Ngày 18/7, TAND TP HCM mở phiên tòa xét xử sơ thẩm 2 cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam: Đặng Việt Hà, Trần Kỳ Hình cùng 252 bị cáo khác liên quan đến vụ sai phạm xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam, 11 trung tâm đăng kiểm trên địa bàn TP HCM và 3 trung tâm đăng kiểm tại Long An, Bến Tre, Sóc Trăng.

Các bị cáo bị xét xử về các tội: Nhận hối lộ; Đưa hối lộ; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Tham ô tài sản; Lừa đảo chiếm đoạt tài sản; Giả mạo trong công tác; Sản xuất, mua bán, trao đổi hoặc tặng cho phần mềm để sử dụng vào mục đích trái pháp luật; Xâm phạm trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông, hoặc phương tiện điện tử của người khác; Làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức; Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức; Lừa đảo chiếm đoạt tài sản; Tham ô tài sản...

Phiên tòa do Thẩm phán Huỳnh Văn Trực làm Chủ tọa. Đại diện viện kiểm sát tham gia phiên tòa gồm các kiểm sát viên Trần Thị Liên, Nguyễn Vũ Mai Diễm, Lê Trương Hà Linh, Phạm Văn Hiền.

Phiên xử có hơn 200 luật sư, hơn 60 bị hại là cá nhân, tổ chức. Để phục vụ công tác xét xử, TAND TP HCM đã liên thông 2 phòng xử án lớn nhất, bố trí thêm bàn ghế và màn hình tivi theo từng khu vực để những người tham dự có thể theo dõi toàn bộ diễn biến phiên tòa. 

An ninh phiên xử được thắt chặt bằng nhiều lớp, chỉ những người liên quan xuất trình được giấy tờ mới được tham dự. Cơ quan báo chí cũng được bố trí khu vực tác nghiệp riêng và theo dõi qua màn hình tivi.

Cùng với đó, tại điểm cầu thành phần là Trại tạm giam T30 đã được kết nối trực tuyến đến TAND TP HCM với nhiều dãy ghế được đặt trong căn phòng rộng có bục khai báo và micro giống như phòng xét xử.

Theo cáo trạng, trong thời gian giữ chức Cục trưởng Đăng kiểm Việt Nam, ông Đặng Việt Hà là người chỉ đạo mọi hoạt động của đơn vị, quản lý công tác đăng kiểm trên cả nước. Song, ông này đã buông lỏng quản lý, thiếu kiểm tra giám sát để các Phòng trực thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam, Trung tâm Đăng kiểm, Chi cục Đăng kiểm trên cả nước xảy ra sai phạm, tiêu cực có hệ thống trong suốt thời gian dài.

Khi phát hiện sai phạm, tiêu cực, ông Hà không chấn chỉnh, xử lý. Ngược lại, vì vụ lợi cá nhân, bị cáo tiếp tục đưa ra các chủ trương, chỉ đạo cán bộ Phòng kiểm định xe cơ giới, các Trung tâm Đăng kiểm nhận tiền hối lộ và chia mức hưởng lợi theo nguyên tắc phải đảm bảo lợi ích của Hà là cao nhất.

Cơ quan công tố xác định cựu cục trưởng Hà phải chịu trách nhiệm hình sự về tổng số tiền nhận hối lộ là hơn 40 tỷ đồng.

Là người tiền nhiệm, ông Trần Kỳ Hình cũng có các hành vi sai phạm tương tự. Ông này bị cáo buộc vì động cơ vụ lợi cá nhân đã nhận tiền hối lộ tổng cộng hơn 6,5 tỷ đồng và 23.000 USD của các doanh nghiệp, các đơn vị đăng kiểm, bỏ qua các sai phạm trong việc cấp phép đủ điều kiện hoạt động Trung tâm Đăng kiểm, sai phạm trong quá trình kiểm định phương tiện.

Ngoài ra, ông Hình còn lợi dụng chức vụ quyền hạn vị trí công tác làm trái quy định, đã duyệt cấp đủ năng lực cho các cơ sở không đủ điều kiện theo quy định, tạo điều kiện cho cơ sở đóng tàu hoạt động trái pháp luật, làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của các chi cục đăng kiểm và Cục đăng kiểm Việt Nam.

Có vai trò sau lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam là các bị can thuộc nhóm lãnh đạo và cán bộ tại Phòng kiểm định xe cơ giới (VAR) - nơi có chức năng thẩm định hồ sơ thiết kế cải tạo phương tiện xe. 22 cá nhân gồm trưởng, phó phòng và các nhân viên tại phòng chuyên môn này bị cáo buộc về loạt sai phạm. Trong đó, Trần Anh Quân (quyền trưởng phòng VAR) là nhân vật quyền lực nhất.

Nhà chức trách xác định, từ khi nhận chức quyền trưởng phòng vào tháng 3/2019, Quân đã vạch ra chủ trương bỏ qua lỗi trên hồ sơ thiết kế để cấp giấy chứng nhận cải tạo xe của các công ty cho nhân viên thực hiện. Quân đã bàn bạc, thống nhất chủ trương nhận, chia tiền hối lộ với 12 đăng kiểm viên phòng VAR do đó phải chịu trách nhiệm về tổng số tiền các đăng kiểm viên đã nhận hối lộ là hơn 60 tỷ đồng.

Ngoài ra, trong quá trình thẩm định hồ sơ, kiểm tra đánh giá cấp phép đủ điều kiện Trung tâm Đăng kiểm 50-19D của Trần Bửu Tùng, Quân còn nhận hối lộ 9.500 USD. Cơ quan tố tụng xác định Quân hưởng lợi 11,5 tỷ đồng và 9.500 USD.

Quá trình điều tra, hai cựu cục trưởng và hầu hết các bị can thành khẩn khai nhận hành vi sai phạm và tỏ ra ăn năn hối cải. Một số bị can đã nộp lại một phần tiền hưởng lợi bất chính, tích cực phối hợp với cơ quan điều tra trong việc giải quyết vụ án. Cảnh sát đã thu hồi, tạm giữ tổng cộng hơn 43 tỷ đồng và 118.800 USD cùng nhiều tài sản khác để khắc phục hậu quả.