Vai trò của WB và IMF

Các giám đốc tài chính hàng đầu từ Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã nhóm họp tại Washington, vào thứ Tư (20/4), trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại trong thời kỳ hậu đại dịch cũng như cuộc xung đột Nga-Ukraine, gây nên những biến cố với giá năng lượng và lương thực.

Thủ tướng Denys Shmyhal và Bộ trưởng Tài chính Serhiy Marchenko của Ukraine đã bay đến Mỹ và dự kiến ​​sẽ gặp các lãnh đạo hàng đầu của Ngân hàng Thế giới và IMF vào hôm nay (21/4) để thảo luận về hỗ trợ tài chính bổ sung cho đất nước.

Theo ngân hàng trung ương nước này thì nền kinh tế Ukraine dự kiến ​​sẽ bị suy giảm tới 45% trong năm nay. Lạm phát đã chạm mức 13,7%, với giá cả đã tăng 4,5% trong một tháng.

IMF và Ngân hàng Thế giới đã phê duyệt khoản vay hơn 2 tỷ đô la Mỹ cho Kiev kể từ tháng 2, trong khi Ngân hàng Thế giới tuần trước cho biết họ đang chuẩn bị gần 1,5 tỷ USD trong quỹ bổ sung để cho phép chính phủ Ukraine vận hành các dịch vụ thiết yếu. Cuối tuần qua, Giám đốc điều hành IMF Kristalina Georgieva cho biết "cần có thêm ngân sách để duy trì hoạt động của nền kinh tế và ngăn chặn lạm phát gia tăng".

Nhà kinh tế học Oleksandr Kravchuk nói rằng mặc dù loại tài trợ này là rất quan trọng để củng cố tài chính của Ukraine, nhưng "những khoản tiền này rõ ràng là không đủ cho sự ổn định tài chính". Ông nói: "Hầu hết tất cả các khoản tiền được cấp bởi các đối tác quốc tế đều là các khoản vay, dù chỉ với lãi suất nhỏ". Kravchuk còn kêu gọi xóa bỏ "một số lượng đáng kể" các khoản nợ trước đây đối với Ukraine.

Theo Ngân hàng Thế giới, ngay cả trước xung đột thì nợ nước ngoài của Ukraine đã lên tới 129 tỷ USD, ương đương 78,8% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này. Ngân hàng trung ương Ukraine cho biết họ dự kiến ​​sẽ hoàn trả 16 tỷ USD trong số đó vào năm 2022.

Tệ hơn nữa, khoản nợ của đất nước đã được tái cơ cấu một lần trước đó vào năm 2015. IMF đã đồng ý với Kyiv để hoãn một số khoản thanh toán trong ba năm và xóa 20% khoản nợ. Việc tái cơ cấu đi kèm với các điều kiện nghiêm ngặt buộc Kiev phải tăng tốc thanh toán nếu GDP tăng hơn 3% mỗi năm, điều bất khả thi trong năm nay.

Các giải pháp căn cơ

Các tổ chức quốc tế khác cũng đang tập trung vào việc làm thế nào để thúc đẩy nền kinh tế Ukraine. Tháng trước, Liên Hợp Quốc cảnh báo rằng một cuộc chiến tranh kéo dài và khốc liệt hơn có thể khiến tỷ lệ nghèo đói của Ukraine tăng lên gần 30% dân số, làm mất đi 18 năm phát triển kinh tế.

Chương trình Phát triển LHQ (UNDP) kêu gọi các nước khác giúp tài trợ "thu nhập cơ bản tạm thời" cho người dân Ukraine. Ông Kravchuk nói thêm rằng, mặc dù chính phủ hiện vẫn hỗ trợ phúc lợi xã hội, nhưng hàng tháng nước này vẫn thâm hụt từ 5 - 7 tỷ USD do nguồn thu từ thuế và hải quan giảm mạnh.

Trong khi đó, Ukraine đã tạm thời cố định tỷ giá hối đoái đồng tiền của đất nước, điều sẽ giúp kiềm chế lạm phát. Chính phủ cũng đã cắt giảm thuế và điều chỉnh giá một số loại thực phẩm, nhiên liệu và các tiện ích công cộng trong suốt thời gian diễn ra xung đột.

Vai trò của Ukraine là một trong những nhà xuất khẩu lúa mì và lúa mạch lớn nhất thế giới càng được quan tâm hơn trong thời gian diễn ra xung đột, do xuất khẩu giảm mạnh vốn đang ảnh hưởng đến an ninh lương thực toàn cầu.

Ngân hàng Thế giới đã viết trong báo cáo vào tháng trước rằng hoạt động buôn bán ngũ cốc qua Biển Đen đã bị gián đoạn nghiêm trọng, lưu ý rằng các tàu chở hàng khô tại các cảng của Ukraine đã giảm 82% vào đầu tháng 3 so với tháng trước.

Dmytro Los, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp và Thương mại Ukraine, nói rằng nước này ban đầu đã mất tới 1/5 lãnh thổ nông nghiệp bởi các cuộc giao tranh với Nga. Ông cho biết ưu tiên hàng đầu của Ukraine hiện nay là cung cấp thức ăn cho chính dân số của mình và xuất khẩu ngũ cốc có thể giảm 30-50% trong năm nay do một lượng lớn cây trồng không được thu hoạch.

Ông nói thêm rằng việc gián đoạn chuỗi cung ứng nghiêm trọng sẽ làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng xuất khẩu. Los cho biết tuần trước: “Chúng tôi vẫn còn những vấn đề lớn vì các cảng bị chặn".

Ngân hàng trung ương đã cung cấp các khoản vay lãi suất 0% để hỗ trợ các nhà sản xuất nông nghiệp và đã cho biết trên trang web của mình trong tuần này rằng khoảng 3.000 công ty đã nhận lời đề nghị nói trên, trong nỗ lực giữ cho vụ mùa xuân diễn ra đúng tiến độ.

Các mũi đầu tư hướng nội

Hoạt động đầu tư ở Ukraine đã giảm rõ rệt trong năm nay vì rủi ro cao và sự không chắc chắn đáng kể về thời gian của cuộc xung đột. Chỉ 41% các công ty vẫn đang hoạt động hoàn toàn tại Ukraine, 29% buộc phải chuyển địa điểm trong nước và 19% buộc phải tạm thời chuyển các công ty của họ ra bên ngoài Ukraine.

Cuộc khảo sát cho thấy 40% các công ty đã phải thực hiện các biện pháp cắt giảm chi phí do hậu quả của xung đột và hơn một nửa cho biết họ phải điều chỉnh mô hình kinh doanh của mình. Có nhiều dấu hiệu cho thấy hoạt động kinh tế ở thủ đô Kiev đang hồi phục sau khi Nga thay đổi chiến lược quân sự để tập trung vào miền đông.

Ngân hàng trung ương Ukraine lưu ý rằng có một số dấu hiệu cho thấy cuộc sống đang trở lại bình thường ở khu vực Kiev do mức tiêu thụ điện vẫn ổn định và nhu cầu mua vé tàu trên hệ thống đường sắt quốc gia đã trở lại.

Quốc Thiên