Sáng nay (30/5), bên hành lang Quốc hội, trả lời báo chí, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, hiện nay thời tiết có những biến đổi bất thường, nhiệt độ nóng lên, không chỉ ảnh hưởng với Việt Nam mà ngay cả với các nước có cơ sở hạ tầng phát triển như Mỹ, Châu Âu. 

Theo Bộ trưởng Hà, nếu lượng mưa lớn tập trung vào một thời điểm thì không có hạ tầng nào có thể chống chịu, đáp ứng được.

"Chúng ta cũng phải phân biệt vấn đề dị thường thời tiết như mưa lớn cực đoan với các vấn đề đầu tư hạ tầng thiếu đồng bộ, thiếu tầm, thiếu dự báo. Đây là 2 vấn đề có nguy cơ như nhau", Bộ trưởng Hà nhấn mạnh.

Nói về nguyên nhân xảy ra tình trạng cứ mưa là ngập ở các TP lớn như Hà Nội, TP HCM, theo Bộ trưởng TN&MT phải nhìn lại toàn bộ hạ tầng ở các đô thị. Ông cho rằng: Khi thiết kế thì mỗi đô thị mang đặc trưng về địa hình khác nhau, phải dự báo được tính cực đoan của thời tiết và tính được số lượng dân cư sử dụng để có một hệ thống đáp ứng được nhu cầu. 

"Thậm chí phải có những vấn đề chúng ta phải dự báo không chỉ trong ngắn hạn mà phải có tầm nhìn dài hạn. Có thể thời tiết cực đoan 20, 30, 50 năm mới xảy ra 1 lần cực đoan thì cũng phải tính có phương án ứng phó. Mà phương án đó giúp cho khâu thiết kế cơ sở hạ tầng như công trình ngầm, đường giao thông ngầm, đường giao thông bề mặt", Bộ trưởng nói.

Ông dẫn chứng bài toán độ cao của các khu vực để thiết kế hệ thống thoát nước ngầm trong những đô thị phát triển. Việc này cần có tầm nhìn để khu vực đó có thể thoát nước tự nhiên. Khu vực không tự thoát được nước thì phải sử dụng máy móc, thiết bị nhưng cần hạn chế. Đặc biệt, trường hợp thời tiết cực đoan phải tính toán hệ thống trữ nước.

Ngoài ra cũng phải tính toán hệ thống để trữ nước, dẫn chứng ở Nhật Bản, ông Hà cho biết, tại "đất nước mặt trời mọc" có khu vực được bố trí những đường ngầm (còn gọi là hầm chứa lớn) vừa giữ lượng nước khi hạn hán có thể sử dụng, trong thời điểm mưa lớn những hầm chứa này trở thành nơi chứa nước. Trong trường hợp ngập lụt ở nơi xung yếu thì họ chỉ cần điều chỉnh hệ thống là những sân vận động, cánh đồng trở thành nơi chứa nước.

Theo ông Trần Hồng Hà, trong vùng lõi đô thị được quy hoạch thành những khu phức hợp, nhưng có nghịch lý là trong những vùng này thường "trồng" các tòa nhà cao tầng, là một trong những yếu tố dẫn đến tình trạng ngập lụt.

“Khi dân số tăng lên, kèm theo phải có hạ tầng, trong đó phải tính toán hạ tầng tiêu thoát nước, bao gồm cả lượng nước mà con người sử dụng, lượng nước mưa trong trường hợp thời tiết cực đoan. Tất cả cơ sở hạ tầng cần phải tính toán một cách đồng bộ”, Bộ trưởng cho biết thêm.

Cũng theo ông Hà, chúng ta phải tính toán được lưu lượng mưa trong một đơn vị thời gian, có thể tính toán được trên mỗi m2 sẽ có lượng nước thế nào và tính toán được trước mức độ ngập dựa trên khả năng công suất của hệ thống tiêu thoát nước. Đây cũng là điều mà cơ quan khí tượng thủy văn cần làm. Khi dự báo lũ còn phải tính đến lưu vực sông, cộng với lượng mưa, khả năng thoát lũ của hạ tầng thì hoàn toàn có thể đưa ra dự báo. Đây là một trong những bài toán, yêu cầu nhiệm vụ của công tác dự báo.

TP Hà Nội cần tăng cường công tác dự báo, cũng như cần một dự án tổng thể, trong đó đánh giá một cách căn cơ và đưa ra những số liệu lịch sử theo dự báo cực đoan của thời tiết. Đồng thời, phải tính toán một cách kỹ càng khi thiết kế đô thị, để làm sao đô thị đó phải chống chịu được với thời tiết cực đoan.

Trả lời câu hỏi “Hà Nội có nên lập dự án chống ngập như TP.HCM”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh “không nên bắt chước ai”. Thay vào đó, những cái TP.HCM thành công thì học hỏi, cái chưa thành công thì cần cố gắng cải thiện.

Hoàng Dương