Sáng 28/10, Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội phối hợp với Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng (IRECO) - Hội Nữ trí thức Hà Nội tổ chức hội thảo “Thực trạng và giải pháp giảm thiểu phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực giao thông nhằm chống biến đổi khí hậu và bảo vệ sức khỏe cộng đồng”.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội Nguyễn Lan Hương nhấn mạnh: Biến đổi khí hậu hiện đang là một trong những thách thức lớn nhất đối với nhân loại và hệ sinh thái trên Trái đất trong thế kỷ 21. Hiện, áp lực ô nhiễm môi trường không khí tại các đô thị chủ yếu do các phương tiện giao thông, hoạt động của các xí nghiệp nội đô, sinh hoạt của cư dân…trong đó, các phương tiện giao thông cơ giới đường bộ thải ra lượng phát thải gây ô nhiễm không khí nhiều nhất.

Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội mong muốn các ý kiến trao đổi tại Hội thảo là cơ sở tham gia ý kiến tư vấn cho các cơ quan chức năng trong xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội ngắn hạn và dài hạn, trong đó có giao thông. Đồng thời, góp ý tư vấn cho đoàn Việt Nam khi tham gia hội nghị các Bên tham gia Công ước Khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP26) vào tháng 11/2021. 

Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Phát triển GTVT Nguyễn Thị Phương Hiền cho biết: Giao thông là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí lớn nhất. Năm 2019, Bộ GTVT đã dự báo lượng KNK cho tới năm 2030, cho thấy đường bộ vẫn là tiểu ngành phát thải KNK lớn nhất, chiếm 80,47%, tiếp đó là đường thủy nội địa và ven biển, chiếm 9,2% và thấp nhất là đường sắt, chiếm 0,34%. 

Theo thống kê năm 2014, GTVT đã phát thải ra hơn 30 triệu tấn CO2, trong đó, lĩnh vực đường bộ đóng góp hơn 27 triệu tấn. Dự kiến, đến năm 2030, ngành GTVT sẽ phát thải hơn 89 triệu tấn CO2, trong đó, đường bộ phát thải hơn 71 triệu tấn. 

Bộ GTVT đã xây dựng 3 kịch bản giảm phát thải KNK với các biện pháp giảm nhẹ áp dụng theo từng giai đoạn: Kịch bản giảm nhẹ với nguồn lực trong nước, Kịch bản giảm nhẹ với sự hỗ trợ quốc tế và Kịch bản giảm nhẹ với sự hỗ trợ mạnh mẽ của quốc tế. Với 3 kịch bản này, ngành GTVT tính toán mức giảm phát thải KNK tới năm 2030 tương ứng là 9%, 15,2% và 20%. 

TS Phan Tâm, Phó Giám đốc, Tổng Biên tập NXB Khoa học xã hội, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam bày tỏ đồng thuận với 3 kịch bản về giảm phát KNK nhưng cho rằng cần cân nhắc đến các biện pháp thực hiện cho phù hợp với điều kiện Việt Nam. Ví dụ như việc sử dụng xe buýt BRT, xe máy điện là giải pháp hữu hiệu ở nhiều nước nhưng ở Việt Nam lại chưa thể hiện tính ưu việt, phù hợp và tiềm ẩn nguy cơ về ô nhiễm chì từ pin xe thải ra.

Hay như ý kiến lập trạm thu phí ô tô vào nội đô cũng chưa phù hợp với điều kiện hiện nay, do đó, vấn đề phải lựa chọn ưu tiên giải pháp đó là cải tạo, đồng bộ hệ thống hạ tầng giao thông; đầu tư hệ thống giao thông công cộng để giảm phương tiện cá nhân. 

PGS.TS Bùi Thị An cho biết, Hội thảo đã có 4 báo cáo khoa học và 4 ý kiến phát biểu nhấn mạnh thực trạng, trách nhiệm của các ban, ngành và nêu các giải pháp về công nghệ, loại phương tiện, xã hội, trong đó nhấn mạnh tới yếu tố con người thì mới có thể tạo chuyển biến trong giảm thiểu phát thải KNK trong lĩnh vực giao thông. 

Phát biểu bế mạc Hội thảo, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố Hà Nội Nguyễn Lan Hương cảm ơn các ý kiến đóng góp của các đại biểu và cho rằng, Hội thảo đã tập trung vào các biện pháp giảm thiểu khí thải nhà kính trong lĩnh vực giao thông, sau hội thảo này, sẽ có thêm các hội thảo ở các lĩnh vực khác.

Hội thảo thống nhất, cần vận động người dân tham gia giao thông công cộng, đồng thời, đề nghị Thành phố và Nhà nước có chính sách tăng phương tiện xanh trong TP. Thay đổi thói quen giao thông, hạn chế phương tiện cá nhân khi di chuyển trong cự ly gần.

Bên cạnh đó, cần hoàn thiện chính sách đầu tư vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng nhiên liệu thân thiện môi trường; có chính sách ưu đãi với các nhà vận tải hàng hóa chuyển từ hình thức vận chuyển đường bộ sang đường thủy, đường sắt; Ủng hộ chính sách của Nhà nước và TP trong việc giảm dần và không sử dụng xe máy trong nội thành đến năm 2030, trước mắt, quản lý và kiểm tra chất lượng xe máy để các loại xe không đảm bảo chất lượng an toàn và vệ sinh môi trường; Khuyến khích và có chính sách ưu đãi đối với người dùng xe máy và ô tô điện.

Ngoài ra, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế môi trường, thuế bảo vệ dự phòng sức khỏe, đánh thuế các phương tiện giao thông cá nhân có động cơ gây ô nhiễm môi trường; Tăng cường trồng cây xanh, tăng % thảm cỏ, vườn hoa tạo không gian xanh, sạch, đẹp để khuyến khích người đi bộ và tạo nguồn hấp thụ khí phát thải Carbon.