Ninh Bình là vùng đất có truyền thống lịch sử văn hóa lâu đời, có giá trị vị thế đặc biệt về mặt địa - lịch sử - văn hóa, địa - tâm linh, vùng đất khí thiêng của dân tộc.

Nằm ở vị trí địa lý quan trọng ở phía Nam Đồng bằng sông Hồng, Ninh Bình được ví như “cửa ngõ” để đi vào các tỉnh miền Trung và phía Nam; điểm giao thoa của 3 vùng kinh tế: Đồng bằng sông Hồng, Duyên hải Bắc Bộ và Duyên hải miền Trung, là đầu mối giao thông quan trọng của Quốc gia.

Sau hơn ba thập kỷ tái lập và phát triển, dưới sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, trải qua 8 nhiệm kỳ Đại hội, với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh, Ninh Bình đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính quyền và phát triển kinh tế -xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh.

Ngày 23/6/2014, Quần thể danh thắng Tràng An đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa, thiên nhiên thế giới, di sản hỗn hợp đầu tiên của Việt Nam và các nước Đông Nam Á. Điều này làm cho Ninh Bình càng có vai trò quan trọng hơn trong việc xác định là một trung tâm lớn của quốc gia về du lịch với nhiều loại hình phong phú, hấp dẫn.

Ninh Bình không chỉ là trung tâm chính trị - hành chính, kinh tế, văn hóa, lịch sử, du lịch của tỉnh, đây còn là trung tâm văn hóa - lịch sử, du lịch cấp quốc gia, có ý nghĩa quốc tế; là đô thị đầu mối giao thông, là địa bàn có vị trí quan trọng về quốc phòng, an ninh.

Trong những năm qua, với quan điểm hạ tầng giao thông phải được ưu tiên đầu tư trước với tốc độ nhanh hơn, làm tiền đề, tạo động lực cho các ngành kinh tế khác phát triển. Hơn 30 năm qua, cùng với các dự án được Trung ương đầu tư, Ninh Bình luôn quan tâm quy hoạch, xây dựng, phát triển hạ tầng giao thông đáp ứng nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Hệ thống đường cao tốc đến Ninh Bình dần hình thành, nhiều tuyến đường đối nội, đối ngoại được đầu tư nâng cấp, mở rộng, xây mới làm thay đổi cơ bản về cơ sở hạ tầng giao thông; tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, tạo nên sức bật lớn, qua đó tạo động lực thu hút đầu tư, góp phần thực hiện hiệu quả khâu đột phá cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư và kinh doanh, góp phần phát huy tiềm năng của tỉnh.

Đặc biệt, ngày 1/1/2025, thành phố Hoa Lư trực thuộc tỉnh Ninh Bình chính thức đi vào hoạt động theo Nghị quyết số 1318/NQ-UBTVQH 15 ngày 10/12/2024 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trên cơ sở hợp nhất huyện Hoa Lư và thành phố Ninh Bình. Đây không chỉ đơn thuần là sự sắp xếp đơn vị hành chính, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới, mà là sự kết tinh của quá khứ hào hùng với khát vọng và quyết tâm để xây dựng thành phố Hoa Lư, tạo tiền đề đưa Ninh Bình trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2035 với đặc trưng Đô thị di sản thiên niên kỷ, là một trong những Trung tâm du lịch cấp quốc gia, mang tầm quốc tế.

Về quy mô dân số, theo ước tính trung bình của Cục Thống kê, dân số Ninh Bình tính đến ngày 1/4/2024 là 1.010.700 người, đứng thứ 44 cả nước. Không gian đô thị được phát triển theo mô hình đô thị đa tâm gồm khu vực đô thị trung tâm và các khu vực đô thị phụ trợ. Trong đó, TP Hoa Lư là đô thị loại 1 trực thuộc tỉnh Ninh Bình (ngày 10/12/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1516/QĐ-TTg, công nhận thành phố Hoa Lư đạt tiêu chí đô thị loại I), là một trong 4 đô thị loại I của Đồng bằng Sông Hồng. Điều này không chỉ khẳng định những thành tựu vượt bậc trong phát triển, mà còn đánh dấu một sự khởi đầu mới với không gian phát triển mới, động lực mới trên hành trình trở thành Đô thị di sản thiên niên kỷ, thành phố sáng tạo của Ninh Bình.

Từ một tỉnh nghèo, đến nay Ninh Bình đã có bước phát triển vượt bậc trở thành một tỉnh tự cân đối ngân sách và có điều tiết về Trung ương. Năm 2024, tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) của tỉnh đạt 8,56%; thu nhập bình quân đầu người đứng thứ 11 cả nước.

Những thành tựu đó đã góp phần vào sự phát triển chung của đất nước và khẳng định sức mạnh nội tại của tỉnh trong bối cảnh hội nhập và phát triển. Tỉnh Ninh Bình đã có cuộc chuyển mình to lớn, phát triển toàn diện.

Năm 2025, tỉnh Ninh Bình là một trong số 18/63 tỉnh, thành phố được Chính phủ giao tăng trưởng 2 con số. Ninh Bình vinh dự được Chính phủ tin tưởng giao chỉ tiêu tăng trưởng rất cao, đạt 12%, đứng thứ 2 khu vực Đồng bằng Sông Hồng.

Trên cơ sở đó, mục tiêu trở thành cực tăng trưởng đã nhanh chóng được Ninh Bình định hình và xác lập, một số lĩnh vực đã vươn lên rõ nét, trở thành trung tâm của vùng, tiểu vùng phía Nam Đồng bằng Sông Hồng và quốc gia như sản xuất lắp ráp ô tô, du lịch, chế biến rau quả xuất khẩu và tổ chức sự kiện...

Minh chứng đó là hiện nay Ninh Bình đang là một trong các trung tâm công nghiệp cơ khí ô tô lớn của cả nước với đầu tàu là Công ty cổ phần sản xuất ô tô Hyundai Thành Công Việt Nam; tổng công suất thiết kế của các Nhà máy đạt 208.000 xe/năm. Không chỉ chiếm lĩnh 20% thị phần nội địa, đến nay, Hyundai Thành Công đã có 5 chuyến xuất khẩu xe sang Thái Lan, nằm trong kế hoạch xuất khẩu hơn 2.400 xe Hyundai của HTMV sang các nước trong khu vực, giai đoạn 2024-2025.

Sự phát triển của ngành công nghiệp cơ khí ô tô đã và đang tạo sức hấp dẫn để Ninh Bình thu hút các nguồn lực đầu tư, nhất là nguồn vốn đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực công nghiệp chế tạo, công nghiệp phụ trợ ngành công nghiệp ô tô; đóng góp tỷ trọng lớn, đưa giá trị tăng thêm toàn ngành công nghiệp năm 2024 đạt 15.522 tỷ đồng, tăng 11% so với năm 2023. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 10,29%, cao nhất từ đầu nhiệm kỳ đến nay.

Ninh Bình cũng đang khẳng định vị thế là một trung tâm du lịch lớn của vùng, có giá trị thương hiệu cao của quốc gia và quốc tế khi nhiều năm liền được đánh giá là điểm đến hàng đầu của du khách trong nước và quốc tế, được bình chọn nằm trong “Top 10 trải nghiệm cuốn hút nhất thế giới năm 2024”.

Năm 2024, tỉnh Ninh Bình đón trên 8,7 triệu lượt khách, tăng 26,5% so với cùng kỳ, vượt 16% kế hoạch năm; doanh thu du lịch đạt gần 8.900 tỷ đồng, tăng 35,9% so với năm 2023, vượt 7,8% kế hoạch năm, xác lập mốc mới đón 1,5 triệu lượt khách quốc tế. Du lịch Ninh Bình đang và sẽ tạo ra động lực tăng trưởng mạnh mẽ cho kinh tế của tỉnh. Ninh Bình đang hội tụ các lợi thế để phát triển thành một trung tâm tổ chức sự kiện quốc gia, mang tầm quốc tế.

Trong năm 2024, tỉnh Ninh Bình đã tổ chức thành công nhiều hội nghị, hội thảo khoa học, như: Hội thảo khoa học “Đinh Tiên Hoàng: Tầm vóc lịch sử và khát vọng dân tộc”; Hội thảo khoa học “Nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị hệ thống văn bia tại di tích quốc gia đặc biệt núi Non Nước” và xây dựng hồ sơ đề cử di sản tư liệu của UNESCO; tập trung triển khai xây dựng Đề án “Nghiên cứu nhận diện, bảo tồn và phát huy giá trị không gian lịch sử-văn hóa Hoa Lư”, qua đó đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm bảo tồn, phát huy các giá trị đặc trưng của không gian lịch sử-văn hóa Hoa Lư trong phát triển kinh tế-xã hội của địa phương, góp phần thực hiện chủ trương xây dựng Ninh Bình hướng tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương với đặc trưng đô thị di sản, thành phố sáng tạo...

Nhìn lại chặng đường 33 năm tái lập tỉnh, từ một tỉnh thuần nông nghèo, phát triển thấp trong khu vực Đồng bằng Sông Hồng, Ninh Bình đã bứt phá trở thành tỉnh có nguồn thu ngân sách lớn, là trung tâm du lịch quốc gia và quốc tế, hội nhập sâu rộng vào mạng lưới di sản toàn cầu sở hữu danh hiệu UNESCO, đô thị hóa mạnh mẽ, đưa thành phố Hoa Lư trở thành đô thị di sản thiên niên kỷ-đô thị loại I duy nhất của các tỉnh phía Nam Đồng bằng Sông Hồng.

Trong tương lai không xa, Ninh Bình sẽ gắn kết với Thủ đô Hà Nội và các tỉnh, thành phố trọng điểm như: Hải Phòng, Quảng Ninh, Thanh Hóa… phát huy tối đa lợi thế về địa lý, điều kiện tự nhiên, di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới cùng truyền thống lịch sử của vùng đất Cố đô với nguồn nội lực mới của đô thị Ninh Bình để xây dựng Ninh Bình trở thành trung tâm đô thị sinh thái, hiện đại, phát triển bền vững, có bản sắc riêng, xứng tầm là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, quốc phòng an ninh của các tỉnh phía Nam đồng bằng Sông Hồng, là một trong những hạt nhân và “đầu tàu” phát triển của đất nước.

Trần Anh