Phát ngôn viên của Taliban Zabihullah Mujahid cho biết lực lượng này, vào hôm 23/8, đã chỉ định ông Haji Mohammad Idris giữ chức quyền Thống đốc của Ngân hàng Trung ương với kỳ vọng tái thiết các thế chế, giải quyết những vấn đề kinh tế bất ổn mà Afghanistan đang phải đối mặt.

Trong hơn một tuần kể từ khi Taliban giành quyền kiểm soát thủ đô Kabul, nền kinh tế Afghanistan đang trải qua giai đoạn bất ổn do hệ quả chiến tranh, đặc biệt là trong bối cảnh các ngân hàng đóng cửa và nhiều văn phòng chính phủ ngưng hoạt.

Mới đây, ông Ajaml Ahmady, cựu Thống đốc Ngân hàng Trung ương Afghanistan, cho rằng tương lai nền kinh tế của nước này “có vẻ sẽ ảm đạm dưới sự cai trị của lực lượng Taliban”. Vào hôm 16/8, ông Ahmady đã đăng tải trên trang cá nhân Twitter và cho biết ông đã lên một phi cơ quân sự và rời khỏi thủ đô Kabul vào hôm 15/8 nhưng không nói rõ điểm đến.

Ông Ahmady cho biết các quan chức ngân hàng trung ương đã bắt đầu giảm lượng tiền mặt, bao gồm cả USD, được giữ tại các chi nhánh ngân hàng tại các trung tâm tỉnh vào đầu tháng này trong bối cảnh lo ngại về sự tiến công của Taliban.

Ông Ahmady cho biết ông đã dành ngày 13/8 để xử lý nhằm bảo vệ các hầm chứa của chi nhánh ngân hàng địa phương và bảo vệ nhân viên Ngân hàng Trung ương, cũng như xem xét khả năng suy thoái kinh tế.

Vào hôm 14/8, ông đã gặp gỡ các ngân hàng tư nhân và các sàn giao dịch thị trường để cố gắng dập tắt cơn hoảng loạn về nguồn cung tiền tệ đang giảm dần.

Theo một cựu giám đốc ngân hàng tại Afghanistan giấu tên, vấn đề tài chính cấp bách nhất của Afghanistan hiện giờ là tình trạng cạn kiệt đồng USD. Vào thời điểm thủ phủ lớn đầu tiên của tỉnh này thuộc quyền kiểm soát của lực lượng Taliban gần hai tuần trước, gần như tất cả USD đã được hồi hương, ông Ahmady cho biết.

Không những vậy, chính quyền Joe Biden tuần trước đã hủy nhiều chuyến hàng chở tiền mặt tới Afghanistan giữa lúc các tay súng Taliban đang trên đà tiến tới thủ đô Kabul giành kiểm soát. Động thái trên là một phần trong nỗ lực của chính quyền Mỹ nhằm giữ cho hàng triệu USD không rơi vào tay lực lượng Taliban.

Cũng theo những nguồn tin này, Mỹ hiện đang chặn lực lượng Taliban tiếp cận các tài khoản chính phủ do Cục Dự trữ Liên bang và các ngân hàng khác của Mỹ quản lý, đồng thời nỗ lực ngăn chặn Taliban tiếp cận khoản dự trữ trị giá gần nửa tỷ USD tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), tổng dự trữ của Ngân hàng Trung ương Afghanistan đạt 9,4 tỷ USD tính đến cuối tháng 4/2021.

Tuy nhiên, theo một nguồn thạo tin cho hay, hầu hết các khoản dự trữ này đều được cất giữ bên ngoài lãnh thổ Afghanistan và cũng không rõ bao nhiêu trong số 9,4 tỷ USD khoản dự trữ của Ngân hàng Trung ương Afghanistan cất giữ tại Mỹ là bao nhiêu.

“Bất kỳ tài sản nào thuộc Ngân hàng Trung ương mà chính phủ Afghanistan sở hữu tại Mỹ sẽ không được cung cấp cho Taliban”, một quan chức trong chính quyền Mỹ nói với AFP vào hôm 16/8.

Theo hãng tin Quartz, chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đóng băng một số tài sản do chính phủ Afghanistan gửi tại các ngân hàng ở Mỹ, nhằm ngăn lực lượng Taliban tiếp cận khối tài sản trị giá hàng tỷ USD – một phần trong số này được cho là dự trữ ngoại hối của Afghanistan.

Trong khối tài sản bị đóng băng lần này của Afghanistan có một kho vàng miếng đang được niêm phong ở Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York.

Theo số liệu do Ngân hàng Trung ương Afghanistan công bố, tính đến tháng 12/2020, khối tài sản được gửi tại đây bao gồm 22 tấn vàng. Theo tỷ giá hiện tại của Hiệp hội Thị trường Vàng thỏi London (LBMA), số vàng này trị giá ước tính khoảng 1,25 tỷ USD.

Số vàng tại ngân hàng New York nói trên chiếm khoảng 1/10 khối tài sản dự trữ mà chính phủ Afghanistan nắm giữ, được chia nhỏ và gửi tại các ngân hàng trong nước cũng như ở các quốc gia khác, trong đó có Mỹ.

Ngay khi Taliban tuyên bố giành quyền kiểm soát Kabul, Ngoại trưởng Mỹ Antony Bliken đưa ra cảnh báo cho biết Mỹ sẽ sử dụng sức mạnh tài chính của mình trong nỗ lực gây áp lực với Taliban trên một số mặt trận, bao gồm thông qua các biện pháp trừng phạt và hỗ trợ tài chính, vốn là những yếu tố quan trọng giúp giữ nền kinh tế Afghanistan phát triển.

Tình hình tại Afghanistan trở nên căng thẳng hơn khi các tay súng Taliban tràn vào thủ đô Kabul và nắm quyền kiểm soát thành phố hôm 15/8. Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã rời khỏi đất nước.