Giá xăng giảm liên tiếp, giá cả hàng hóa vẫn “lặng thinh”

5 lần điều chỉnh giảm giá xăng dầu liên tiếp gần đây là điều kiện để giá các loại hàng hoá, dịch vụ trên thị trường giảm theo. Tuy nhiên câu hỏi được nhiều người đặt ra là vì sao từ cước vận tải, phân phối đến thực phẩm thiết yếu vẫn chưa có dấu hiệu giảm giá tương xứng.

Theo các chuyên gia, giá cả hàng hóa phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có xăng dầu. Theo tính toán, giá xăng dầu tác động trực tiếp và mạnh nhất đến ngành vận tải với tỷ trọng khoảng 30-40% chi phí của ngành này, và chiếm tỷ trọng dưới 4% đối với với ngành sản xuất hàng hóa khác. Khi xăng dầu tăng 10% tạo áp lực tăng giá trực tiếp lên các loại hàng hóa khoảng 3-4%.

Có thể chia sẻ với doanh nghiệp, tiểu thương khi hàng loạt nguyên, vật liệu đầu vào cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của các ngành sản xuất (từ năng lượng - nhiên liệu đến hoá chất, phân bón, thức ăn chăn nuôi…) đều có sự gia tăng về giá. Song theo các chuyên gia, rất nhiều loại hàng hoá, dịch vụ đã tạo lập một “mặt bằng giá mới”, cao hơn nhiều so với đà tăng của giá xăng, dầu và các loại hàng hoá nguyên liệu đầu vào là không thể chấp nhận.

Việc tăng giá từ vài trăm, đến vài nghìn, thậm chí là vài chục nghìn đối với mỗi cân (kg) thực phẩm - nghĩa là đã tăng tới vài chục - thậm chí là cả trăm %, là đang có chuyện “đục nước béo cò”, “té nước theo mưa” của một bộ phận không nhỏ tiểu thương, những người kinh doanh, đưa hàng hoá đến tay người tiêu dùng.

Hàng hoá phải hạ giá theo “tiến độ” giảm giá xăng dầu

Mới đây, Bộ Công thương đã có chỉ đạo về việc triển khai đợt cao điểm kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá bảo đảm cung cầu hàng hoá, ổn định thị trường và an sinh xã hội. Theo Chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú, đây là chủ trương rất kịp thời và đúng đắn, nhằm giải quyết bài toán lợi ích chung của xã hội và bài toán riêng của từng doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Cụ thể, đó là phải kiểm soát giá, niêm yết giá, không lợi dụng thời cơ này để bán trội giá. Đặc biệt, những đơn vị bị tác động từ giá xăng, dầu tăng cao đã điều chỉnh giá bây giờ phải giảm theo tiến độ giá. Ví dụ, giao thông vận tải là ngành có ảnh hưởng và tác động gián tiếp đến giá hàng hoá. Cho nên, ngành này phải trở thành “đầu tàu” giảm giá sớm, kê khai giá nhanh, nếu để độ trễ quá lâu thì rất khó chấp nhận.

Đối với các loại hàng hoá khác, qua quan sát trên thị trường trong vòng 10 ngày qua cho thấy cũng đã thấy dầu ăn, đường, thịt… giảm giá. Nhưng giảm có tương xứng hay không thì lại là câu chuyện khác.

“Giá xăng dầu đã giảm thì hàng hoá cũng phải giảm xuống. Thời gian tới giá xăng dầu có thể tăng, nhưng hiện nay giá xăng đã về xung quanh mức 24.000 đồng/lít, chắc chắn hàng hoá cũng phải tuân theo nguyên tắc “có tăng, có giảm” tuỳ từng trường hợp, đối tượng” – ông Vũ Vinh Phú cho biết.

Liên quan đến vấn đề kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá, ông Vũ Vinh Phú cho rằng, lực lượng quản lý thị trường cần tìm đến “trọng điểm” là các nhà xuất hàng buôn, sản xuất buôn lớn và thiết yếu như dầu ăn, gạo, mì chính, lò mổ trung tâm… Với cơ sở bán lẻ, cần tập trung vào siêu thị lớn, chợ trung tâm, chợ vùng ven và chợ nông thôn.

Để hạ nhiệt giá hàng hoá nhanh chóng, ông Phú đã nhấn mạnh đến việc giảm chi phí ở khâu trung gian, rà soát lại các yếu tố hình thành giá cả. Tránh trường hợp nhà cung cấp trung gian được hưởng lợi quá nhiều, trong khi nhà sản xuất chưa chắc đã lãi cao và đẩy người tiêu dùng vào tình cảnh phải mua hàng hóa giá đắt đỏ.

Đồng tình với quan điểm này, TS Cấn Văn Lực cũng cho rằng, khâu trung gian không thể “ăn” chênh lệch quá nhiều. Bởi trên thực tế đã có tình trạng đơn vị thu mua đã ép giá nông dân, trong khi họ luôn là người yếu thế.

Cần đề cập đến vấn đề đạo đức kinh doanh, bên cạnh đó cũng cần có chế tài để xử lý. Đặc biệt, việc xử lý này phải công khai, minh bạch để người tiêu dùng biết được khâu nào đã khiến giá hàng hóa đội lên cao, từ đó có biện pháp xử lý đúng và trúng.