12 tháng kể từ khi Mỹ rút quân, một số người Afghanistan đã hoan nghênh việc cải thiện an ninh nhưng phải vật lộn với nghèo đói, hạn hán, suy dinh dưỡng và niềm hy vọng đang phai nhạt của phụ nữ rằng họ sẽ có vai trò quyết định trong tương lai của đất nước.

Một số người đàn ông đã bắn vào không trung ở Kabul và vài trăm người, bao gồm những người ủng hộ, chiến binh và các quan chức đã tập trung tại quảng trường trước Đại sứ quán Mỹ để đánh dấu ngày này. Họ cầm các biểu ngữ trong đó có khẩu hiệu phản đối Mỹ.

Người phát ngôn của Taliban Zabihullah Mujahid cho biết: “Ngày này là ngày chiến thắng của sự thật trước sự giả dối và là ngày của sự cứu rỗi, tự do của đất nước Afghanistan”.

Trong một buổi lễ có sự tham dự của các bộ trưởng chính phủ Taliban, quyền ngoại trưởng Amir Khan Muttaqi cho biết sự cai trị của họ đã mang lại an ninh ở những nơi mà Mỹ đã thất bại và nói rằng nhóm này muốn có những mối quan hệ tích cực với thế giới.

"Chúng tôi muốn có mối quan hệ tốt đẹp với tất cả các nước, chúng tôi sẽ không để lãnh thổ của Afghanistan bị sử dụng để chống lại bất kỳ ai", ông nói và thêm rằng họ muốn giải quyết những thách thức đang diễn ra ở đất nước.

Đất nước này an toàn hơn so với trước đây khi phong trào Hồi giáo theo đường lối cứng rắn chiến đấu chống lại các lực lượng nước ngoài do Mỹ lãnh đạo và các đồng minh Afghanistan của họ.

Tuy nhiên, an ninh tương đối đó không thể che lấp quy mô thách thức mà Taliban phải đối mặt trong việc đưa Afghanistan vào con đường tăng trưởng và ổn định kinh tế. Có những áp lực rất lớn đối với nền kinh tế, một phần lớn là do đất nước bị cô lập khi các chính phủ nước ngoài từ chối công nhận các nhà cầm quyền của họ.

Viện trợ phát triển mà đất nước phụ thuộc rất nhiều đã bị cắt giảm do cộng đồng quốc tế yêu cầu Taliban tôn trọng quyền của người Afghanistan, đặc biệt là trẻ em gái và phụ nữ khi bị hạn chế quyền tiếp cận công việc và giáo dục.

Taliban đang yêu cầu trả lại 9 tỷ USD dự trữ ngân hàng trung ương ở nước ngoài, nhưng các cuộc đàm phán với Mỹ gặp phải những trở ngại, bao gồm việc Mỹ yêu cầu một thủ lĩnh Taliban phải chịu lệnh trừng phạt.

Taliban từ chối nhượng bộ những yêu cầu này, nói rằng họ tôn trọng tất cả các quyền của người Afghanistan trong khuôn khổ giải thích luật Hồi giáo của họ.

Và cho đến khi có sự thay đổi lớn về vị trí của cả hai bên, vẫn chưa có biện pháp khắc phục ngay lập tức đối với giá cả leo thang, tình trạng thất nghiệp gia tăng và nạn đói sẽ trở nên tồi tệ hơn khi mùa đông bắt đầu.

"Tất cả chúng ta đang hướng đến bóng tối và bất hạnh. Con người không có tương lai, đặc biệt là phụ nữ", Amena Arezo, một bác sĩ đến từ tỉnh Ghazni, đông nam nói. 

Quá nửa đất nước chìm trong nghèo đói

Khoảng 25 triệu người Afghanistan hiện đang sống trong cảnh nghèo đói - chiếm hơn một nửa dân số và Liên hợp quốc ước tính rằng có thể mất tới 900.000 việc làm trong năm nay khi nền kinh tế đình trệ.

Fatima, sống ở tỉnh Herat, phía tây đất nước, cho biết cô đã nhận thấy an ninh được cải thiện trong năm qua, nhưng thất vọng khi lưu ý rằng các trường học dành cho nữ sinh đã đóng cửa và thiếu cơ hội việc làm cho phụ nữ. Giống như nhiều người Afghanistan, cô yêu cầu giấu tên của mình vì sợ bị trả thù.

Jawed, đến từ tỉnh Helmand, miền nam, nơi từng chứng kiến ​​nhiều giao tranh ác liệt trong quá khứ, cho biết an ninh đã được cải thiện đáng kể kể từ khi Taliban trở lại nắm quyền 20 năm, nhưng cũng ghi nhận lạm phát tràn lan.

Lần trước khi Taliban cai trị Afghanistan vào cuối những năm 1990, phụ nữ không được làm việc, trẻ em gái bị cấm đến trường và luật Hồi giáo nghiêm ngặt được thực thi một cách tàn bạo, bao gồm cả việc hành quyết công khai.

Xã hội dân sự và các phương tiện truyền thông độc lập cũng bị thu hẹp, với nhiều thành viên rời khỏi đất nước. Phái bộ Liên hợp quốc tại Afghanistan cho biết trong một cuộc đánh giá gần đây, nhóm này đang hạn chế các tiếng nói đối lập ​​bằng cách bắt giữ các nhà báo, nhà hoạt động và người biểu tình.

Mai Anh (theo Reuters)