(CLO) "Nghề báo là nghề hoạt động xã hội; người làm báo là người hoạt động xã hội. Tác phẩm báo chí thường có tác động xã hội rộng lớn, có khả năng định hướng tư tưởng, định hướng thông tin cao và hiệu quả..." - Nhà báo Đỗ Phú Thọ khẳng định trong cuộc trò chuyện với báo Nhà báo & Công luận.
-Thưa ông, mạng xã hội (MXH) là công cụ đắc lực giúp hội viên, nhà báo cập nhật thông tin, tìm kiếm và kiếm chứng nguồn tin cũng như kết nối và theo dõi phản hồi từ công chúng. Thế nhưng, không có nghĩa là họ có thể nói những điều trái với tôn chỉ, mục đích hay chuẩn mực của tòa soạn và vi phạm đạo đức của nhà báo. Trên thực tế, vấn đề này đã được đặt ra rất nhiều nhưng vẫn...là chuyện “nói rồi, khổ lắm, nói mãi”. Nguyên nhân của vấn đề này từ đâu, thưa ông?
Đại tá, nhà báo Đỗ Phú Thọ, Bí thư Đảng ủy, Phó Tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân
+ Không thể kể hết được những lợi ích mà mạng xã hội mang lại. Với các nhà báo thì MXH là công cụ đắc lực giúp họ cập nhật thông tin, tìm kiếm và kiếm chứng nguồn tin cũng như kết nối và theo dõi phản hồi từ công chúng. Thực tế thời gian qua, nhiều nhà báo đã sử dụng tài khoản mạng xã hội của cá nhân mình để tương tác, chia sẻ, đăng tải, cung cấp, định hướng thông tin có ích cho xã hội và đất nước. Thông qua MXH, nhiều nhà báo đã phát hiện, khai thác có chọn lọc thông tin về những vấn đề mới của xã hội để phục vụ tác nghiệp báo chí.
Tuy nhiên, bên cạnh đó, đã có nhà báo sử dụng thông tin từ MXH chưa được kiểm chứng mà đã đưa lên báo dẫn tới thông tin không đúng sự thật. Có nhà báo còn có biểu hiện bị dẫn dắt bởi các trang mạng xã hội. Đặc biệt đã có nhà báo sử dụng trang thông tin cá nhân Facebook đăng tải các nội dung có tính chất cổ xúy, kích động dư luận ủng hộ cho các hành vi sai trái. Gần đây, một số vấn đề gây bức xúc dư luận là một vài cá nhân đã tự ý “livestream” bôi nhọ, xúc phạm cá nhân, tổ chức, tạo hiệu ứng truyền thông không lành mạnh. Một số phóng viên, cộng tác viên của các tờ báo điện tử, trang tin điện tử lại “chính thống hóa” thông tin trên mạng thành bài báo của mình, gây rối loạn thông tin, tiếp tay cho tin đồn thất thiệt trên mạng xã hội. Có nhà báo, cùng một sự việc, nhưng viết trên báo lại khác với việc đăng tải trên MXH.
Từ năm 2018, Hội Nhà báo Việt Nam đã ban hành Quy tắc sử dụng mạng xã hội của người làm báo Việt Nam, trong đó có những quy định cụ thể về điều người làm báo Việt Nam được hoặc không được làm khi tham gia mạng xã hội. Thời gian qua đã có một số nhà báo bị xử lý kỷ luật về việc vi phạm Quy tắc sử dụng mạng xã hội. Thế nhưng tình trạng nhà báo sai phạm liên quan đến MXH vẫn không giảm.
Nguyên nhân dẫn đến những sai phạm nói trên có nhiều, trong đó có trách nhiệm của các cơ quan báo chí, cơ quan chủ quản của các cơ quan báo chí chưa mạnh tay xử lý. Nhận thức của một số nhà báo về trách nhiệm xã hội của bản thân vẫn còn hạn chế. Công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp, trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân cho đội ngũ nhà báo chưa được coi trọng. Trong khi đó MXH ngày càng bùng phát và rất khó quản lý. MXH cũng là môi trường lý tưởng để tin giả sinh sôi, nảy nở và là cạm bẫy đối với các nhà báo không giữ được bản lĩnh chính trị. Đặc biệt trong thời gian gần đây, Internet đang trở thành công cụ đắc lực cho các thế lực phản động lợi dụng - nuôi cấy những mầm “nấm độc”, gây phương hại cho an ninh quốc gia.
- Một phương tiện truyền thông không có lỗi nếu chúng ta biết sử dụng nó một cách phù hợp và vì những mục đích nhân văn. Nhưng báo chí – bao gồm cả tòa soạn và cá nhân các nhà báo – có thêm một yếu tố là trách nhiệm xã hội. Quan điểm của ông như thế nào về vấn đề này?
+ Tôi cho rằng, nhà báo là công dân do vậy nhà báo cũng phải tuân thủ pháp luật như những công dân khác. Bên cạnh đó, nghề báo là nghề đặc biệt. Hoạt động báo chí là một trong những hoạt động mang tính xã hội rất cao. Nghề báo là nghề hoạt động xã hội; người làm báo là người hoạt động xã hội. Tác phẩm báo chí thường có tác động xã hội rộng lớn, có khả năng định hướng tư tưởng, định hướng thông tin cao và hiệu quả. Do báo chí có vai trò quan trọng, người làm báo nếu không có chuẩn mực đạo đức và quy định về trách nhiệm xã hội thì vô cùng nguy hiểm cho xã hội. Vì lẽ đó, tôi hoàn toàn ủng hộ Hội Nhà báo Việt Nam khi ban hành 10 điều Quy định đạo đức nghề nghiệp và Quy tắc sử dụng mạng xã hội của người làm báo Việt Nam. Qua nghiên cứu, tìm hiểu của tôi thì hầu hết các nước trên thế giới đều có quy định về đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội của người làm báo.
- Ông từng chia sẻ rằng, Hội Nhà báo Việt Nam đã có quy định cụ thể về việc nhà báo tham gia MXH, riêng Báo Quân đội nhân dân cũng có quy định chặt chẽ về việc tham gia MXH. Xin ông chia sẻ cụ thể hơn về việc này?
+ Đúng vậy! Báo Quân đội nhân dân là cơ quan của Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, tiếng nói của lực lượng vũ trang và nhân dân Việt Nam. Cán bộ, phóng viên, biên tập viên của Báo phần lớn là sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam phải có trách nhiệm và nghĩa vụ thực hiện nhiệm vụ chính trị của tờ báo, thực hiện chức trách của một quân nhân trong lực lượng vũ trang. Chính vì lẽ đó, ngoài thực hiện nghiêm túc các quy định trong Quy định đạo đức nghề nghiệp và Quy tắc sử dụng mạng xã hội của người làm báo Việt Nam, đối với các nhà báo trong Báo Quân đội nhân dân còn phải thực hiện nghiêm ngặt các quy định của Bộ Quốc phòng trong phát ngôn, trách nhiệm sử dụng mạng xã hội. Như vậy các quy định cụ thể về việc nhà báo tham gia MXH tại Báo Quân đội nhân dân chặt chẽ hơn so với quy định Hội Nhà báo Việt Nam.
Ngoài thực hiện nghiêm túc các quy định trong Quy định đạo đức nghề nghiệp và Quy tắc sử dụng mạng xã hội của người làm báo Việt Nam, đối với các nhà báo trong Báo Quân đội nhân dân còn phải thực hiện nghiêm ngặt các quy định của Bộ Quốc phòng trong phát ngôn, trách nhiệm sử dụng mạng xã hội.
Trong đó có quy định cụ thể về thông tin mà nhà báo của Báo Quân đội nhân dân đưa ra trên mạng xã hội phải là một thông tin khách quan và bảo đảm “4 hợp” (hợp pháp, hợp lý, hợp tình, hợp thời). Hợp pháp nghĩa là tuân thủ đúng hiến pháp, pháp luật, đúng với đường lối của Đảng. Hợp lý nghĩa là bảo đảm tính xác đáng, logic, thực chất của vấn đề. Hợp tình nghĩa là phù hợp với tình cảm lương tri con người và đạo đức xã hội. Hợp thời là đưa ra đúng thời điểm được công chúng dư luận xã hội quan tâm.
Thực tế trong thời gian qua, các nhà báo của Báo Quân đội nhân dân đều tự giác chấp hành các quy định này.
- Thời gian qua, các thế lực thù địch, một số tổ chức, cá nhân thiếu thiện chí với Việt Nam, đang ra sức tuyên truyền chống phá Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam trên nền tảng MXH... Báo Quân đội nhân dân với trách nhiệm của mình đã “đối diện và đấu tranh” như thế nào để phản bác những luận điệu sai trái đó, thưa ông?
+ Hiện nay trên thế giới có hàng tỷ website, blog cá nhân khác nhau, hằng ngày, hằng giờ thu hút vài tỷ lượt người xem và trao đổi thông tin. Sự phát triển kỳ diệu của Internet đã khiến thế giới ngày trở nên phẳng hơn, tạo ra một “thế giới phẳng” với xa lộ thông tin kết nối toàn cầu.
Thế nhưng, trong thời đại truyền thông kỹ thuật số, phương tiện để lan truyền những thông tin sai lệch rất nhanh, mạnh mẽ, gây tác động tiêu cực đến tâm lý xã hội, làm cho người dân tiếp cận thông tin không chuẩn mực, bị phân tâm, hoang mang hay hiểu sai về chủ trương, quan điểm, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19 ngày càng phức tạp, các thế lực thù địch, một số tổ chức, cá nhân thiếu thiện chí với Việt Nam, đang ra sức tuyên truyền chống phá Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam thông qua các hình ảnh và nội dung xấu, độc trên nền tảng MXH, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” , xuyên tạc lịch sử, nói xấu lãnh tụ, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng, xuyên tạc công tác phòng chống Covid-19 của chúng ta.
Trước tình trạng đó, Báo Quân đội nhân dân với trách nhiệm của người làm báo cách mạng đã thẳng thắn “đối diện và đấu tranh” để phản bác những luận điệu sai trái thông qua việc cung cấp kịp thời thông tin trung thực và khách quan trên các ấn phẩm của Báo Quân đội nhân dân, trên các nền tảng mạng xã hội. Các chuyên mục “Làm thất bại chiến lược “Diễn biến hòa bình”, “Phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng” luôn được quan tâm đầu tư và nâng cao chất lượng. Đảng ủy, Ban biên tập của Báo đã thành lập một bộ phận phóng viên chuyên sâu, làm nòng cốt trong cuộc đấu tranh với các quan điểm sai trái, xuyên tạc của các đối tượng thù địch (bộ phận 35). Hàng tháng bộ phận này đều họp và xây dựng kế hoạch viết tuyến tin, bài, sản xuất các tác phẩm báo chí để đấu tranh trực diện với các quan điểm sai trái. Trước diễn biến thực tế của mặt trận đấu tranh chống các quan điểm sai trái, bộ phận 35 lại hội ý đột xuất, xây dựng kịch bản đấu tranh và phân công các cá nhân thực hiện. Báo Quân đội nhân dân còn tổ chức đội ngũ cộng tác viên chuyên sâu là các chuyên gia giàu kinh nghiệm đấu tranh với các quan điểm sai trái, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Báo Quân đội nhân dân còn phối hợp với các cơ quan, đơn vị quân đội và các cơ quan báo chí ngoài quân đội đưa những tin, bài đấu tranh chống các quan điểm sai trái, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên các phương tiện thông tin đại chúng và mạng xã hội đồng thời tổ chức đấu tranh trên không gian mạng để bảo vệ quan điểm của mình.
(CLO) Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Vĩnh Phúc phải đa dạng hóa ngành nghề, sản phẩm, thị trường, chuỗi cung ứng để phát triển nhanh và bền vững, có thể ứng phó kịp thời với tình hình khi một số ngành nào đó gặp khó khăn. Đưa Vĩnh Phúc trở thành trung tâm sản xuất công nghiệp hiện đại của cả nước. Chuyển từ gia công, lắp ráp sang sản xuất các sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao, tăng tỷ lệ giá trị gia tăng trong sản xuất công nghiệp.
(CLO) Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo các cơ quan thông tấn, báo chí đưa tin đầy đủ nội dung các văn bản về đặc xá năm 2025 để mọi người dân và các phạm nhân hiểu rõ điều kiện, quy trình, thủ tục xét đặc xá... để họ có thể tự bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình, tự đối chiếu, giám sát hoạt động của các cơ quan chức năng, tránh nhầm lẫn, sai sót...
(CLO) Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực Phú Quốc vừa tiến hành mở thầu cho gói thầu số 5, thuộc dự án "Xử lý rác thải mới phát sinh hằng ngày".
(CLO) Mới đây, Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Giao Thuỷ vừa đăng tải thông báo mời thầu cho cho gói thầu xây dựng công trình và lắp đặt thiết bị, thuộc dự án "Xây dựng khu dân cư tập trung xã Giao Thanh, huyện Giao Thủy".
(NB&CL) Các chuyên gia kỳ vọng, dự thảo Luật Đường sắt sửa đổi sẽ tập trung vào việc ứng dụng khoa học công nghệ, tăng cường hợp tác quốc tế và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, hướng tới một ngành đường sắt phát triển bền vững và hội nhập mạnh mẽ với khu vực và thế giới.
(CLO) Các nhà khoa học nghiên cứu nguồn gốc của cư dân "Sa mạc Sahara xanh" vừa khôi phục thành công bộ gen hoàn chỉnh đầu tiên từ hài cốt của hai người phụ nữ được chôn cất tại Takarkori.
(CLO) Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM cho biết sẽ thực hiện theo chỉ đạo của cấp trên để xử lý vụ việc liên quan đến loạt livestream gây tranh cãi của streamer ViruSs và các nghệ sĩ khác.
(CLO) Chủ tịch UBND thành phố Lào Cai vừa ký văn bản mời thầu Dự án xây dựng kè chống sạt lở trị giá 50 tỷ đồng cho 31 hộ dân nằm dọc đường 23/9, phường Pom Hán để kịp thời khắc phục khẩn cấp sạt lở nhằm đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản cho nhân dân.
(CLO) Giữa những đồn điền cọ bạt ngàn tại vùng nông thôn Malaysia, những tòa nhà khổng lồ phủ đầy tấm pin mặt trời, hoạt động không ngừng nghỉ để phục vụ cho cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo toàn cầu.
(CLO) Huyện Bắc Hà (tỉnh Lào Cai) đang khẩn trương chuẩn bị cho Festival Cao Nguyên Trắng Bắc Hà hè 2025 và Vòng chung kết giải đua ngựa truyền thống vào ngày 7/6.
(CLO) Sau thời gian dài im ắng, tối ngày 3/4/2025, Tiktoker Phạm Thoại bất ngờ báo cáo kết quả kiểm toán độc lập về thu - chi tài khoản từ thiện ủng hộ bé Bắp đứng tên mình.
(CLO) Rạng sáng 4/4 (giờ Việt Nam), câu lạc bộ Chelsea giành chiến thắng tối thiểu 1-0 trước Tottenham tại giải Ngoại hạng Anh 2024/25, qua đó đòi lại vị trí thứ 4 trên bảng xếp hạng từ tay Man City.
(CLO) Mạng xã hội đang tạo ra một 'thế giới song song' đầy cám dỗ, nơi giới trẻ đang phải đối mặt với một nghịch lý: 'bắt kịp' những xu hướng phù phiếm trên mạng xã hội, nhưng lại 'bỏ lỡ' những giá trị đích thực của cuộc sống.
(NB&CL) Công tác bồi dưỡng, rèn giũa nghiệp vụ cho các tay bút, tay máy, các “nhà báo số” đang cần một “tốc lực” mạnh mẽ… Các chương trình kế hoạch tại Trung tâm bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí - Hội Nhà báo Việt Nam với rất nhiều lớp học bổ ích, thiết thực, được triển khai đều đặn… với tinh thần “không mang đến những gì mình có mà mang đến những thứ học viên cần”.
(CLO) Ngày 1/4, tại TP Tuy Hòa, Hội Nhà báo Phú Yên đã tổ chức hội nghị tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí với chuyên đề "Biên tập và rút tít báo chí hiện đại". Sự kiện này thu hút sự tham gia của đông đảo phóng viên, biên tập viên và hội viên các chi hội nhà báo trên địa bàn tỉnh.
(CLO) Ngày 28/3, Hội Nhà báo tỉnh Quảng Ngãi khai mạc lớp tập huấn chuyên đề "Kỹ năng tuyên truyền về công tác xây dựng Đảng". Sự kiện thu hút sự tham gia của gần 30 học viên, là lãnh đạo, phóng viên và biên tập viên đến từ các cơ quan báo chí trên địa bàn tỉnh.
(CLO) Sáng 28/3, Hội Nhà báo tỉnh Nghệ An tổ chức lớp tập huấn chuyên đề "Kỹ năng sản xuất và Phát triển nội dung báo chí, ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI". Chương trình thu hút hơn 100 hội viên, phóng viên, biên tập viên từ các cơ quan báo chí trên địa bàn tỉnh tham gia.
(CLO) Chiều 27/3, Đoàn công tác do Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Trần Trọng Dũng làm trưởng đoàn đã đến thăm và làm việc với Đài Phát thanh - Truyền hình và Báo Bình Phước (BPTV).
(NB&CL) Nghị quyết 18-NQ/TW, một bước đi quan trọng trong chiến lược đổi mới hệ thống chính trị, đã đặt ra yêu cầu kép đối với các cơ quan báo chí: trước hết là “gọn”, sau đó là “tinh”. Điều này đồng nghĩa với việc các cơ quan báo chí không chỉ cần giảm số lượng nhân sự mà còn phải nâng cao chất lượng đội ngũ phóng viên và nhà báo.
(CLO) Trong các ngày từ 22- 23/3, Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí - Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp với Hội Nhà báo tỉnh Thái Nguyên tổ chức Khóa bồi dưỡng với chủ đề “Kỹ năng sản xuất video và ứng dụng AI cho báo điện tử trên thiết bị di động”.
(CLO) Trong suốt các giai đoạn lịch sử đấu tranh cách mạng, cùng với báo giới cả nước, những người làm báo Quảng Trị đã vượt qua khó khăn, gian khổ để làm tốt công tác tuyên truyền các nhiệm vụ chính trị, kinh tế-xã hội, an ninh- quốc phòng của địa phương. Công tác bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí để nâng cao chất lượng đội ngũ người làm báo luôn được Hội Nhà báo tỉnh Quảng Trị chú trọng nhằm hướng tới nền báo chí hiện đại chuyên nghiệp và nhân văn.
(CLO) Đoàn đại biểu Hội Nhà báo Việt Nam do Phó Chủ tịch thường trực Nguyễn Đức Lợi dẫn đầu, đã có những đóng góp quan trọng tại Hội thảo quốc tế "Patria" lần thứ IV về thông tin và truyền thông, diễn ra từ ngày 17-22/3 tại La Habana, Cuba.
(NB&CL) Việc thẩm định, sàng lọc tác phẩm từ các cơ quan báo chí, các chi hội cơ sở ở địa phương luôn là một trong những khâu trọng yếu để sàng lọc nên những tác phẩm chất lượng cho mỗi mùa giải Báo chí Quốc gia. Mùa Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XIX – năm 2024 cũng vậy, sự sàng lọc cẩn trọng và sáng suốt từ cơ sở sẽ là nền tảng để có được những tác phẩm báo chí chất lượng tốt nhất…
