Một lễ nhậm chức đặc biệt trong lịch sử Hoa Kỳ

Theo kế hoạch, để mở đầu buổi lễ nhậm chức, Kamala Harris, người phụ nữ đầu tiên và người Mỹ gốc Nam Á đầu tiên trở thành Phó Tổng thống, sẽ tuyên thệ trước Phó Tư pháp của Tòa án Tối cao Hoa Kỳ Sonia Sotomayor - thành viên gốc Tây Ban Nha đầu tiên của Tòa án tối cao Hoa Kỳ.

Sau đó, theo thể thức do Chánh án John Roberts phụ trách, ông Joe Biden sẽ đặt tay lên Kinh thánh và đọc lời tuyên thệ nhậm chức như được quy định trong Hiến pháp:

Ông nói: “Tôi nghiêm túc tuyên thệ (hoặc khẳng định) rằng tôi sẽ trung thành thực thi chức vụ tổng thống Hoa Kỳ, và sẽ hết khả năng của mình, giữ gìn và bảo vệ Hiến pháp Hoa Kỳ".

Hầu hết các thành viên Quốc hội và Tòa án Tối cao sẽ tham dự, cũng như các cựu Tổng thống Barack Obama, George W. Bush và Bill Clinton, cùng với các cựu đệ nhất phu nhân tương ứng của họ. Jimmy Carter, 96 tuổi, cựu tổng thống sống lâu đời nhất của đất nước và cựu đệ nhất phu nhân Rosalynn Carter sẽ không ở đó, đánh dấu lễ nhậm chức đầu tiên mà họ đã bỏ lỡ kể từ khi Carter tuyên thệ nhậm chức vào năm 1977.

Đáng chú ý là ông Donald Trump sẽ vắng mặt. Trước lễ nhậm chức, ông dự kiến ​​sẽ rời Nhà Trắng và bay đến Florida trên chuyên cơ Không lực Một mà không có cuộc gặp, cuộc điện thoại hay bắt tay nào với người kế nhiệm. Tổng thống mãn nhiệm gần đây nhất được biết đã bỏ qua lễ nhậm chức của người kế nhiệm là Andrew Johnson vào năm 1869.

Một lời mời đã được gửi cho ông Trump tại Căn cứ chung Andrews ở Maryland, nơi những người tham dự được thông báo sẽ đến lúc 7h15 sáng. 

Joe Biden kế thừa một quốc gia bị chia rẽ sâu sắc bởi cuộc bạo động ở Điện Capitol chỉ hai tuần trước. Nhà lãnh đạo mới sẽ nói về việc hàn gắn quốc gia và gắn kết mọi người lại với nhau.

Nhưng các bước mà nhóm Biden đã cam kết thực hiện trong ngày đầu tiên và trong những ngày đầu của chính quyền dự kiến ​​sẽ khiến những người bảo thủ khó chịu.

Trong những giờ đầu tiên làm Tổng thống, Joe Biden có kế hoạch ký khoảng một chục hành động để chống lại bốn cuộc khủng hoảng - COVID-19, nền kinh tế, biến đổi khí hậu và bất bình đẳng chủng tộc - theo Chánh văn phòng sắp tới Ron Klain.

Tái ký kết Thỏa thuận Paris, bãi bỏ lệnh cấm du lịch đối với du khách đến từ một số quốc gia chủ yếu là người Hồi giáo và yêu cầu Bộ Giáo dục kéo dài thời hạn tạm dừng hiện tại đối với các khoản thanh toán khoản vay cho sinh viên và lãi suất cho những người Mỹ có khoản nợ sinh viên liên bang là những hành động này.

Một động thái gây tranh cãi đặc biệt sẽ là việc công bố dự luật nhập cư sâu rộng vào ngày đầu tiên với hy vọng cung cấp con đường trở thành công dân cho ước tính khoảng 11 triệu người sống ở Hoa Kỳ mà không có tư cách pháp nhân.

Nile Gardiner, giám đốc Trung tâm Tự do Margaret Thatcher thuộc Tổ chức Di sản, một tổ chức bảo thủ của Washington, cho biết: “Không chính phủ nào ở châu Âu thực hiện loại đề xuất ân xá mà ông ấy đang nói đến, cấp quyền công dân cho 11 triệu người nhập cư bất hợp pháp.

"Khi Thủ tướng [Angela] Merkel mở cửa biên giới nước Đức, nước này có từ 1 đến 2 triệu người tị nạn, người di cư và đây là dòng người lớn nhất vào một quốc gia Tây Âu trong nhiều thập kỷ", Gardiner nói với Nikkei Asia.

Gardiner dự đoán sẽ có một cuộc xung đột lớn giữa các hệ tư tưởng trong vài năm tới, theo đó đảng Cộng hòa sẽ tìm cách thiết lập một chương trình nghị sự mới để chống lại các chính sách của Biden.

Nhưng với sự kiểm soát của Nhà Trắng, Hạ viện và Thượng viện, ông Biden sẽ có cơ hội - ít nhất là trong hai năm cho đến cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ năm 2022 - để thực hiện các chính sách miễn là ông có thể giữ được các đồng minh Dân chủ của mình.

Tập trung vào tầng lớp trung lưu

Một chủ đề nhất quán mà Joe Biden đã theo đuổi kể từ khi trở thành thượng nghị sĩ vào tháng 1 năm 1973 ở tuổi 30 là tập trung vào tầng lớp trung lưu.

Khi ông Obama đề nghị JOe Biden trở thành người bạn tranh cử của mình vào mùa hè năm 2008 tại một cuộc họp bí mật ở Minneapolis, thượng nghị sĩ đã hỏi ứng cử viên Tổng thống trẻ tuổi liệu anh có muốn nói gì về việc khôi phục tầng lớp trung lưu đang là vấn đề xác định trong nhiệm kỳ Tổng thống của ông hay không.

Ông Biden đã viết trong cuốn sách xuất bản năm 2017 'Promise Me, Dad: A Year of Hope, Hardship and Purpose', Obama nói: 'Đúng vậy, tôi thực sự có ý đó' và đây là lý do chính khiến ông chấp nhận lời đề nghị.

Tại Đại hội toàn quốc đảng Dân chủ năm 2016 ở Philadelphia, Biden đã nhiệt liệt kêu gọi tầng lớp trung lưu mời ứng cử viên Hillary Clinton tranh cử tổng thống.

"Tôi biết tôi được gọi là Joe trung lưu. Ở Washington, đó không phải là một lời khen", ông nói. "Nhưng tôi biết tại sao chúng tôi mạnh mẽ. Tôi biết tại sao chúng tôi đã cố gắng cùng nhau. Tôi biết tại sao chúng ta đoàn kết. Đó là bởi vì luôn có một tầng lớp trung lưu đang phát triển". 

Ông nói: “Bởi vì, các bạn ạ, khi tầng lớp trung lưu làm tốt, khi tầng lớp trung lưu làm tốt, thì người giàu làm rất tốt và người nghèo có hy vọng".

Chính sách đối ngoại tập trung vào tầng lớp trung lưu. Sự lựa chọn của ông cho cố vấn an ninh quốc gia, Jake Sullivan, đồng chủ biên báo cáo có tiêu đề "làm cho chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ hoạt động tốt hơn cho tầng lớp trung lưu", trong đó kêu gọi một chính sách đối ngoại khiêm tốn, "ít tham vọng hơn", tránh né tránh các cuộc chiến thay đổi chế độ và đảm bảo rằng các quyết định được đưa ra có lợi cho tầng lớp trung lưu ở quê nhà.

Nhưng giấc mơ của tầng lớp trung lưu của ông Biden có thể là một chặng đường khó khăn. Các đồng minh của Hoa Kỳ có thể chỉ nửa vời đáp lại vòng tay mới của Washington, lo ngại rằng một chính quyền của Đảng Cộng hòa có thể được bầu vào năm 2024 và một lần nữa đảo ngược chính sách đối ngoại.

Cách đây vài năm, Claude Smadja, người đứng đầu Smadja & Smadja Strategic Advisory, cho biết tại một hội thảo ở Tokyo rằng tầng lớp trung lưu đang rút lui trên khắp thế giới.

Smadja nói: “Điều gì tạo nên nền tảng ổn định và bền vững của hệ thống dân chủ của chúng ta, một tầng lớp trung lưu ổn định và mở rộng được đảm bảo về tương lai của nó, hiện đang bị xói mòn".

Ông nói: “Ở tất cả các nước phát triển, tầng lớp trung lưu luôn ở thế phòng thủ. Họ lo lắng về tương lai, và điều này đang gây ra sự phân cực của chính trị". 

Joe Biden đảm nhận chức vụ vào một thời kỳ quan trọng về địa chính trị khi Trung Quốc dự kiến ​​sẽ vượt Mỹ trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới sớm nhất vào năm 2028. Khi Trung Quốc vượt qua Nhật Bản ở vị trí số 2 vào năm 2010, nó đã dẫn đến một thời kỳ căng thẳng ngoại giao cao độ giữa hai bên. Điều này được thúc đẩy bởi vấn đề quần đảo tranh chấp Senkaku do Nhật Bản quản lý.

Nhưng giống như người bạn thân 8 năm của mình, Obama, Joe Biden là một người đầy hy vọng. Liệu tầng lớp trung lưu Mỹ có thể đi đúng hướng? Đó có thể là câu hỏi xác định của nhiệm kỳ Tổng thống Joe Biden.