Hoạt động tài chính "đỡ" cho kinh doanh bảo hiểm

Theo báo cáo tài chính giữa niên độ 2024, Công ty TNHH Manulife (Việt Nam) ghi nhận doanh thu thuần từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm đạt hơn 8.400 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm, giảm 24% so với cùng kỳ 2023. Tình trạng này đã bắt đầu từ năm ngoái khi doanh thu hoạt động kinh doanh bảo hiểm năm 2023 của Manulife cũng giảm 20% so với năm 2022 trước đó.

Trong khi đó, tổng chi phí hoạt động kinh doanh bảo hiểm giảm không đáng kể, lên đến gần 9.800 tỷ đồng. Điều này khiến Manulife Việt Nam lỗ mảng kinh doanh bảo hiểm. Trong bối cảnh mảng kinh doanh cốt lõi đi xuống, hoạt động tài chính trở thành cứu cánh lợi nhuận cho công ty bảo hiểm này trong nửa đầu năm 2024.

Trong nửa đầu năm 2024, doanh thu hoạt động này đạt hơn 3.142 tỷ đồng, tăng hơn 40% so với cùng kỳ 2023. Doanh thu của hoạt động tài chính này đến chủ yếu từ đầu tư cổ phiếu, trái phiếu và tiền gửi ngân hàng. Cụ thể, lãi từ mua bán cổ phiếu đạt 1.359 tỷ đồng, lãi từ đầu tư trái phiếu đạt 1.159 tỷ đồng, lãi từ tiền gửi ngân hàng đạt 819 tỷ đồng.

6 tháng đầu năm 2024, chi phí tài chính cũng tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái, lên mức 761 tỷ đồng. Sau khi trừ các chi phí phát sinh, Manulife Việt Nam vẫn có lãi. Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế của công ty bảo hiểm này trong 6 tháng đầu năm 2024 đã giảm gần 13% so với cùng kỳ năm trước, còn hơn 1.699 tỷ đồng.

Manulife Việt Nam là một trong những công ty bảo hiểm nhân thọ nước ngoài đầu tiên được cấp phép hoạt động tại thị trường Việt Nam, với mức vốn điều lệ cao nhất thị trường bảo hiểm nhân thọ hiện nay, đạt 22.220 tỷ đồng. Tại ngày 30/6/2024, tổng tài sản của Manulife là 127.300 tỷ đồng, tăng 7,3% so với đầu năm.

Phần lớn tài sản nằm tại các khoản đầu tư (tiền gửi, cổ phiếu, trái phiếu và chứng chỉ quỹ) với giá trị hơn 106.000 tỷ đồng, chiếm 84%. Trong đó, các khoản đầu tư ngắn hạn có số dư tại ngày 30/6 là 38.251 tỷ đồng, tăng gần 8.000 tỷ đồng so với đầu năm. Các khoản đầu tư dài hạn có giá trị lên đến 68.171 tỷ đồng tại ngày 30/6, nhích nhẹ so với thời điểm đầu năm.

Manulife và những lần vướng lùm xùm trong quá khứ

Nhiều ý kiến cho rằng, việc hoạt động kinh doanh bảo hiểm không mấy tích cực của Manulife bắt nguồn từ những "lùm xùm" trong quá khứ. Đặc biệt là những sản phẩm bảo hiểm nhân thọ được bán qua kênh đối tác ngân hàng. Cụ thể, trong năm 2023, nhiều cơ quan chúc năng đã nhận được đơn tố cáo của các công dân liên quan đến việc giới thiệu, tư vấn mua bảo hiểm của nhân viên Ngân hàng SCB (kênh hợp tác của Manulife Việt Nam).

Trong đó, phần lớn các đơn thư cùng tố giác việc đại lý bảo hiểm có hành vi lừa đảo, giả mạo để ký hợp đồng bảo hiểm, tư vấn không đúng bản chất của sản phẩm bảo hiểm nhân thọ, mập mờ giữa sản phẩm tiết kiệm và sản phẩm bảo hiểm nhân thọ,... Từ đó, người dân đề nghị cơ quan có thẩm quyền xác minh, khởi tố hình sự để điều tra, đưa ra truy tố, xét xử cá nhân, tập thể lừa đảo; buộc Ngân hàng SCB và Manulife giải quyết trả lại tiền cho người mua sản phẩm bảo hiểm.

Vụ việc lên tới đỉnh điểm khi tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ diễn ra chiều 3/6/2023, người phát ngôn Bộ Công an khi đó là Trung tướng Tô Ân Xô cho biết, cơ quan Công an đã tiếp nhận 579 đơn tố cáo liên quan đến Ngân hàng SCB và Manulife.

Bên cạnh đó, người phát ngôn của Bộ Công an cũng thông tin, tính đến 31/5/2023, Manulife Việt Nam đã tiếp nhận 6.060 khiếu nại về hợp đồng bảo hiểm, hoàn thành giải quyết là 3.553 hợp đồng và phải hoàn trả hơn 800 tỷ đồng cho khách hàng. 

Ngoài ra, một trong những vụ việc gây xôn xao dư luận liên quan đến Manulife là vụ hợp đồng bảo hiểm giao kết với bà Nguyễn Thị Ngọc Lan (diễn viên Ngọc Lan).

Theo đó, diễn viên này đã phát trực tuyến (livestream) trên Facebook, trong đó có phản ánh liên quan tới hợp đồng bảo hiểm nhân thọ giao kết với Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ MVI (MVI Life). Đây là một trong những công ty thành viên của Manulife sau khi mua lại Công ty TNHH Bảo hiểm Nhân thọ Aviva Việt Nam.

Ngay sau đó, Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) đã có công văn gửi MVI Life liên quan tới trường hợp Công ty này giao kết hợp đồng bảo hiểm đối với bà diễn viên Ngọc Lan.

Chỉ còn 1 kênh Bancass hoạt động?

Sau những "lùm xùm" xảy ra vào năm 2023, trên website Manulife.com.vn của Manulife Việt Nam, mục kênh hợp tác Ngân hàng đã vắng bóng cái tên Ngân hàng SCB. Tuy nhiên, khó có thể tìm kiếm được thông tin hay thông cáo báo chí nào, liên quan đến việc dừng hợp tác giữa Manulife Việt Nam và ngân hàng này sau gần 10 năm hợp tác.

Tiếp đó, mới đây Manulife Việt Nam lại phát đi thông cáo báo chí về việc ngừng mối quan hệ đối tác phân phối bảo hiểm độc quyền với một ngân hàng lớn kể từ ngày 14/10/2024. Mặc dù thỏa thuận hợp tác bảo hiểm độc quyền được ký vào năm 2017 giữa hai đơn vị này, có thời hạn lên đến 15 năm.

Bất ngờ hơn cả, đó là vào dịp kỷ niệm 9 năm hợp tác giữa Manulife Việt Nam và một trong những ngân hàng TMCP lớn nhất Việt Nam tổ chức cách đây không lâu, ông Mark Chapman - Giám đốc điều hành Kênh phân phối thông qua đối tác của công ty bảo hiểm này còn bày tỏ sự gắn kết đôi bên khi nhận định, sự hợp tác với ngân hàng này đã giúp thúc đẩy hiệu quả kinh doanh. Manulife Việt Nam tự hào về những thành tựu đã đạt được và mong muốn cùng ngân hàng phát triển hơn nữa.

Cũng theo Manulife Việt Nam, sự thành công trong mối quan hệ hợp tác giữa hai bên từng giúp phía ngân hàng này được vinh danh là “Đối tác ngân hàng của năm 2019”, còn công ty bảo hiểm này được vinh danh là “Công ty Bảo hiểm của năm 2021” tại giải thưởng uy tín Asia Trusted Life Agents & Adivisers Awards.

Tiếp đó trong năm 2021, phía ngân hàng đã đứng thứ 2 trên thị trường Bancassurance tại Việt Nam, cung cấp dịch vụ cho gần 120.000 khách hàng. Trong khi đó, Manulife Việt Nam dẫn đầu thị trường về doanh thu phí bảo hiểm khai thác mới.

Do đó, không khó hiểu khi cuộc “chia tay” gây sốc cho thị trường bảo hiểm nhân thọ, cũng như những người đã mua bảo hiểm của Manulife Việt Nam qua ngân hàng này. Đặc biệt là với những “lùm xùm” trong quá khứ, sự lo lắng và quyền lợi là điều có thể xảy ra. Mặc dù trong thông cáo của mình, Manulife Việt Nam đã khẳng định, sau ngày 14/10/2024, phía ngân hàng sẽ tiếp tục hỗ trợ, hướng dẫn khách hàng liên hệ làm việc với công ty bảo hiểm khi có yêu cầu cần hỗ trợ về hợp đồng bảo hiểm đã ký kết.

“Việc chấm dứt mối quan hệ hợp tác này hoàn toàn không gây ra bất kỳ ảnh hưởng nào đến quyền và lợi ích của các khách hàng đã tham gia hợp đồng bảo hiểm của Manulife Việt Nam thông qua ngân hàng. Mọi quyền lợi theo hợp đồng của khách hàng sẽ không thay đổi và được Manulife đảm bảo đầy đủ,…”, thông cáo nêu rõ.

Ghi nhận thực tế tại thời điểm hiện tại, mặc dù trên website của Manulife Việt Nam vẫn ghi thông tin hợp tác với hai ngân hàng lớn. Nhưng theo những thông báo thì sau ngày 14/10/2024 Manulife Việt Nam chỉ còn duy nhất 1 kênh hợp tác với 1 ngân hàng.