Cụ thể, tháng 5/2005, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đã khởi công dự án đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân với tổng mức đầu tư 7.665 tỉ đồng từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ.

Toàn bộ dự án có chiều dài 131km, bắt đầu từ ga Yên Viên đi qua địa bàn Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Dương, Quảng Ninh và kết thúc tại cảng Cái Lân thuộc TP Hạ Long, trong đó có 43km đường sắt được xây dựng mới, 88km còn lại được nâng cấp, cải tạo từ tuyến đường sắt Kép - Hạ Long.

Là tuyến đường sắt đầu tiên có tốc độ thiết kế 120km/h được triển khai thi công ở Việt Nam, dự án được kỳ vọng trở thành một trong những tuyến động lực của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.

Tuyến đường sắt mới sẽ rút ngắn thời gian chạy tàu từ Yên Viên tới Hạ Long còn 1,5 - 2 giờ với tàu khách, 3 - 4 giờ với tàu hàng. Dự kiến hoàn thành năm 2011 nhưng cho đến nay, 15 năm triển khai, dự án vẫn chưa hẹn ngày về đích.

Tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV, cử tri tỉnh Hải Dương kiến nghị Bộ GTVT :“Dự án đường sắt Phả Lại - Hạ Long đã triển khai 15 năm nhưng đang dừng thi công gây nhiều hệ lụy do chia cắt hệ thống đường giao thông, kênh mương nội đồng, chia rộng ô thửa lớn thành ô thửa nhỏ...

Đề nghị sớm khôi phục lại dự án hoàn thành trong thời gian sớm nhất hoặc nếu dừng thì hoàn trả lại mặt bằng để nhân dân ổn định cuộc sống”.

Trả lời kiến nghị của cử tri tỉnh Hải Dương, Bộ GTVT cho biết; dự án Tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân được Thủ tướng Chính phủ cho phép đầu tư từ năm 2004 và được chia thành 4 Tiểu dự án vận hành độc lập.

Trong đó các tiểu dự án Lim - Phả Lại và Phả Lại - Hạ Long (trên địa bàn tỉnh Hải Dương) đã cơ bản đền bù, giải phóng mặt bằng và thi công phần nền đường, các công trình trên tuyến (cầu, cống, hầm chui...).

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, căn cứ Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày của Chính phủ về những giải pháp chủ yếu tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, dự án đã bị tạm dừng tiến độ và chỉ thực hiện đến điểm dừng kỹ thuật trong phạm vi vốn đã được bố trí. Vì vậy, đến nay dự án chưa hoàn thành.

Vừa qua, Bộ GTVT đã triển khai rà soát, đánh giá tổng thể về dự án. Theo kết quả rà soát của tư vấn cho thấy dự án sẽ không phát huy được hiệu quả nguồn vốn đã được đầu tư và tiếp tục có những thiệt hại nhất định.

Tuy nhiên, trong bối cảnh nguồn lực đầu tư khó khăn như hiện nay, nguồn vốn từ ngân sách nhà nước chỉ tập trung cho một số dự án cấp bách để đảm bảo an toàn giao thông trên tuyến đường sắt Hà Nội - TP. Hồ Chí Minh hiện có.

Vì vậy, Bộ GTVT đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét nghiên cứu, kêu gọi để tiếp tục đầu tư theo hình thức xã hội hóa đối với các hạng mục còn lại để hoàn thành dự án theo Quy hoạch phát triển GTVT đường sắt.

Đồng thời, Bộ GTVT cũng đang rà soát danh mục dự án (trong đó có dự án đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân) để xem xét, đề xuất đầu tư trong giai đoạn tới khi cân đối được nguồn vốn.

Như vậy, khi có nhà đầu tư quan tâm hoặc được cấp có thẩm quyền bố trí nguồn vốn ngân sách để triển khai, Bộ GTVT sẽ phối hợp với địa phương để tiếp tục thực hiện dự án đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân.

P.V