Từ Ý, Pháp, Đức cho đến Bỉ

Vào một đêm mà khối 27 thành viên rõ ràng đã chuyển sang cánh hữu, Thủ tướng Ý Giorgia Meloni đã tăng hơn gấp đôi số ghế của mình trong quốc hội EU. Trong khi đó, đảng cực hữu Alternative für Deutschland (AfD) ở Đức đã tập hợp đủ số ghế để vượt qua Đảng Dân chủ Xã hội đang sa sút của Thủ tướng Olaf Scholz.

Tại Pháp, Đảng Mặt trận Quốc gia của nhà lãnh đạo cực hữu Marine Le Pen, cũng đã thắng áp đảo cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu ở Pháp đến mức khiến Tổng thống Emmanuel Macron ngay lập tức kêu gọi bầu cử quốc hội sớm.

Bà Le Pen vui mừng tuyên bố sau chiến thắng: “Chúng tôi sẵn sàng xoay chuyển tình thế đất nước, sẵn sàng bảo vệ lợi ích của người Pháp, sẵn sàng chấm dứt tình trạng nhập cư ồ ạt”.

Ông Macron thừa nhận sự thất bại trên truyền hình: “Tôi đã nghe thông điệp của các bạn, những mối quan tâm của các bạn và tôi sẽ không bỏ qua chúng”, ông nói và cho biết thêm rằng việc kêu gọi một cuộc bầu cử sớm chỉ nhấn mạnh thông điệp dân chủ của ông.

Tại Đức, quốc gia đông dân nhất trong khối 27 thành viên, các dự báo chỉ ra rằng Đảng cực hữu AfD đã vượt qua hàng loạt vụ bê bối liên quan đến ứng cử viên hàng đầu của mình để tăng lên 16,5%, từ mức 11% vào năm 2019. Trong khi đó, Đảng Dân chủ Xã hội của ông Scholz thậm chí tụt xuống thứ ba, sau cả đảng CDU/SCU và Đảng AfD.

Thủ tướng Bỉ Alexander De Croo, lãnh đạo Đảng Tự do và Dân chủ Flemish Mở (Open VLD), cũng đã tuyên bố từ chức sau khi đảng của ông thất bại nặng nề trong cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu. 

Nhóm chính thống vẫn dẫn đầu, nhưng không còn thống trị

Nhìn chung trên khắp EU, hai nhóm chính trị chính thống là Đảng Dân chủ Cơ đốc giáo và Đảng Xã hội vẫn sẽ là lực lượng dẫn đầu trong Nghị viện châu Âu. Tuy nhiên, thắng lợi hiện tại của phe cực hữu sẽ tạo ra áp lực và xáo trộn lớn trên chính trường EU tới đây.

Cụ thể, với sự thể hiện mạnh mẽ trong các cuộc bầu cử năm nay, phe cực hữu giờ đây có thể trở thành nhân tố chính trong các chính sách từ di cư đến an ninh và khí hậu.

Các nhà lập pháp EU, với nhiệm kỳ 5 năm, có tiếng nói trong các vấn đề từ tài chính đến chính sách khí hậu và nông nghiệp. Họ phê duyệt ngân sách EU, gồm viện trợ cho Ukraine trong cuộc xung đột với Nga. Họ cũng có quyền phủ quyết hoặc bổ nhiệm tại các cơ quan điều hành chính của EU.

Trong 5 năm qua, EU đã bị rung chuyển bởi đại dịch COVID-19, suy thoái kinh tế và khủng hoảng năng lượng do cuộc chiến ở Ukraine. Tuy nhiên, các chiến dịch vận động tranh cử thường tập trung vào các vấn đề ở từng quốc gia hơn là vào các lợi ích rộng lớn hơn của châu Âu.

Kể từ cuộc bầu cử EU gần đây nhất vào năm 2019, các đảng dân túy hoặc cực hữu hiện đang lãnh đạo chính phủ ở 3 quốc gia - Hungary, Slovakia và Ý - đồng thời là một phần của các liên minh cầm quyền ở các quốc gia khác bao gồm Thụy Điển, Phần Lan và sắp tới là Hà Lan. Các kết quả bầu cử năm nay sẽ còn mang lại lợi thế cho những người theo chủ nghĩa dân túy ở Pháp, Bỉ, Đức và Áo.

Bùi Huy (theo AP, CNN, DW)