Cả nước có 435 KCN được thành lập với quỹ đất công nghiệp khoảng 90,2 nghìn ha, thu hút lượng vốn đầu tư lớn, bổ sung nguồn lực quan trọng cho đầu tư phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung và các địa phương nói riêng.

Hệ thống các KCN đã thực sự trở thành các khu vực trọng điểm, thu hút các nguồn vốn đầu tư và dự án lớn trong và ngoài nước, và có những đóng góp rất quan trọng đối với thành tựu tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương và của cả nước. Đóng vai trò quan trọng trong tổng thu ngân sách nhà nước, góp phần tạo việc làm, nâng cao sức cạnh tranh, đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tái cơ cấu nền kinh tế và thúc đẩy quá trình hội nhập kinh tế thế giới của Việt Nam.

Tuy nhiên, nhiều KCN hiện nay vẫn thực hiện theo “mô hình” truyền thống, tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác động xấu với môi trường sinh thái. Trong khi đó, hiện nay có rất ít KCN chuyển đổi sang KCN xanh, KCN sinh thái.

Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh việc thực hiện Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng Xanh, các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc (SDGs 2030), Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu (COP 26),... việc chuyển đổi các KCN thông thường sang KCN xanh, KCN sinh thái là hướng phát triển tất yếu.

Các KCN tại Việt Nam đang đứng trước xu hướng chuyển đổi toàn diện để giữ chân khách hàng và thu hút các dự án đầu tư mới, nhất là những dự án công nghệ cao, quy mô lớn.

Ngoài ra để đón kịp dòng chảy của làn sóng FDI thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, xu hướng thu hút FDI trên thế giới đang thay đổi theo hướng xanh, bền vững, công nghệ cao, công nghệ mới... 

Sự dịch chuyển này đang mở ra nhiều cơ hội cho Việt Nam thu hút vốn FDI chất lượng đòi hỏi phải xây dựng KCN sinh thái và các KCN hiện có phải chuyển từ KCN từ dạng truyền thống sang KCN xanh, KCN sinh thái.  

Theo TS Phan Hữu Thắng, Chủ tịch Liên chi hội tài chính KCN Việt Nam (VIPFA), các KCN phát triển bền vững đang trở thành tiêu chí lựa chọn của các nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) với mục tiêu phát triển bền vững, lợi ích kinh tế song hành trách nhiệm với cộng đồng và xã hội.

Việc thúc đẩy phát triển KCN theo hướng sinh thái sẽ huy động nguồn lực lớn từ khu vực tư nhân cho các giải pháp công nghiệp xanh, đảm bảo an ninh năng lượng. Đồng thời, đóng góp vào nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu của Việt Nam, thúc đẩy tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, thể hiện quyết tâm chính trị của Chính phủ Việt Nam trong việc thực hiện các cam kết phát triển bền vững.

“Để thực hiện được mục tiêu này, hệ thống KCN cần có những mô hình mới với các cơ chế chính sách phù hợp để nâng cao hiệu quả sử dụng đất, thu hút đầu tư và tận dụng được cuộc CMCN lần thứ 4.0, thu hút được các dự án đầu tư quy mô lớn công nghệ cao, công nghệ lõi”, TS Phan Hữu Thắng nhấn mạnh.

Luật sư Nguyễn Hồng Chung, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VIPFA cho biết: Việc phát triển theo hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn trong các KCN là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh và đảm bảo phát triển bền vững cho từng KCN, KKT, cho từng địa phương và cả nền kinh tế. Lợi ích này là to lớn và lâu dài. 

“Thế nhưng, trong ngắn hạn, nhiều thách thức trở ngại làm cho quá trình chuyển đổi chưa diễn ra mạnh mẽ như mong đợi”, Luật sư Nguyễn Hồng Chung nói.

Để đón kịp "dòng chảy" FDI lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, đặc biệt là xu hướng thu hút FDI xanh, bền vững, công nghệ cao, công nghệ mới... VIPFA sẽ phối hợp với UBND tỉnh Vĩnh Phúc tổ chức Diễn đàn “Giải pháp xanh toàn diện khu công nghiệp và xúc tiến đầu tư vào tỉnh Vĩnh Phúc” từ ngày 8-9/12 tại tỉnh Vĩnh Phúc.

Diễn đàn sẽ góp phần thúc đẩy phát triển KCN theo hướng sinh thái, huy động nguồn lực lớn từ khu vực tư nhân cho các giải pháp công nghiệp xanh, đảm bảo an ninh năng lượng, đóng góp đáng kể vào nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu của Việt Nam, thúc đẩy tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, thể hiện quyết tâm chính trị của Chính phủ Việt Nam trong việc thực hiện các cam kết phát triển bền vững.