Trong một động thái có thể huy động hàng trăm tỷ USD để giúp các chính phủ đối phó với hậu quả của COVID-19, nhóm bảy nền kinh tế tiên tiến lớn bao gồm Nhật Bản, Hoa Kỳ, Đức, Anh, Pháp, Ý và Canada, đã đồng ý lùi mức thuế doanh nghiệp toàn cầu tối thiểu là 15%. Các công ty cũng sẽ phải trả nhiều thuế hơn ở các quốc gia mà họ bán hàng.

Bộ trưởng Tài chính Anh Rishi Sunak cho biết: “Các bộ trưởng tài chính G7 đã đạt được một thỏa thuận lịch sử nhằm cải cách hệ thống thuế toàn cầu để phù hợp với kỷ nguyên kỹ thuật số toàn cầu”.

Cuộc họp, được tổ chức tại một dinh thự thế kỷ 19 được trang trí công phu gần Cung điện Buckingham ở trung tâm London, là lần đầu tiên các bộ trưởng tài chính gặp mặt trực tiếp kể từ khi bắt đầu đại dịch.

Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen cho biết "cam kết quan trọng, chưa từng có tiền lệ" sẽ kết thúc điều mà bà gọi là cuộc chạy đua tới đáy về thuế toàn cầu.

Bộ trưởng Tài chính Đức Olaf Scholz cho biết thỏa thuận này là "tin xấu đối với các thiên đường thuế trên toàn thế giới", đồng thời cho biết thêm: "Các công ty sẽ không còn có thể trốn tránh nghĩa vụ thuế bằng cách đặt lợi nhuận của họ ở các quốc gia có mức thuế thấp nhất".

Các quốc gia giàu có đã đấu tranh trong nhiều năm để đồng ý một cách để tăng thêm doanh thu từ các công ty đa quốc gia lớn, vốn có thể trả ít thuế cho hàng tỷ USD doanh thu mà họ thực hiện ở các nước trên thế giới, làm tiêu hao tài chính công.

Tuy nhiên, chính quyền của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã tạo động lực mới cho các cuộc đàm phán bị đình trệ bằng cách đề xuất mức thuế công ty toàn cầu tối thiểu là 15%, để ngăn các công ty đặt lợi nhuận ở nơi khác.

15% là cao hơn mức ở các quốc gia như Ireland nhưng dưới mức thấp nhất trong nhóm G7. Amazon và Google hoan nghênh thỏa thuận này và Facebook cho biết họ có thể sẽ phải trả nhiều thuế hơn.

Nick Clegg, chủ tịch Facevice phụ trách các vấn đề toàn cầu và là cựu phó thủ tướng Anh, cho biết: "Chúng tôi muốn quá trình cải cách thuế quốc tế thành công và nhận ra điều này có thể có nghĩa là Facebook phải trả nhiều thuế hơn, và ở những nơi khác nhau".

Nhưng một số nhóm vận động đã lên án những gì họ coi là thiếu tham vọng.

Thỏa thuận, trong nhiều năm được thực hiện, cũng hứa hẹn sẽ chấm dứt các khoản thuế dịch vụ kỹ thuật số quốc gia mà Anh và các nước châu Âu khác đánh vào mà Mỹ cho rằng đã nhắm mục tiêu không công bằng vào các gã khổng lồ công nghệ của Mỹ.

Chờ thêm những phản ứng

Các biện pháp trước tiên sẽ cần là phải tìm được sự ủng hộ rộng rãi hơn tại cuộc họp của nhóm G20 - bao gồm một số nền kinh tế mới nổi - sẽ diễn ra vào tháng tới ở Venice.

“Nó phức tạp và đây là bước đầu tiên”, Bộ trưởng tài chính Anh Sunak nói.

Tuy nhiên, những công ty lớn cụ thể nào sẽ được bảo hiểm và cách các chính phủ phân chia doanh thu thuế vẫn còn phải được thống nhất.

Đức, Pháp và Ý hoan nghênh thỏa thuận thuế, mặc dù Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Le Maire cho biết ông sẽ đấu tranh để đạt được mức thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu cao hơn 15%, mà ông mô tả là một quan điểm.

Các nhóm vận động như tổ chức từ thiện phát triển quốc tế Oxfam cũng cho biết mức thuế tối thiểu nên cao hơn nhiều. Người đứng đầu chính sách bất bình đẳng của Oxfam, Max Lawson, cho biết: “Họ đang đặt ra ngưỡng thấp đến mức các công ty có thể vượt qua nó”.

Bộ trưởng Tài chính Ireland Paschal Donohoe, quốc gia có khả năng bị ảnh hưởng vì mức thuế 12,5%, cho biết bất kỳ thỏa thuận toàn cầu nào cũng cần tính đến các quốc gia nhỏ hơn.

Bộ trưởng tài chính Anh Sunak nói rằng thỏa thuận này là một "phần thưởng lớn" cho những người đóng thuế, nhưng vẫn còn quá sớm để biết nó sẽ huy động được bao nhiêu tiền cho Anh.

Thỏa thuận không nói rõ chính xác những doanh nghiệp nào sẽ được điều chỉnh bởi các quy tắc, chỉ đề cập đến "công ty đa quốc gia lớn nhất và có lợi nhuận cao nhất".

Một số quốc gia châu Âu lo ngại rằng một doanh nghiệp như Amazon có thể lọt lưới vì nó báo cáo tỷ suất lợi nhuận thấp hơn hầu hết các công ty công nghệ nổi tiếng khác.

Các bộ trưởng cũng đồng ý tiến tới việc yêu cầu các công ty tuyên bố tác động môi trường của họ theo cách tiêu chuẩn hơn để các nhà đầu tư có thể dễ dàng quyết định xem có nên tài trợ cho họ hay không, một mục tiêu quan trọng của Anh.