Mặc dù chính phủ Úc đã nhanh chóng đưa ra các chính sách để làm giảm tác động của sự suy thoái trong xuất khẩu hàng hóa như chuyển hướng bán hàng sang các nước khác, nhưng sản lượng xuất khẩu hàng hóa chính của Úc sang Trung Quốc vẫn tụt giảm vào tháng 11 khi các hạn chế thương mại của Bắc Kinh thực hiện với Úc.

Xuất khẩu tổng thể của Úc, bao gồm cả sang Trung Quốc, tăng nhẹ trong tháng 11 nhưng sản lượng xuất khẩu quặng sắt và than của Úc sang Trung Quốc đều giảm lần lượt ở mức 2,2% và 3,6% so với tháng 10.

Bất chấp giá quặng sắt tăng kỷ lục trong vài tháng qua, giá trị xuất khẩu quặng sắt của Úc vẫn giảm. Theo Cục Thống kê Úc, lượng quặng sắt được vận chuyển sang Trung Quốc trong tháng 11/2020 đã giảm 7% so với tháng 10.

Nhà kinh tế Ben Udy của Capital Economics ’Australia và New Zealand cho biết: “Xuất khẩu than của Úc, vốn bị Trung Quốc cấm không chính thức, đã giảm xuống mức yếu nhất kể từ năm 2016”.

Ông nói: “Tình trạng kém hiệu quả trong xuất khẩu than sang Trung Quốc đã cho thấy các hạn chế mà Trung Quốc thực hiện đối với hàng nhập khẩu của Úc đang bắt đầu mang lại ảnh hưởng tiêu cực cho Úc”.

Các số liệu cho thấy, tổng sản lượng xuất khẩu của quốc gia này sang Trung Quốc đã giảm 6,4% so với một năm trước đó, trong khi xuất khẩu sang các nước còn lại trên thế giới giảm 2,6%.

Các nhà phân tích cho biết thêm, áp lực đối với việc xuất khẩu của Úc có thể sẽ được giảm đi trong thời gian tới bởi giá quặng sắt đang tiếp tục tăng cao và việc chính phủ chuyển hướng xuất khẩu than sang các nước khác, ngoài Trung Quốc.

Giá quặng sắt hiện nay đã tăng cao nhất kể từ năm 2011 - ở mức khoảng 165 USD/tấn, cao hơn gấp đôi so với giá hồi đầu năm. Giá quặng sắt tăng mạnh sẽ tiếp tục mang lại lợi nhuận cho các công ty khai thác khoáng sản Úc ngay cả khi khối lượng xuất khẩu của họ giảm.

Nhà kinh tế Úc Hayden Dimes và David Plank của ANZ Research cho biết, xuất khẩu than của Úc đã phải chịu tác động từ khối thương mại của Trung Quốc, nhưng phần lớn được giải cứu nhờ việc bán cho những người mua thay thế.

Dimes và Plank cho biết: “Bất chấp các hạn chế nhập khẩu của Trung Quốc, xuất khẩu than chỉ giảm nhẹ, điều này cho thấy Úc đã có thể tìm được người mua thay thế Trung Quốc”.

Cuộc xung đột giữa Trung Quốc và Úc đã diễn ra suốt 9 tháng nay khi Bắc Kinh áp đặt các lệnh cấm thương mại đối với một số mặt hàng xuất khẩu của Úc, bao gồm than, bông, tôm hùm và gỗ.

Trung Quốc cũng đánh thuế chống bán phá giá đối với rượu vang và lúa mạch của Úc, khiến chúng không có sức cạnh tranh trên thị trường Trung Quốc, và điều này đã dẫn đến giao dịch giữa hai đối tác thương mại lớn này bị chậm lại.

Tính đến tháng 6 năm ngoái, hai nước đã đạt kim ngạch thương mại hai chiều gần 240 tỷ AUD (187 tỷ USD), dẫn đầu là xuất khẩu quặng sắt, than và khí đốt tự nhiên hóa lỏng.

Xung đột giữa hai quốc gia này leo thang vào tháng 4/2020 sau khi Úc yêu cầu phải có một cuộc điều tra quốc tế về nguồn gốc của Covid-19, chính phủ Úc đã thực hiện hành động này mà không tham khảo ý kiến của Bắc Kinh.

Động thái này đã làm trầm trọng thêm căng thẳng giữa hai quốc gia vốn đã bị tổn hại vào năm 2018 khi Úc cấm Huawei Technologies Co. của Trung Quốc tiếp cận mạng 5G nội địa của mình vì lý do an ninh quốc gia và kêu gọi các nước khác làm điều tương tự.

Các nhà ngoại giao và quan sát viên cũ đã hy vọng hai nước có thể thiết lập lại mối quan hệ của họ bằng cuộc đối thoại cấp bộ trưởng giữa tân Bộ trưởng Thương mại Úc Dan Tehan và một người đồng cấp mới của Trung Quốc Wang Wentao.

Nhưng hôm thứ 5 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Úc Marise Payne lại tiếp tục đề cập đến chủ đề của cuộc điều tra về Covid-19 và nói rằng Trung Quốc nên cấp cho các quan chức của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) quyền được tiếp cận với việc điều tra “ngay lập tức”.

Đầu tuần này, người đứng đầu WHO đã bày tỏ sự thất vọng khi Trung Quốc vẫn chưa cho phép một nhóm chuyên gia quốc tế về Covid-19 nhập cảnh.

Bộ trưởng bộ ngoại giao ÚC Payne đã nói rằng: “Chúng tôi mong đợi những phát hiện mới về Trung Quốc trong cuộc điều tra này.”

Huy Hoàng