Thú chơi lồng kính xanh của giới trẻ

Từ năm 2019 đến nay, thú chơi hồ bán cạn của những người yêu thủy sinh, cá cảnh đã dần phổ biến tại Việt Nam. Riêng tại TP. HCM, cộng đồng Hội Thủy sinh và Bán cạn Sài Gòn đã có hơn 18.000 người theo dõi, hàng ngày đăng tải nhiều hình ảnh về các mẫu bán cạn được ví như khu rừng thu nhỏ, được đặt trên bàn làm việc, phòng ngủ,… giúp tinh thần thư giãn, hòa mình vào thiên nhiên.

Theo tìm hiểu của phóng viên, nhiều người trong cộng đồng cho biết, hồ bán cạn được chia thành 3 dòng phổ biến nhất: Paludarium; Vivarium và Terrarium. Mỗi loại sẽ có những đặc trưng, hệ sinh thái khác nhau.

Trong đó, Terrarium là thuật ngữ chỉ mô hình hệ sinh thái thu nhỏ, mô phỏng môi trường tự nhiên gồm đất, nước, không khí, sỏi, cây trồng, thậm chí có thể có động vật sống bên trong. Nhiều người hiểu đơn giản đây là thú chơi cây trồng trong bể thủy tinh. Terrarium ra đời vào năm 1842, dần phát triển ở những nước châu Âu và Mỹ. Tại Việt Nam, thú chơi này mới phổ biến trong một vài năm trở lại đây.

Thuật ngữ Paludarium xuất phát từ các từ tiếng Latin có nghĩa là đầm lầy (paludal) và thùng chứa (arium). Nói cách khác, Paludarium là một vật chứa được mô phỏng theo môi trường sống đầm lầy, với một phần nước và một phần đất. Paludarium được sử dụng làm môi trường sống cho động vật lưỡng cư như ếch hoặc cua bán thủy sinh, nhưng cũng cho các loài bò sát như rùa.

Vivarium xuất phát từ trong tiếng Latin có ý nghĩa là “chỗ sống”, nó còn được gọi là bể sinh thái hoặc lớn hơn nữa là phòng sinh thái. Vivarium là những khu vực khép kín được thiết kế để cung cấp môi trường ổn định cho động vật và thực vật để quan sát hoặc nghiên cứu khoa học.Thường cấu trúc của một bể Vivarium sẽ là một hộp kính có cửa mở (hoặc trượt) để thả sinh vật nuôi vào và tránh chúng thoát ra ngoài.

Đưa thiên nhiên thu nhỏ vào nhà

Khá nổi tiếng vì là một trong những người theo đuổi khi bộ môn này mới phổ biến ở Việt Nam, anh Tăng Phước An (20 tuổi, sinh viên năm 2 trường Cao đẳng Lý Tự Trọng) và anh Mai Chí Thanh (30 tuổi, cùng ngụ quận Tân Phú, TP. HCM) đã có được cho mình bộ sưu tập hồ bán cạn “đồ sộ” trong cộng đồng chơi hồ bán cạn.

Vốn có đam mê tạo hình tiểu cảnh, thủy sinh, cả hai đã cùng nghiên cứu, phát triển bộ môn đang dần được ưa chuộng của người yêu thiên nhiên.

Hai chàng trai chia sẻ, mô hình hồ bán cạn thích hợp với những ai yêu thiên nhiên, cây cỏ nhưng lại không có đủ chi phí cũng như không gian đủ rộng để trồng cây hoặc xây dựng hồ nước lớn trong khuôn viên nhà ở. Hồ bán cạn là mô hình thích hợp trưng bày ở bất cứ đâu, người chơi có thể chăm sóc và ngắm nhìn hệ sinh thái thu nhỏ ngay cả khi ở cơ quan làm việc.

“Thú chơi này giúp người yêu thiên nhiên có thể hòa mình vào các cảnh vật, như một hệ sinh thái thu nhỏ vậy. Không chỉ để nuôi cá thôi, người chơi còn có thể đem rừng, suối, cây cỏ vào chính ngôi nhà, phòng làm việc của mình”, anh Thanh nói.

Đối với anh Thanh và Phước An, hiện cả hai đang theo đuổi dòng Paludarium, tức là mẫu biến thể của bể thủy sinh gồm đất đá, cây xanh, nước… Tất cả đều được bố trí trong lòng kính nhưng không đậy kín như các dòng khác. Bể này có 20 - 40% là nước để nuôi cá, không gian còn lại là nơi sinh trưởng của các loài cây cảnh thật và một số tiểu cảnh như suối, cầu treo, nhà cửa,…

Để làm ra một chiếc hồ bán cạn hoàn chỉnh, người thợ phải trải qua 3 bước chính và rất nhiều bước phụ, đòi hỏi sự tỉ mỉ và sáng tạo không ngừng, mất khoảng 1 tuần để hoàn thành. Trước hết, anh Thanh sẽ phác thảo bố cục của hồ bán cạn rồi mới bắt đầu dùng đá kẹp kem hoặc đá đen định hình theo mẫu. Sau đó, người thợ sẽ trang trí các tiểu cảnh chính, phụ gồm cây rêu, đất,… rồi cố định sao cho không bị rơi trong lúc vận chuyển.

Người chơi hồ bán cạn có thể trưng bày ở phòng làm việc, nhà riêng,… thậm chí họ có thể thay đổi tiểu cảnh trên hồ theo ý muốn của bản thân, thay vì chỉ mua về một mô hình nhàm chán.

“Một bể bán cạn đẹp là khi nhìn vào, người ta thấy được sự kết hợp của các yếu tố trên trong một bố cục hoàn chỉnh. Chúng tôi ưu tiên sử dụng những sản phẩm tự nhiên, vì hồ bán cạn là phải có hồn, khiến người xem cảm thấy nhẹ nhàng, thư thái. Ngoài ra, các tiểu cảnh cũng có thể thay đổi tùy theo sở thích của người chơi”, anh Thanh chia sẻ.

Chia sẻ về quá trình theo đuổi bộ môn này, anh Thanh cho biết, trong lúc tiếp cận với thú chơi bể cá thủy sinh, cả hai thường xuyên bị các loài rêu, nấm bệnh hủy hoại cây trồng trong bể nên phải liên tục làm lại nhiều lần. Lúc này, anh Thanh liền tìm đến các tiệm kinh doanh cây thủy sinh để tìm hiểu cách diệt rêu, làm trong nước hồ cá thì vô tình “phải lòng” mô hình hồ bán cạn từ đó.

Năm 2018, những ngày đầu theo đuổi, cả hai gặp không ít khó khăn vì hiếm có trường lớp nào hướng dẫn bộ môn này. Vì thế, hai anh em phải tự nghiên cứu trên Internet, tham khảo sách báo nước ngoài để mô hình ngày càng hoàn thiện. May mắn trong một lần tìm kiếm, cả hai tìm được cộng đồng Hội Thủy sinh và Bán cạn Sài Gòn, từ đó có cơ hội trao đổi, học hỏi cách làm từ những người đi trước.

“Thú chơi này đã phát triển ở nước ngoài nhưng ở Việt Nam thì còn khá mới lạ. Những năm gần đây, người tìm chơi hồ bán cạn càng nhiều khiến bộ môn này đang được chú ý rộng rãi, thu hút nhiều người yêu thiên nhiên”, anh Thanh nói.

Kinh doanh thử, lợi nhuận thật

Theo anh Thanh, chỉ sau một tháng theo đuổi, ngày nhận được đơn hàng đầu tiên, anh và Phước An rất vui vì đã có người hiểu và yêu thích mô hình hồ bán cạn này.

"Nhiều người đam mê nhưng không biết tự làm như thế nào, cũng như không có thời gian làm. Vì thế họ thường tìm đến các dịch vụ làm hồ bán cạn, mua về trưng trong nhà trước, rồi sau đó mới dựa trên mô hình đó, tự làm sản phẩm riêng", anh Thanh nói.

Hàng ngày, sau khi tan ca, anh Thanh liền bỏ cả buổi tối để nghiên cứu, sáng tạo thêm nhiều tiểu cảnh cho hồ bán cạn thêm sinh động.

Theo anh Thanh, mô hình hồ bán cạn trên thị trường thường có giá thành không rẻ do nguyên vật liệu đắt, thời gian gia công cũng lâu. Song cả hai đều cố gắng thiết kế, tìm nguồn nguyên liệu hợp lý để tối giảm mức chi phí cho người chơi.

“Làm cái này chủ yếu vì đam mê thôi, có nhiều anh em cũng yêu thích nhưng không có điều kiện chơi nên chúng tôi cũng cố gắng làm với giá thành rẻ nhất. Kỷ niệm đáng nhớ nhất của tôi chính là đơn hàng đầu tiên do một anh shipper mua. Nhớ lúc đó anh ấy mê lắm, kêu tôi đợi anh đi làm về là ghé mua ngay. Vì thấy thích nhưng không có nhiều điều kiện theo đuổi nên có thể mua được chiếc hồ bán cạn thì anh đó rất vui. Từ đó tôi mới lấy điều này làm động lực để sáng tạo thêm nhiều mẫu hồ cho anh em cùng tham khảo, rồi cũng có thể tự làm nên chiếc hồ cho riêng mình”, anh Thanh kể.

Vốn là một sinh viên năm hai, còn ngồi trên ghế nhà trường, việc có thể tạo ra thu nhập ngay lúc này là điều mà Tăng Phước An rất trân quý. Sau giờ học, chàng trai 10X sẽ cùng anh Thanh thiết kế thêm nhiều mẫu hồ bán cạn để nâng cấp sản phẩm. Trung bình một tháng, nam sinh có thể kiếm được từ 10 đến 40 triệu đồng, tùy vào số lượng đơn hàng và năng suất làm việc.

“Tôi nhận thấy mô hình này vừa giúp tạo ra thu nhập, vừa giúp tôi có cơ hội tìm hiểu nhiều hơn về thiên nhiên. Tiếp xúc với môi trường ‘xanh’ thế này, tôi cũng có thể thư giãn, giảm căng thẳng sau những giờ học”, Phước An tâm sự.

Cùng suy nghĩ với Phước An, anh Thanh cho biết thị trường mua bán hồ bán cạn hiện tại sôi động hơn trước rất nhiều, người chơi đã chịu đầu tư và sáng tạo hơn cho sản phẩm của riêng mình.

“Để tạo ra sản phẩm đẹp, người làm cần đi trải nghiệm thực tế ở rừng núi, sông suối sẽ có nhiều cảm xúc và ý tưởng để thực hiện. Sắp tới, chúng tôi sẽ nghiên cứu và phát triển thêm nhiều mẫu mã hơn, sau đó đăng tải lên cộng đồng, giao lưu cũng như hướng dẫn cho nhiều anh em có chung niềm đam mê”, anh Thanh nói.