Bộ Tài chính vừa gửi lấy ý kiến các bộ, ngành về Dự thảo Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2021-2030 trước khi trình Thủ tướng xem xét phê duyệt. Dự thảo Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2021-2030 đặt ra mục tiêu xây dựng Hải quan Việt Nam chính quy, hiện đại, ngang tầm Hải quan các nước phát triển trên thế giới, dẫn đầu trong thực hiện Chính phủ số, với mô hình Hải quan thông minh.

Theo đó, bộ máy Hải quan sẽ được tổ chức theo 3 cấp gồm cấp tổng cục, vùng và chi cục. Điều này nhằm tinh gọn, giảm đầu mối trung gian, không chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, đảm bảo hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Hiện tổ chức bộ máy hải quan theo 3 cấp, bố trí đều khắp các tỉnh, thành phố, bên dưới Tổng cục Hải quan là 33 Cục Hải quan cấp tỉnh, thành phố. Theo Bộ Tài chính, cách tổ chức này đã bộc lộ 1 số hạn chế, tồn tại về bố trí nhân lực. Cũng do tính chất quản lý hành chính, nhiều cục hải quan bị ảnh hưởng và điều chỉnh về chính sách quản lý, mục tiêu của tỉnh, thành phố nơi có trụ sở. Điều này dẫn đến khó khăn trong công tác quản lý, điều hành thống nhất từ tổng cục.

Một số chức năng, nhiệm vụ chống lấn giữa cục và tổng cục, cục và chi cục, còn một số bộ phận trung gian, chưa sử dụng nguồn nhân lực hiệu quả khi thực hiện hải quan điện tử; các hoạt động nghiệp vụ trong thông quan do nhiều đơn vị vụ, cục quản lý dẫn đến phát sinh yêu cầu quản lý trong quá trình thông quan.

Do đó, Bộ Tài chính dự kiến đề xuất tổ chức hoạt động mỗi Hải quan vùng chỉ 1 địa chỉ tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ hải quan. Việc kiểm tra thực tế, giám sát hàng hóa, giám sát sản xuất và gia công hàng hoá của doanh nghiệp do chi cục hải quan cửa khẩu, hoặc chi cục hải quan địa bàn nơi doanh nghiệp có cơ sở sản xuất thực hiện…

Bộ máy làm công tác kiểm định hải quan sẽ được kiện toàn để triển khai mô hình kiểm tra chuyên ngành với hàng hoá xuất nhập khẩu theo hướng cơ quan hải quan là đầu mối thực hiện. Thay vì như hiện nay, hầu hết kiểm tra chuyên ngành với hàng hóa do các bộ quản lý ngành thực hiện.

Hải quan cũng sẽ đẩy mạnh xây dựng và triển khai mô hình quản lý nguồn nhân lực theo năng lực dựa trên vị trí việc làm. Nguồn nhân lực phát triển theo hướng tinh thông nghiệp vụ, liêm chính, chuyên nghiệp, làm chủ được công nghệ, trang thiết bị kỹ thuật hiện đại, đáp ứng yêu cầu triển khai mô hình hải quan thông minh và các nhiệm vụ chính trị của ngành.