Cách phân biệt 2 loại bệnh

Zika là chủng virus lưu hành ở nhiều nước khu vực châu Phi, tuy nhiên gần đây bùng phát thành dịch và lây lan các châu lục khác.

Trong khi đó, bệnh sốt xuất huyết có từ lâu và phổ biến ở nước ta. Biểu hiện của 2 bệnh gần giống nhau: sốt, phát ban trên da, viêm kết mạc, đau khớp, đau cơ, mệt mỏi và đau đầu…

Về biểu hiện lâm sàng: Theo các chuyên gia, so với sốt xuất huyết thì bệnh do virus Zika nhẹ hơn, 80% không có biểu hiện bệnh. Biểu hiện lâm sàng của sốt xuất huyết thường nặng hơn, từ ngày thứ 2 có thể chảy máu chân răng, chảy máu cam; nặng hơn có thể chảy máu nội tạng, trụy mạch, sốc, nguy cở tử vong rất cao.

Về tác nhân gây bệnh: Muỗi là tác nhân gây ra bệnh sốt xuất huyết và bệnh do virus Zika. Phương thức lây truyền chủ yếu của vi rút Zika là qua muỗi Aedes (loại muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết), có một số bằng chứng có thể gợi ý vi rút có thể lây truyền qua đường máu, từ mẹ sang con khi sinh và qua đường tình dục; tuy nhiên sự ghi nhận là rất hiếm. Thời gian ủ bệnh từ 3-12 ngày.

Kể từ khi ghi nhận bệnh nhân Zika đầu tiên vào tháng 3/2016, đến nay Việt Nam đã ghi nhận 265 ca mắc, chủ yếu là ở miền Trung, Tây Nguyên, các tỉnh phía Nam.

Bệnh do virus Zika nguy hiểm ở biến chứng đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh, nhất là ở phụ nữ mang thai 3 đầu bị nhiễm virus Zika và hội chứng Guillain-Barré - viêm đa rễ thần kinh.

Về khả năng tử vong: Người bị nhiễm virus Zika không đáng lo ngại vì trên thế giới hầu như chưa ghi nhận trường hợp chết nào do virus này tuy nhiên sốt xuất huyết thì có. Tại Việt Nam năm 2015, ghi nhận hơn 88.000 ca mắc sốt xuất huyết, 57 người tử vong.

Đặc biệt, từ đầu năm 2020 đến nay, cả nước ghi nhận 26.857 trường hợp mắc sốt xuất huyết tại 58 tỉnh, thành phố, 3 người tử vong tại Bình Định, Bình Phước và Tây Ninh. Trong những tuần gần đây, số mắc có xu hướng gia tăng tại các tỉnh: Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Đồng Nai, TP Hồ Chí Minh.

Về khả năng xét nghiệm phát hiện bệnh: Hiện năng lực các phòng xét nghiệm của Việt Nam hoàn toàn có thể chẩn đoán được bệnh. Tuy nhiên, đa phần người bệnh không có biểu hiện triệu chứng, vì thế sẽ rất khó để có thể phát hiện sớm ca bệnh đầu tiên.

Vì thế, ngoài việc theo dõi thật chặt người nhập cảnh từ các vùng dịch, có thể hồi cứu từ những trường hợp thai phụ siêu âm thấy có trẻ có bất thường đầu nhỏ thì có thể lấy máu làm xét nghiệm xác định.

Phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết và bệnh do virus Zika

Để chủ động phòng chống bệnh do virus Zika và sốt xuất huyết xâm nhập và lây lan tại nước ta, nhất là khi thời tiết đang bắt đầu vào mùa mưa, tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi truyền bệnh phát triển mạnh, Bộ Y tế đề nghị UBND tỉnh, TP triển khai quyết liệt các biện pháp phòng chống dịch bệnh nhằm ngăn chặn sự gia tăng, bùng phát của dịch bệnh. 

Triển khai mạnh mẽ chiến dịch diệt lăng quăng, đảm bảo tất cả các hộ gia đình tại vùng dịch và có nguy cơ phải được kiểm tra, giám sát các bể, dụng cụ chứa nước, các vật dụng, đồ phế thải...là nơi sinh sản của muỗi để tiến hành các hình thức loại bỏ và tiêu diệt bọ gậy.

Bộ Y tế yêu cầu Sở Y tế các tỉnh, thành phải xây dựng kế hoạch và tổ chức chuỗi hoạt động hưởng ứng Ngày ASEAN phòng chống sốt xuất huyết lần thứ 10 (Ngày 15/6/2020).

Chủ động triển khai công tác truyền thông phòng chống sốt xuất huyết trước mùa dịch với các hoạt động thiết thực nhằm huy động chính quyền, ban, ngành, đoàn thể và người dân tích cực tham gia vào công tác phòng, chống sốt xuất huyết nhưng vẫn đảm bảo thực hiện các biện pháp phòng chống dịch COVID-19.

Những ổ dịch sốt xuất huyết phải được giám sát chặt chẽ, đặc biệt là bệnh nhân trên địa bàn. Khi có ổ dịch sốt xuất huyết mới phát sinh phải tổ chức phun hóa chất xử lý triệt để ngay, không để dịch bùng phát, lan rộng. Tại các ổ dịch, đảm bảo 100% các hộ gia đình và 100% các phòng, các tầng trong nhà được phun hóa chất theo chỉ định của ngành y tế.

Mở các chiến dịch truyền thông trước và trong khi triển khai các chiến dịch diệt loăng quăng/bọ gậy và chiến dịch phun hóa chất diệt muỗi để người dân biết, phối hợp thực hiện.

Những trường hợp nghi ngờ nhiễm virus Zika phải lấy mẫu gửi về Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur khu vực để tiến hành xét nghiệm khẳng định nhằm đánh giá sự lưu hành của virus Zika để chủ động triển khai các biện pháp phòng chống.

Đặc biệt, phụ nữ có thai hoặc dự định có thai trong vòng 6 tháng tới không nên đến các quốc gia đang có dịch bệnh do vi rút Zika khi không cần thiết. Người dân nằm ngủ nên mắc màn và sử dụng các sản phẩm chống muỗi.

Liên quan đến bệnh do virus Zika, ngày 11/2, Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế cho biết, ngày 10/02/2016, Ủy ban Y tế và Kế hoạch hóa gia đình Trung Quốc thông báo đã ghi nhận trường hợp đầu tiên nhiễm vi rút Zika xâm nhập về từ vùng dịch.

Đây là người đàn ông 34 tuổi, người Giang Tây, đến Venezuela du lịch và có biểu hiện triệu chứng sốt, nhức đầu và hoa mắt vào ngày 28/01/2016, sau đó về nước vào ngày 05/02/2016, quá cảnh qua Hồng Kông (Trung Quốc). Bệnh nhân được phát hiện và xét nghiệm khẳng định nhiễm vi rút Zika vào ngày 06/02/2016.

Theo Cục Y tế dự phòng, bệnh do vi rút Zika thường có biểu hiện sốt, nổi mẩn và một số triệu chứng khác như đau cơ, nhức đầu, đau mắt. Các điều tra dịch tễ cho thấy có thể có mối liên hệ giữa chứng đầu nhỏ với các trẻ được sinh từ những bà mẹ bị nhiễm vi rút Zika trong thời kỳ mang thai.