Chia sẻ về thực trạng về chuỗi cung ứng ngắn ở Việt Nam, chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú cho biết, thực tế, chuỗi cung ứng ngắn ở Việt Nam đã có khoảng 5-7 năm nay. Tuy nhiên, chủ yếu là chuỗi sản xuất, phân phối, như chuỗi gạo, chuối, lúa… từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ.

Chuỗi cung ứng ngắn mặc dù có nhưng còn lẻ tẻ, tự phát, không thực hiện theo quy định chung hay luật hoá chuỗi cung ứng. Chúng ta vẫn nói “mua tận gốc, bán tận ngọn” nhưng mới chỉ dưới dạng “sơ đẳng”, chưa hình thành một tổ chức chặt chẽ, bài bản và mang lại nhiều cái lợi cho xã hội.

Nguyên nhân khiến Việt Nam chưa hình thành được chuỗi cung ứng ngắn có thể thấy, về mặt nhận thức, hiện nay, việc buôn bán vẫn còn rất “hồn nhiên”. Vẫn còn thương lái, bán buôn, bán lẻ rồi sau cùng mới đến được khâu tiêu dùng.

Chưa có một pháp lý chính thức nào về chuỗi cung ứng ngắn. Nhận thức còn mơ hồ và chưa nhìn thấy cái lợi của chuỗi cung ứng ngắn một cách rõ ràng.

Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý nhà nước chưa quan tâm sâu sát. Mặc dù vẫn biết, nếu làm sẽ mang lại hiệu quả cho xã hội, có lợi cho từng nhóm chủ thể tham gia sản xuất, kinh doanh, dịch vụ.

Cùng đó, vấn đề hạ tầng như giao thông, chợ đầu mối, sàn giao dịch… còn thiếu và yếu đã làm hạn chế việc gom hàng, đưa thẳng hàng hóa từ sản xuất, bán lẻ, quản lý chất lượng hàng hoá theo chuỗi cung ứng một cách ngắn nhất, hiệu quả nhất. Hạ tầng thương mại đã làm cho chuỗi cung ứng ngắn khó hình thành, hoặc hình thành một cách tự phát.

Đáng chú ý, có ý kiến cho rằng phải duy trì thương lái, duy trì sự hoạt động của các cấp thì hàng hoá mới đến tay người tiêu dùng. Có thể thấy rằng, vẫn có những nhóm lợi ích mong muốn duy trì chuỗi cung ứng “dài ra”.

“Vẫn biết, ai cũng có cuộc sống, họ làm như vậy cũng chỉ để tìm kiếm lợi nhuận, nhưng lợi ích chung của xã hội thì không đạt được. Họ chỉ nhận thức rất đơn giản là lợi nhuận và thu nhập. Chính rào cản này khiến chuỗi cung ứng ngắn chưa hình thành và chưa phát triển.” - ông Vũ Vinh Phú chia sẻ.

Liên quan đến vấn đề triển khai chuỗi cung ứng ngắn tại Việt Nam, chuyên gia Vũ Vinh Phú cho rằng, cơ hội đã có, việc bây giờ là phải biết “chớp thời cơ”.

Chúng ta có thể thấy các nước đã làm và có hiệu quả, nhóm các nhà khoa học cũng đã có hội thảo về vấn đề này. Việc cần làm hiện nay là ra văn bản pháp lý để từng bước làm thí điểm, sau đó nhân rộng chuỗi cung ứng ngắn này.

Chuỗi cung ứng ngắn đang dần trở thành một phương thức thương mại phổ biến trên toàn cầu, dần thay thế cho các phương thức thương mại truyền thống.

Với những ưu điểm, như giảm tối đa các khâu trung gian, duy trì và truyền đạt tính xác thực và độc đáo của sản phẩm nông sản, mang lại lợi ích và tác động tích cực trên các góc độ kinh tế, xã hội và môi trường…

Ngoài ra, khi chuỗi cung ứng ngắn đi vào hoạt động, mối quan hệ giữa người sản xuất và người tiêu dùng sẽ được trao đổi trực tiếp, cởi mở và thấu đáo hơn, từ đó nâng cao sự gắn bó giữa các thành viên quan trọng trong xã hội.

Về mặt môi trường, khi chuỗi cung ứng ngắn đi vào hoat động, các chi phí về thu hoạch, bảo quản, vận chuyển và tiêu thụ cũng sẽ giảm bớt đáng kể, góp phần làm giảm thiểu ô nhiễm môi trường xã hội.

Có thể thấy, xu thế thời đại hiện nay là sản xuất xanh, sạch, giá cả hợp lý… Trong thời điểm kinh tế chính trị khó khăn, lạm phát cao đã đòi hỏi một giá cả hợp lý hơn. Đây là cơ hội cho chuỗi cung ứng ngắn phát triển.

“Cơ hội cho chuỗi cung ứng ngắn rất sáng sủa, lợi ích rõ ràng. Điều quan trọng là chúng ta phải tiến hành bắt tay triển khai nhanh. Có thể chưa làm đại trà, trước tiên thí điểm tại một số địa phương lớn, vùng sản xuất, tiêu thụ lớn… sau đó rút kinh nghiệm để sau 5 đến 7 năm sau sẽ có thêm nhiều chuỗi cung ứng ngắn được phát triển” – ông Phú cho biết.