Ẩm thực Kon Tum nổi tiếng với đông đảo khách du lịch trong và ngoài nước bởi vô vàn đặc sản thơm ngon khó cưỡng. Không chỉ nổi tiếng bởi đặc sản “chuột quý tộc”, loại chuột chuyên “ăn trộm” củ và lá sâm Ngọc Linh, Kon Tum còn khiến thực khách phải trầm trồ bởi món ăn độc lạ của người Rơ Măm – gỏi kiến vàng.

Loại đặc sản trứ danh này không chỉ đặc biệt bởi tên gọi mà quá trình chế biến cũng độc lạ không kém. Trước đây, người Rơ Măm thường sống ở trong rừng, để có thức ăn, họ thường xuống suối bắt cá và leo lên cây bắt kiến vàng để chế biến món ăn. Còn hiện tại, khi cuộc sống đầy đủ hơn họ đã biến tấu món ăn này trở thành đặc sản.

Theo đó, người Rơ Măm là một dân tộc ít người ở Việt Nam. Tộc người này cư trú chính tại làng Le, xã Mô Rai (huyện Sa Thầy) với gần 160 hộ, 460 nhân khẩu. Đây là tộc người cổ sống từ lâu trong rừng sâu nên bà con Rơ Măm thường có nhiều món ẩm thực rất kì dị, khác thường, ít ai có thể thưởng thức.

Theo người dân Rơ Măm, món ăn này nguyên liệu quan trọng nhất chính là kiến vàng. Khi lấy tổ kiến vàng cần đặt một chậu nước phía dưới, lấy gọng dao gõ nhẹ cho kiến rơi ra, rồi nhẹ nhàng tách đôi, lấy trứng kiến. Trứng kiến vàng màu trắng đục, to bằng hạt gạo, có mùi thơm nhẹ.

Chia sẻ với PV về cách làm gỏi kiến vàng, anh A Khải (dân tộc Rơ Măm, trú tại xã Mo Rai) cho hay: “Gỏi kiến vàng được làm khá đơn giản. Cá suối bắt loại vừa phải, bằng ba ngón tay, đem về làm sạch, lọc thịt rồi băm nhuyễn và vắt cạn nước để hạn chế mùi tanh. Sau đó, lấy kiến vàng và trứng giã sơ qua, để ngoài nắng một lúc cho se lại rồi lấy muối hột, ớt xanh, tiêu rừng trộn chung cá với kiến, thêm chút thính gạo là món ăn dậy mùi thơm”.

Sau khi trộn các loại nguyên liệu khoảng 30 phút, anh Khải bắt đầu bóp đều kiến vàng và cá. Theo anh Khải, khi thưởng thức, vị ngọt của cá suối hòa vào vị béo của trứng kiến, vị cay xé của tiêu ớt hòa cùng vị chua chua của kiến vàng tạo nên món ăn khác lạ độc đáo. Để ngon miệng hơn, bà con Rơ Măm thường dùng những lá rừng như sung, lộc vừng, xoài non… ăn kèm, giúp món ăn đỡ ngán và hấp dẫn hơn.

Tộc người Rơ Măm, thường dùng kiến vàng và trứng để nấu canh, trộn gỏi, xào với thịt thú rừng. Nhưng món ăn đặc sắc nhất, giữ được hương vị thơm ngon nguyên chất nhất chính là gỏi kiến vàng. Bà con gọi đây là món Plat (tức gỏi kiến vàng), còn trộn thêm thính gạo vào thì gọi là món Trót IagLia.

Chị Y Doan, Phó trưởng làng Le (xã Mo Rai) cho biết: "Có rất nhiều món ngon được bà con dân tộc Rơ Măm chế biến từ kiến vàng như canh chua kiến, muối kiến, nhưng người dân thích ăn nhất là món cá gỏi kiến vàng. Món đặc sản này có vị ngọt của cá, vị chua của kiến, vị béo ngậy của trứng kiến. Mấy năm trước, chúng tôi mang món này đi dự thi ẩm thực ở TP Kon Tum và giành được giải Ba".

Được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, những năm qua đời sống của người Rơ Măm ở làng Le đã có nhiều thay đổi tích cực. Đặc biệt là việc bảo tồn ẩm thực truyền thống. Hiện nay, những người lớn tuổi thạo chế biến món ăn đang thường xuyên dạy lại cho lớp trẻ để giữ gìn được món ăn truyền thống của dân tộc.