Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tham gia lễ động thổ thông qua hội nghị truyền hình hôm thứ Tư (19/5). Hai bên lần đầu tiên đồng ý về dự án hạt nhân vào năm 2018. Sự kiện này là mong muốn của Nga và Trung Quốc phát huy sự hợp tác chặt chẽ của họ trước sức ép từ Mỹ và các đồng minh.

Dự án hạt nhân bổ sung lò phản ứng cho Nhà máy điện hạt nhân Tianwan ở tỉnh Giang Tô và Nhà máy hạt nhân Xudapu ở tỉnh Liêu Ninh. Các hoạt động sẽ bắt đầu từ năm 2026 đến năm 2028, theo thỏa thuận được công bố. Chi phí xây dựng ước tính khoảng 1,7 tỷ USD tại mỗi địa điểm.

Các lò phản ứng này sẽ được cung cấp bởi công nghệ lò phản ứng nước điều áp thế hệ thứ ba do công ty hạt nhân Rosatom của Nga cung cấp.

Theo Diễn đàn Công nghiệp Nguyên tử Nhật Bản, Trung Quốc hiện có 49 lò phản ứng hạt nhân đang hoạt động. Nước này đứng thứ ba trên toàn cầu về các lò phản ứng hạt nhân sau Mỹ và Pháp. Ngoài ra, họ còn có 16 lò phản ứng đang được xây dựng và 39 lò đang trong giai đoạn lập kế hoạch. Trước đây, Trung Quốc chủ yếu áp dụng công nghệ hạt nhân từ Mỹ và Pháp, nhưng giờ đây Trung Quốc đang làm sâu sắc thêm mối quan hệ với Nga.

Cá nhân ông Tập và ông Putin nhấn mạnh việc thúc đẩy năng lượng hạt nhân để cho thấy hai nước đang làm việc cùng nhau nhằm góp phần vào quá trình khử carbon. Có vẻ như họ đang tìm cách nắm bắt sáng kiến ​​về biến đổi khí hậu, một vấn đề ưu tiên cao của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden.

Trong cuộc gọi điện video hôm thứ Tư (19/5), Tổng thống Putin và người đồng cấp Tập Cận Bình khẳng định họ sẽ gia hạn hiệp ước hữu nghị Trung-Nga. Tháng 7 đánh dấu kỷ niệm 20 năm ngày ký kết. Ông Tập nói rằng ông và nhà lãnh đạo Nga đã đồng ý thúc đẩy quan hệ song phương lên cấp độ cao hơn và mở rộng quan hệ sang các lĩnh vực rộng lớn hơn.

Nhắc lại tình cảm, Tổng thống Putin nói: "Tôi tin rằng Nga và Trung Quốc sẽ có nhiều dự án thành công và tham vọng hơn cùng nhau". 

Trong hiệp ước hữu nghị, Nga thừa nhận "Đài Loan là một phần bất khả xâm phạm của Trung Quốc" và nước này phản đối mọi hình thức độc lập của Đài Loan.

Đài Loan dự kiến ​​sẽ là một chủ đề thảo luận trong hội nghị thượng đỉnh vào tháng 6 giữa các nhà lãnh đạo Nhóm G7. Trung Quốc muốn đẩy lùi G7 bằng cách tái khẳng định hợp tác song phương với Nga.

Nga cũng đang giúp Trung Quốc xây dựng hệ thống cảnh báo sớm chống lại các cuộc tấn công bằng tên lửa. Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã mua máy bay chiến đấu thế hệ thứ tư tiên tiến của Nga, Su-35.

Vào tháng 3, Trung Quốc và Nga đã đồng ý xây dựng một trạm vũ trụ có người lái trên mặt trăng. Vào tháng 4, hai bên đã đưa ra một tuyên bố chung mời tất cả các quốc gia quan tâm và các tổ chức quốc tế tham gia vào dự án trạm mặt trăng.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã có gặp mặt trực tiếp với Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov tại Iceland vào hôm thứ Tư. Hai bên đang tìm kiếm một hội nghị thượng đỉnh tiềm năng giữa Tổng thống Biden và Tổng thống Putin vào tháng Sáu. Cả Trung Quốc và Nga đều đang cố gắng đạt được nhiều đòn bẩy nhất có thể trước các cuộc đàm phán trong tương lai với Mỹ.