Chúng ta phải có giải pháp hỗ trợ các tập đoàn, doanh nghiệp trong nước có đủ năng lực để song hành cùng các nhà đầu tư nước ngoài trong việc hợp tác, thúc đẩy cùng phát triển.

Theo các chuyên gia, năm 2024 là năm nền kinh tế của chúng ta tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, thậm chí có thể còn nhiều hơn dự báo, nhất là trong điều hành kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng, phát triển kinh tế - xã hội. Xung quanh vấn đề này, Đại biểu Quốc hội - GS.TS Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội đã có những nhận định về thời cơ, thách thức cũng như đưa ra các giải pháp hữu hiệu trong việc phục hồi nền kinh tế.

+ Thưa Đại biểu Quốc hội, năm 2023, trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động nhanh chóng, phức tạp, khó lường, chưa từng có tiền lệ; khó khăn, thách thức nhiều hơn đối với việc triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Là một chuyên gia về kinh tế, Đại biểu đánh giá như thế nào về chính sách tài khóa, ngân sách của Việt Nam đã triển khai trong thời gian vừa qua?

- Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường: Liên quan đến chính sách tài khóa, ngân sách trong năm 2023 và những năm trước đó, mặc dù chúng ta đã đạt được những kết quả khả quan như cân đối ngân sách một cách ổn định và có chính sách tiết kiệm để phục vụ cho quá trình đầu tư, kinh doanh. Tuy nhiên, chính sách hỗ trợ trực tiếp tài khóa cho doanh nghiệp chưa đạt được như mục tiêu nên cần xem xét lại.

Đối với đầu tư công, tôi đánh giá cao việc Việt Nam tăng cường các giải pháp cho việc thúc đẩy đầu tư công nên kết quả năm 2023 khả quan hơn năm 2022. Tuy nhiên, tôi cho rằng, chính sách đầu tư công của chúng ta cần có sự thay đổi.

Chúng ta không nên thực hiện theo phương thức truyền thống như hiện nay theo cách phê duyệt, thẩm định và ra quyết định đầu tư dự án trong thời gian dài. Với việc đầu tư như vậy, chưa chắc đã tập trung tạo được năng lực cho các tập đoàn, nhà đầu tư xây dựng được các công trình lớn.

Tôi cho rằng, chúng ta cần thay đổi chính sách đầu tư công theo hướng “đặt hàng” cho các tập đoàn lớn trong việc tạo dựng ra các sản phẩm, công trình lớn, chứ không nhất thiết là phải lập các dự án như hiện nay. Điều này sẽ góp phần tạo ra các công trình xây dựng công một cách nhanh chóng, bên cạnh đó còn thúc đẩy các ngành, lĩnh vực phát triển. Điển hình như trong xây dựng đường sắt đô thị, nếu như chúng ta có chính sách đặt hàng doanh nghiệp, tập đoàn trong nước thực hiện thì sẽ không phải phụ thuộc vào nguồn nhân lực nước ngoài và sẽ có được ngành công nghiệp đường sắt phát triển.

+ Trong bối cảnh hiện nay, Giáo sư có dự báo và nhận định như thế nào về tốc độ phát triển kinh tế của chúng ta trong năm 2024?

- Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường: Theo dự báo tình hình chính trị thế giới trong năm 2024 tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp nền kinh tế vẫn đối mặt với những khó khăn, chưa có dấu hiệu phục hồi rõ ràng. Hầu hết các tổ chức kinh tế đều dự báo tốc độ phát triển kinh tế của năm 2024 thấp hơn năm 2023. Như vậy, yếu tố từ bên ngoài cũng sẽ tác động rất lớn đến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.

Mục tiêu tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm 2024 là từ 6 - 6,5%, thấp hơn nhiệm vụ đặt ra của nhiệm kỳ. Đây cũng là mục tiêu cần phấn đấu hết sức thì mới có thể đạt được. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, tôi đồng thuận với những giải pháp mà Chính phủ dự kiến như sử dụng chính sách tài khóa ngược thực sự hiệu quả. Theo đó, chúng ta cần tiếp tục thực hiện chính sách giảm thuế giá trị gia tăng VAT 2%; giảm, miễn tiền thuế, thuê đất cho các doanh nghiệp.

Đối với chính sách hỗ trợ tài khóa tiền tệ cần thực hiện hiệu quả hơn như hỗ trợ lãi suất một cách rộng rãi hơn. Theo đó, người dân, doanh nghiệp thực sự cần đến nguồn vốn vay để duy trì, phát triển sản xuất, kinh doanh cần được ưu tiên quan tâm, tạo điều kiện nhiều hơn nữa.

+ Vậy, theo Đại biểu Quốc hội, chúng ta cần có những giải pháp tổng thể như thế nào để biến thách thức trở thành đòn bẩy thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong thời gian tới?

- Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường: Chúng ta cần kích cầu tiêu dùng cho người dân để mở rộng sản xuất, kinh doanh.

Bên cạnh đó, chúng ta phải tranh thủ được các cơ hội mới, bởi vì sang năm 2024 sẽ có những cơ hội mới mở ra. Ví dụ, có thể thị trường thế giới chưa khôi phục ở những thị trường truyền thống nhưng sẽ khôi phục ở một số thị trường ngành thì chúng ta phải đa dạng hóa thị trường.

Rồi đối với việc thay đổi luồng đầu tư, chúng ta sẽ không đi theo hướng sản xuất gia công trước đây mà đầu tư theo hướng những ngành công nghệ cao, những ngành mang lại giá trị gia tăng cao… Tôi hy vọng là chúng ta sẽ kêu gọi được các tập đoàn lớn của thế giới đầu tư vào Việt Nam. Năm 2024, nếu như chúng ta nắm bắt và triển khai tốt các cơ hội đó thì có thể sẽ tạo ra niềm tin cho doanh nghiệp…

Tóm lại, về mặt dài hạn, cần nhìn nhận là ngoài những khó khăn, thách thức thì chúng ta đang có những cơ hội lớn đặt ra trong năm 2024. Đó là cơ hội dịch chuyển đầu tư của các doanh nghiệp, tập đoàn nước ngoài sau đại dịch Covid-19. Nếu chúng ta không biết nắm bắt cơ hội này thì họ sẽ chuyển hướng đầu tư sang các thị trường khác.

Ngoài ra, sau khi Việt Nam và Mỹ ký kết quan hệ đối tác chiến lược toàn diện thì chính sách có sự thay đổi thuận lợi cho chúng ta. Nếu Việt Nam không có chính sách hợp lý, chủ động để đón nhận ngay thì sẽ đánh mất cơ hội lớn trong việc thu hút nguồn vốn FDI vào thúc đẩy phát triển kinh tế ở trong nước. Vì vậy, chúng ta phải có giải pháp hỗ trợ các tập đoàn, doanh nghiệp ở trong nước có đủ năng lực để song hành cùng các nhà đầu tư nước ngoài trong việc hợp tác, thúc đẩy phát triển kinh tế.

+ Xin cảm ơn Đại biểu Quốc hội!

Thiên An (Thực hiện)