel của họ trong năm ngoái đến từ Nga và Belarus.

Theo Hiệp hội Dầu khí Ukraine, Ukraine đã bị buộc phải bắt tay vào các phương pháp tốn kém và khó khăn để đưa xăng bằng đường bộ từ các nước láng giềng như Ba Lan và Romania, mặc dù tình trạng thiếu công suất và hạn chế đã cản trở những nỗ lực này.

Nỗ lực này càng trở nên khó khăn hơn nữa khi các quốc gia láng giềng này lại phải đối mặt với tình trạng thiếu dầu diesel của chính họ, và các cuộc tấn công của Nga vào nhà máy dầu Kremenchuk và các kho chứa nhiên liệu đã khiến nguồn cung ở Ukraine thêm căng thẳng.

Theo các nhà quan sát, tình trạng thiếu tài xế xe bồn cũng đang cản trở việc cung cấp nhiên liệu vì nhiều người đã đăng ký tham gia chiến đấu nơi tiền tuyến.

Theo Roman Gorobets, giám đốc của FE Astra - công ty canh tác khoảng 2.000 ha ở miền trung Poltava, việc vận chuyển dầu diesel đến các trang trại hiện mất từ hai đến bốn tuần.

Được biết, chính phủ nước này đã công bố các hợp đồng nhập khẩu 300.000 tấn dầu diesel và 120.000 tấn xăng trong tháng 5, và Phó Chánh văn phòng Ukraine, Kyrylo Tymoshenko, cho biết hôm thứ Sáu (27/5) rằng 1.500 tấn nhiên liệu đã đến một trạm hải quan ở Lviv trong 24 giờ trước.

Trong khi đó để khắc phục khó khăn, người nông dân nơi đây chủ yếu đáp ứng nhu cầu nhiên liệu bằng cách dự trữ và khai thác các kênh cung cấp thay thế.

Chuyển đổi giống cây trồng – Thiếu diesel

Các kế hoạch trồng trọt cũng đã được thay đổi ở các trang trại. Đáng chú ý, họ đã quay lưng lại với ngô vì loại ngô này thâm dụng lao động và có thể dẫn đến thu hoạch lớn, có thể áp đảo các hầm chứa ngũ cốc vốn đã tràn đầy của Ukraine.

Thay vào đó, họ chọn lúa mạch, đậu nành và hạt hướng dương nhiều hơn vì chúng là những loại cây trồng giá thành đầu vào rẻ và tạo ra sản lượng nhỏ hơn sau khi thu hoạch.

Dựa trên nguồn dự trữ còn lại từ vụ thu hoạch năm ngoái và xuất khẩu hàng tháng hiện tại khoảng 1 đến 1,5 triệu tấn qua đường bộ, chỉ 65% dung lượng lưu trữ ngũ cốc thông thường sẽ khả dụng vào tháng 7 khi cây vụ đông bắt đầu được thu hoạch.

Một số công ty trồng trọt, chẳng hạn như Gorobets, đã kết thúc vụ gieo trồng vào giữa tháng 5, tin rằng không thể bán vụ thu hoạch tiếp theo là mối đe dọa nghiêm trọng nhất đối với nông nghiệp Ukraine và thị trường lương thực thế giới.

Nếu những bất cập liên quan đến chính trị vẫn còn tiếp diễn, việc thiếu dầu diesel thường dùng máy kéo có thể làm gián đoạn vụ mùa còn lại của nông nghiệp Ukraine.

Matt Ammermann, một nhà quản lý rủi ro hàng hóa tại StoneX ở Đông Âu nhận định: "Nếu có thể mua được hạt giống, phân bón, hoặc bất kỳ loại hóa chất nào phục vụ cho canh tác, thì đó là việc chỉ cần làm một lần." Thế nhưng "Nhiên liệu nhất quán hơn; những người nông dân cần nó trên cơ sở nhất quán".

Ông Huizinga chia sẻ rằng trang trại chăn nuôi bò sữa và cây trồng của ông ở miền trung Ukraine có đủ nhiên liệu để hoàn thành việc trồng trọt, nhưng sẽ không đủ để trang trải cho việc thu hoạch sẽ bắt đầu trong vòng vài tháng tới.

Cũng giống như các yếu tố thời chiến khác, tác động tiềm tàng của tình trạng thiếu nhiên liệu đối với sản xuất cây trồng là điều khó lường và chính phủ Ukraine đã không đưa ra dự báo về khối lượng thu hoạch.

Đối với lúa mì, chủ yếu được gieo trồng trước chiến tranh như vụ đông, một số nhà phân tích dự kiến mất đất do xung đột và nguồn cung từ phân bón đến nhiên liệu bị siết chặt sẽ khiến sản lượng giảm 35-40% so với vụ kỷ lục 32 triệu tấn vào năm 2021. .

Mike Lee, Giám đốc Green Square Agro Consulting, chuyên phân tích cây trồng ở khu vực Biển Đen, cho biết: Với thời điểm rất quan trọng đối với canh tác, nhiên liệu để cung cấp năng lượng cho máy móc có thể là một yếu tố quyết định.

Cuối cùng "Nếu nông dân không có dầu diesel, họ không thể lái máy kéo, bất kể có bao nhiêu phân bón và hạt giống cũng vô nghĩa."

Lê Na (Theo HSNW)