Việc phát hành Báo cáo An ninh Munich mới nhất đến vào một thời điểm thích hợp. Cơ hội vì Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ đến châu Âu trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên: tham dự hội nghị thượng đỉnh G7 ở Anh, sau đó là hội nghị thượng đỉnh NATO ở Brussels, nơi các nhà lãnh đạo của liên minh quân sự mạnh nhất thế giới sẽ tập hợp và tiếp theo là cuộc gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Geneva.

Tiêu đề của báo cáo mô tả tình thế tiến thoái lưỡng nan của bản báo cáo dài 160 trang: Các nền dân chủ phương Tây đang bị thách thức, đặc biệt tới từ Trung Quốc. Đồng thời, hai bên cần nhau, không chỉ là đối tác kinh doanh, mà còn phải đối đầu với những thách thức toàn cầu lớn.

Đại dịch COVID-19 chỉ là một ví dụ rõ ràng về việc cần hợp tác, kèm theo đó là các vấn đề lớn như biến đổi khí hậu và một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân sắp xảy ra. 

Trung Quốc, kẻ thách thức

Trung Quốc đã làm được điều mà Liên Xô đã không làm: kết hợp chế độ cai trị một đảng với thành công về kinh tế và dân số ngày càng thịnh vượng. Đó cũng là lý do tại sao, trong nhiều lần, ông Biden đã lồng vào các bài phát biểu của mình những câu như: "Chúng ta phải chứng minh rằng các nền dân chủ vẫn có thể mang lại lợi ích cho người dân của chúng ta trong thế giới đã thay đổi này".

Trung Quốc đã chứng minh rằng khi một quốc gia có 1,4 tỷ dân tăng trưởng kinh tế hai con số trong suốt 4 thập kỷ, thì ở một thời điểm nào đó, nước này có thể chuyển sức mạnh kinh tế đó thành ảnh hưởng chính trị và sức mạnh quân sự.

Và Bắc Kinh đã đặt ra những mục tiêu đầy tham vọng cho mình. Vào dịp kỷ niệm 100 năm thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vào năm 2049, đất nước này dự định sẽ trở thành một cường quốc xã hội chủ nghĩa phát triển toàn diện, hiện đại, và trở thành một cường quốc về công nghệ, kinh tế và văn hóa. Nói cách khác, Trung Quốc muốn củng cố vai trò của mình như một cường quốc thế giới.

Cần sự thống nhất của phương Tây

Theo Báo cáo An ninh Munich, đại diện của các nền dân chủ tự do hiện sẵn sàng có lập trường quyết định chống lại các đối thủ cạnh tranh bất tự do. Ông Tobias Bunde, người đứng đầu mảng Chính sách và Phân tích tại Hội nghị An ninh Munich và là một trong những tác giả chính của báo cáo năm nay, đã dẫn lời Tổng thống Mỹ Joe Biden trước khi xuất bản.

"Các nhà lãnh đạo xuyên Đại Tây Dương dường như đã đạt được sự đồng thuận, rằng sự hợp tác giữa các nền dân chủ lớn trên thế giới phải được tăng cường để đáp ứng những thách thức chung của chúng ta. Như Tổng thống Biden đã nói: Chúng ta thực sự đang ở điểm quan trọng. Và các nền dân chủ trên thế giới cần phải cùng hành động".

Ông Bunde nói: "Chỉ vài năm trước, chúng ta vẫn nói về trách nhiệm bảo vệ và chiến thắng cuối cùng của nhân quyền ngay cả trong thế giới Ả Rập. Ngày nay, Trung Quốc dễ dàng huy động hàng chục quốc gia ủng hộ các chính sách của Bắc Kinh về Tân Cương hoặc Hồng Kông".

Các nhà lãnh đạo phương Tây cam kết làm việc cùng nhau

Khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đóng một vai trò quan trọng trong báo cáo năm nay, và không chỉ vì khu vực này đóng vai trò quan trọng trong 60% tổng sản lượng kinh tế toàn cầu và 70% mức tăng trưởng kinh tế.

Báo cáo đã nhấn mạnh về khu vực "bởi vì nhiều người đồng ý rằng đây không chỉ là một khu vực, nơi sự ổn định đang bị đe dọa, mà nó còn là nơi hình dạng của trật tự quốc tế sẽ được quyết định trong những thập kỷ tới", đồng tác giả báo cáo bà Sophie Eisentraut cho biết.

Nhận thức này đã được chuyển thành chính trị thực tế. Vào đầu tháng 6, Đại diện cấp cao của EU về Ngoại giao Josep Borell đã trở về sau chuyến đi đến Indonesia, tại đây ông đã gặp Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia, Prabowo Subianto.

Trong chuyến thăm Jakarta, ông Borell bày tỏ sự sẵn sàng của EU trong việc mở rộng hợp tác với cấu trúc an ninh lấy ASEAN làm trung tâm trong khu vực, đặc biệt là trong lĩnh vực an ninh hàng hải. Ông nhấn mạnh lợi ích của EU trong việc giữ trật tự khu vực cởi mở và dựa trên luật lệ - và EU có thể đóng góp quan trọng trong lĩnh vực này.

Ông Borell kết luận rằng: "Nếu chúng ta muốn trở thành một tác nhân địa chính trị, chúng ta cũng phải được nhìn nhận như một tác nhân chính trị và an ninh trong khu vực, không chỉ là một đối tác hợp tác phát triển, thương mại hoặc đầu tư".

Các tác giả của Báo cáo An ninh Munich mong đợi nỗ lực nhiều hơn nữa từ châu Âu trong việc giữ vai trò hàng đầu trên trường thế giới.

Berlin đã bắt đầu thực hiện các bước thận trọng theo hướng này. Vào cuối tháng 5, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Annegret Kramp-Karrenbauer đã tới Hàn Quốc để chuẩn bị triển khai khinh hạm Bayern của quân đội Đức ở Thái Bình Dương. Trong chuyến đi của mình, Bộ trưởng Quốc phòng đã đi đường vòng tới đảo Guam, hòn đảo ở Thái Bình Dương, nơi có các căn cứ quân sự quan trọng nhất của Mỹ trong khu vực, và vì lý do đó, đây là mục tiêu tiềm năng nếu Trung Quốc tấn công Mỹ.

Trước chuyến đi của mình, ông Kramp-Karrenbauer nói với nhóm truyền thông Redaktionsnetzwerk Deutschland rằng Đức không chỉ đơn giản quan tâm tới quyền tự do hàng hải bị Trung Quốc đe dọa mà Berlin cũng sẵn sàng làm điều gì đó để giải quyết vấn đề này.

Hội nghị An ninh Munich là một hội nghị thường niên về chính sách an ninh quốc tế đã được tổ chức tại Munich, Bavaria, Đức từ năm 1963.

Trong bốn thập kỷ qua, Hội nghị An ninh Munich đã trở thành diễn đàn độc lập quan trọng nhất để trao đổi quan điểm của các nhà hoạch định chính sách an ninh quốc tế. Mỗi năm, tổ chức này quy tụ khoảng 350 nhân vật cấp cao từ hơn 70 quốc gia trên thế giới tham gia vào một cuộc tranh luận chuyên sâu về các thách thức an ninh hiện tại và tương lai.

Danh sách những người tham dự bao gồm nguyên thủ quốc gia, chính phủ và các tổ chức quốc tế, các bộ trưởng, thành viên quốc hội, đại diện cấp cao của các lực lượng vũ trang, khoa học, xã hội dân sự, cũng như doanh nghiệp và truyền thông.

Hội nghị được tổ chức hàng năm vào tháng Hai. Địa điểm là khách sạn Bayerischer Hof ở Munich, Bavaria, Đức.