Vào năm 2017, Mỹ có khoảng 401.000 trường hợp tử vong quá mức, điều sẽ không xảy ra nếu như họ có tỷ lệ tử vong trên độ tuổi thấp như Châu Âu. Trước đại dịch, 401.000 người đó chiếm khoảng 12% tổng số ca tử vong của người Mỹ. Tỷ lệ này thậm chí còn cao hơn ở độ tuổi dưới 85, nơi cứ bốn người Mỹ thì có một người chết đơn giản vì họ không sống ở châu Âu.

Những thiệt hại to lớn do đại dịch Covid-19 gây ra đã được công bố rộng rãi. Chính phủ Mỹ ước tính rằng 377.000 ca tử vong vào năm 2020 là do Covid-19. Điều này có nghĩa là số người chết quá mức hàng năm tại Mỹ tương đương với số người chết vì đại dịch trong năm 2020.

Nếu quy ra số năm bị mất, những người chết vì Covid-19 thường là những người cao tuổi, trong khi những trường hợp tử vong quá mức tại Mỹ lại diễn ra ở độ tuổi trẻ hơn nhiều, khiến cho số năm bị lãng phí ở những người này cao gấp 3 lần các bệnh nhân nhiễm Covid-19.

Tại sao Mỹ hoạt động rất kém trong các lĩnh vực này? Các nhà khoa học cho rằng việc chính quyền liên bang thiếu sự giám sát, cùng với cơ cấu vận động hành lang mạnh mẽ, phi công nghiệp hóa việc làm của người Mỹ, và phân biệt chủng tộc có hệ thống kết hợp lại tạo ra một cơn sóng thần hàng năm về số người chết quá mức.

Đã có nhiều nỗ lực để giải thích vấn đề tỷ lệ tử vong quá mức của Mỹ. Không có câu trả lời duy nhất, nhưng có ba yếu tố nổi bật. Thứ nhất, tỷ lệ tử vong do sử dụng ma túy quá liều ở Mỹ cao hơn nhiều so với châu Âu và đã tăng mạnh trong thế kỷ 21.

Cả hai yếu tố cung và cầu đều có liên quan đến số ca tử vong do sử dụng ma túy quá liều ngày càng tăng ở Mỹ. Vào những năm 1990, các công ty dược phẩm đang bán ra các sản phẩm thuốc giảm đau mà không được giám sát một cách chặt chẽ, gây ra tình trạng quá liều opioid theo toa.

Sức mạnh vận động hành lang của các hãng dược phẩm lớn đã bảo vệ các chiến dịch bán hàng của họ. Mặc dù các hạn chế cuối cùng đã được đưa ra, nhưng thiệt hại đã để lại những vết sẹo trong cộng đồng. Việc sử dụng bất hợp pháp các chất dạng thuốc phiện gia tăng đáng kể, đặc biệt là ở những người có thu nhập và trình độ học vấn thấp.

Ngoài việc sử dụng ma tuý, việc sử dụng rượu quá độ dẫn tới đột quỵ cũng là một trong những tác nhân khác. Các nhà kinh tế học Anne Case và Angus Deaton đã lập luận rằng xã hội Mỹ đang phải hứng chịu một làn sóng tuyệt vọng ngày càng tăng. Họ cho rằng một trong những động lực chính là việc phi công nghiệp hóa đã loại bỏ hàng triệu công việc được trả lương cao cho những người không theo học đại học. Đây là nhóm có tỷ lệ tử vong sớm gia tăng mạnh nhất trong thế kỷ 21.

Nguyên nhân thứ hai là sự gia tăng nhanh chóng tỷ lệ người Mỹ trưởng thành bị béo phì. Năm 2016, 40% người Mỹ trưởng thành bị béo phì, một tỷ lệ lớn hơn nhiều so với châu Âu.Chỉ riêng nguyên nhân này đã có thể chiếm 55% số lượng tuổi thọ bị mất tại Mỹ so với các quốc gia giàu có khác.

Một đánh giá quốc tế về thực hành y tế của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia cho thấy Mỹ hoạt động tương đối tốt trong việc xác định và điều trị các bệnh tim mạch và nhiều bệnh ung thư. Nhưng tỷ lệ mắc những căn bệnh này, nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở các nước giàu có, lại cao bất thường ở Mỹ. Bệnh tim có liên quan chặt chẽ đến các yếu tố lối sống như béo phì.

Mặc dù mối liên hệ giữa béo phì và các nguy cơ sức khỏe đã được biết rõ, nhưng sở thích của người tiêu dùng đối với thực phẩm không lành mạnh vẫn là rất lớn. Không chỉ vì con người dễ bị tổn thương về mặt sinh học với đồ ngọt và chất béo, mà bởi vì các nhà sản xuất và phân phối thực phẩm lớn được khuyến khích biến điểm yếu này thành lợi nhuận.

Thứ ba, Mỹ nổi bật trong số các quốc gia giàu có vì không cung cấp bảo hiểm chăm sóc sức khỏe toàn dân. Một phân tích cho rằng việc không có dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn dân đã dẫn đến 45.000 ca tử vong quá mức ở độ tuổi 18-64 vào năm 2005. Con số đó đại diện cho khoảng một phần tư số ca tử vong vượt mức trong độ tuổi này.

Sự phân biệt chủng tộc mang tính hệ thống hiện nay trong xã hội Hoa Kỳ tạo ra sự bất bình đẳng về nguồn lực và quyền lực, do đó có tác động lớn đến sức khỏe của người da màu. Bất bình đẳng về chăm sóc sức khỏe và sự thiên vị về nhà cung cấp có liên quan mật thiết đến tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh và bà bầu.

Chẳng hạn, nhiều bác sĩ (thường là người da trắng và nam giới) đã được chứng minh là ít coi trọng các mối quan tâm về sức khỏe của người Da đen và Latinh khi mang thai và sinh nở, dẫn đến kết quả sức khỏe kém hơn cho cả các bà bầu và con của họ. Trẻ sơ sinh da đen có kết quả tốt hơn đáng kể khi được các bác sĩ da đen điều trị.

Mỹ cũng có bất bình đẳng thu nhập đặc biệt cao, và chính sách xã hội ở Mỹ ít có khả năng điều chỉnh sự bất bình đẳng hơn những nơi khác. Một nghiên cứu kết luận rằng tuổi thọ của Mỹ sẽ dài hơn từ ba đến bốn năm nếu quốc gia này có sự hào phóng về chính sách xã hội như các các quốc gia OECD khác. Một yếu tố dẫn đến những thiếu sót trong chính sách xã hội ở Mỹ, bao gồm cả việc cung cấp bảo hiểm y tế, là ý thức của phần lớn người da trắng rằng các chính sách hào phóng hơn sẽ mang lại lợi ích không cân xứng cho người Mỹ gốc Phi.

Tất cả điều này cho thấy rằng những thiếu sót của ngành y học và sức khỏe cộng đồng. Đúng hơn, những thiếu sót này đã ăn sâu vào những đặc điểm lâu dài của xã hội Mỹ và nước Mỹ đang thất bại trong việc bảo vệ đầy đủ các thành viên của mình khỏi cái chết sớm.