Mọi thứ đều tăng giá nhưng lương không tăng

Anh Jason Guan, 39 tuổi, là Giám đốc phát triển kinh doanh trong ngành fintech ở Singapore. Với thu nhập hộ gia đình trung bình hàng tháng khoảng 12.500 SGD (tương đương 9.000 USD), gia đình anh sống khá thoải mái khi thu nhập trung bình của hộ gia đình trên toàn quốc năm ngoái là 9.520 SGD.

Nhưng khi những gián đoạn từ cuộc xung đột Ukraine khiến các nước châu Á bao gồm Singapore phải vật lộn với lạm phát và chi phí sinh hoạt tăng cao khiến ngay cả một gia đình trung lưu như gia đình anh Guan cũng cảm thấy bị bó hẹp.

Công cụ đo lạm phát cốt lõi của Singapore, không bao gồm chỗ ở và phương tiện giao thông cá nhân, đã leo lên mức cao nhất trong gần 14 năm vào tháng 7 vừa qua. Một số nhà quan sát cho rằng không thể loại trừ khả năng suy thoái toàn cầu vào năm 2023.

Gia đình anh Guan đã bắt đầu thắt chặt chi tiêu bằng cách chủ yếu ở nhà trong những ngày cuối tuần thay vì ra ngoài ăn uống như trước đây. Anh nói, điều này khiến họ tiết kiệm được khoảng 2.000 SGD/tháng.

Chính quyền của Thủ tướng Lý Hiển Long vào tháng 6 đã công bố "gói hỗ trợ" trị giá 1,5 tỷ SGD để bảo vệ một phần cho những người Singapore có thu nhập thấp hơn khỏi lạm phát. “Nếu tình hình xấu đi, chúng tôi sẵn sàng làm nhiều hơn nữa”, Thủ tướng Lý Hiển Long nói vào tháng trước.

Đối với tầng lớp trung lưu Singapore, nỗi đau về lạm phát càng trở nên tồi tệ bởi những gì anh Guan mô tả là "sự phô trương" của các cá nhân có giá trị ròng cao trong nước đã không còn nhiều, trong khi gần đây, các công dân siêu giàu đến từ nước ngoài đang thi nhau sở hữu những ngôi nhà sang trọng trị giá hàng triệu USD tại Singapore.

Singapore tuần này đã công bố một thị thực dài hạn mới cho các công dân nước ngoài có thu nhập cao như một phần trong nỗ lực thu hút nhân tài hàng đầu trên toàn cầu. Các nhà quan sát thị trường bất động sản cho rằng thị trường nóng lên do nguồn cung thắt chặt và người giàu nước ngoài mới đến đất nước sau khi nới lỏng các hạn chế của Covid-19 hồi đầu năm.

Giá nhà riêng đã tăng 3,2% trong quý II so với quý đầu tiên, nhưng các căn hộ công cộng - nơi có khoảng 8/10 người Singapore sinh sống và có giá cả phải chăng - cũng đang gây chú ý khi bán với giá hơn 1 triệu SGD/căn. Kỷ lục cho đến nay là 1.418 triệu SGD/căn.

Những gia đình như gia đình anh Guan cũng không có khả năng sở hữu một chiếc ô tô. Việc này ở Singapore đòi hỏi phải mua giấy chứng nhận quyền sở hữu (COE) trên giá của chiếc xe.

Trong khi đó, giá COE đã ở mức cao nhất mọi thời đại trong những tháng gần đây, với chi phí cho một chiếc xe nhỏ mới dưới 1.600cc là 87.889 SGD vào giữa tháng 8.

“Tôi khá lo lắng cho các con tôi. Mọi thứ đều tăng giá nhưng lương thì không tăng”, anh Guan nói khi đề cập đến tương lai của hai cô con gái 7 tuổi và 4 tuổi của mình.

Laavanya Kathiravelu, nhà xã hội học kiêm PGS. tại Đại học Công nghệ Nanyang, cho biết sự phân hóa giàu nghèo đang gia tăng trên toàn cầu và Singapore không phải là ngoại lệ.

“Đặc biệt là khi Singapore không có thuế thu nhập bất động sản hoặc thuế thừa kế. Những người đã sở hữu tài sản, hoặc những người sinh ra trong các hộ gia đình có địa vị kinh tế xã hội cao, là đã có lợi thế hơn. Với sự suy giảm tính dịch chuyển xã hội, việc vượt qua những ngăn cách này và phát triển hơn về tình trạng kinh tế xã hội ngày càng trở nên khó khăn hơn”, PGS. Kathiravelu nói.

Triển vọng dịch chuyển xã hội ảm đạm

Dữ liệu hiện tại không thực sự cho thấy sự phân chia giàu nghèo ngày càng tăng. Tính đến năm 2021, hệ số Gini của Singapore ở mức thấp nhất kể từ năm 2011, ngay cả trước khi tính đến các khoản chuyển nhượng của Chính phủ.

Tuy nhiên, dữ liệu là từ trước cuộc xung đột Ukraine và sau đó là lạm phát và lãi suất tăng.

PGS. Kathiravelu cho biết người giàu cũng có thu nhập từ tài sản như cho thuê tài sản so với những người chỉ làm công ăn lương.

Nhà xã hội học Tan Ern Ser, Đại học Quốc gia Singapore, cho biết so với nhóm thu nhập cao hơn, những người ít khá giả hơn cũng dành nhiều thu nhập hơn cho các nhu cầu thiết yếu như thực phẩm và đồ gia dụng.

Họ cũng có thể phải tiết kiệm và “cắt giảm các khoản chi tiêu tùy ý như đi ăn ngoài, đi xem phim và đi du lịch, nghỉ dưỡng”, PGS. Kathiravelu nói thêm.

Dữ liệu từ năm 2017 và 2018 cho thấy các hộ gia đình ở hai nhóm thấp nhất đã chi 8,8% thu nhập của họ cho thực phẩm, so với chỉ 4,1% ở hai nhóm cao nhất.

Lạm phát hiện tại đã làm tăng chi phí lương thực của tất cả các hộ gia đình lên 3,7% trong nửa đầu năm nay so với một năm trước.

Các phát hiện do Viện Nghiên cứu Chính sách Singapore công bố vào năm 2019 đã phản ánh sự ảm đạm về tính dịch chuyển xã hội. Theo đó, chỉ 44% những người có bằng đại học hy vọng có khả năng phát triển lên tầng lớp cao hơn trong 10 năm. Con số này giảm xuống còn 40,6% đối với người dân Singapore chỉ được đào tạo nghề hoặc có bằng tốt nghiệp bách khoa. Đối với những người có trình độ trung học cơ sở trở xuống, chỉ 23,8% dự kiến sẽ sống tốt hơn trong tương lai, và 10,6% cho rằng họ sống kém hơn.

Những cảm giác đó vẫn tồn tại cho đến ngày nay. Một cuộc khảo sát nhỏ hơn đối với 201 cư dân do tổ chức phi chính phủ Access Singapore thực hiện vào tháng 7 năm ngoái cho thấy 72% trong số những người được hỏi cho biết trẻ em từ các gia đình có thu nhập thấp và trung bình ngày càng khó nâng cấp cuộc sống dựa trên khả năng của chúng.

Nhà xã hội học Tan nói: “Tôi nghĩ rằng điều đó khiến người thu nhập trung bình khó khăn hơn nhiều để vượt qua sự phân chia giữa nhà ở công cộng và BĐS tư nhân, giữa giao thông công cộng và xe riêng”.

Theo PGS. Kathiravelu, bất bình đẳng và phân chia tầng lớp xã hội là những vấn đề Singapore “chắc chắn phải lo lắng”, với tình trạng lạm phát gần đây khiến sự phân chia xã hội ngày càng gia tăng nhanh hơn.

Vào tháng 2, Bộ trưởng Tài chính Lawrence Wong đã tăng thuế đối với những người có thu nhập cao nhất và tăng thuế bất động sản có giá trị cao, cũng như thuế đối với ô tô hạng sang cũng tăng lên. Các nhà chức trách vào tháng 12 cũng đã tăng thuế tem đối với các căn hộ tư nhân trong nỗ lực kiểm soát giá nhà ở.

Wong, người kế nhiệm được chỉ định của Thủ tướng Lee, đã chỉ ra tác động mạnh của chênh lệch giàu nghèo trong chương trình nghị sự của ông.

Sơn Tùng (Theo SCMP)