Dân số của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới đang già đi nhanh chóng

Quốc gia đông dân nhất thế giới đã công bố dữ liệu nhân khẩu học quốc gia của mình vào tháng 5 và các số liệu này sẽ có ý nghĩa sâu rộng về chính sách xã hội và kinh tế.

Bà Gu Qunzhen, 69 tuổi, bắt đầu ngày mới của mình bằng cách mặc cả với những người bán hàng tại một khu chợ ngoại ô lụp xụp ở thành phố Thiên Tân, miền bắc Trung Quốc.

Bà đã chi khoảng 10 Nhân dân tệ (gần 36 nghìn đồng) để mua bắp cải, dưa chuột và đậu phụ rồi về nhà chuẩn bị bữa ăn trong ngày cho mình và người chồng 75 tuổi.

Bà Gu chỉ nhìn được lờ mờ xung quanh vì bị mờ mắt do đục thủy tinh thể. Tình trạng này có thể dễ dàng điều trị bằng phẫu thuật nhưng bà đã quyết định từ chối phẫu thuật, ít nhất là cho đến bây giờ.

“Không sao đâu. Tôi vẫn có thể nhìn thấy mọi thứ. Những người về hưu như chúng tôi nên sống đạm bạc và cố gắng tránh các hóa đơn y tế”, bà Gu, một cựu kế toán nói.

“Tôi đang tiết kiệm cho các con trai và cháu của mình. Khi chúng già đi, có thể khó hơn cho chúng để có một cuộc sống chất lượng hơn”, bà tâm sự.

Đó là bởi vì sẽ có ít người nộp tiền vào hệ thống phúc lợi xã hội hơn và giữ cho các chế độ phúc lợi tiếp tục tồn tại.

Cuộc điều tra dân số mới nhất do Cục Thống kê Quốc gia công bố vào tháng trước đã xác nhận rằng nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang già đi nhanh chóng. Với việc ít người lao động đóng góp vào hệ thống lương hưu công cộng bắt buộc và ngày càng có nhiều người cao tuổi cần được hỗ trợ, người dân Trung Quốc đang lo lắng về cuộc sống sau khi nghỉ hưu của các thế hệ sắp tới.

Điều tra dân số cho thấy dân số trong độ tuổi lao động từ 15 đến 59 của Trung Quốc đã giảm xuống còn 894 triệu người, giảm khoảng 5% so với mức cao nhất năm 2011 là 925 triệu người. Trong khi số lượng người lao động đóng góp vào quỹ hưu trí lại giảm vào năm ngoái, số người từ 65 tuổi trở lên đã tăng lên 191 triệu người vào năm 2020 từ 119 triệu người năm 2010.

Điều đó có nghĩa là 13,5% dân số sẽ sống dựa vào quỹ phúc lợi vào năm 2020, tăng từ 8,9% của một thập kỷ trước đó.

Quỹ Hưu trí có thể cạn vào năm 2035

Trung Quốc đang phải đối mặt với một thách thức chưa từng có về nhân khẩu học. Đất nước này đang già đi nhanh chóng với những người ít nhất 60 tuổi dự kiến sẽ chiếm 1/3 tổng dân số vào năm 2050.

Trong khi đó, quỹ hưu trí đô thị do nhà nước quản lý sẽ đạt đỉnh 6,99 nghìn tỷ Nhân dân tệ (1,09 nghìn tỷ USD) vào năm 2027, và có thể sẽ cạn kiệt vào năm 2035, theo Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc (CASS), một tổ chức tư vấn của nhà nước.

Bên cạnh đó mức trợ cấp hưu trí khi nghỉ hưu so với thu nhập khi làm việc của Trung Quóc cũng đã giảm trong nhiều thập kỷ.

Trong khi vào năm 1998, mức lương hưu của những người về hưu tương đương với 87% mức lương trung bình của người lao động vào năm nghỉ hưu, tỷ lệ này đã giảm xuống còn khoảng 45% trong những năm gần đây, theo một báo cáo của CASS được công bố vào năm ngoái, cho thấy mức sống của người về hưu giảm đáng kể.

Già trước khi giàu!

Zhang Cheng, 45 tuổi, giám đốc marketing của một công ty internet ở Bắc Kinh, cho biết anh rất sốc khi nhận ra rằng cuộc sống sau khi nghỉ hưu sẽ không như anh tưởng tượng.

“Cuộc điều tra dân số giống như một hồi chuông cảnh tỉnh. Tôi nghĩ mình sẽ có thể tiếp tục lối sống của tầng lớp trung lưu sau khi nghỉ hưu. Tôi sẽ đi xem hát, cắm trại với bạn bè vào cuối tuần, lái xe vòng quanh Trung Quốc và thỉnh thoảng có những kỳ nghỉ ở nước ngoài với con gái. Tuy nhiên, bây giờ nó có vẻ như là một giấc mơ không thực tế”, Cheng nói.

Zhang chia sẻ thêm rằng , anh là lao động trụ cột duy nhất của gia đình và anh chỉ dựa vào tiền lương của mình để nuôi vợ và con gái 8 tuổi. Trong khi anh nhận được 30.000 Nhân dân tệ một tháng lương, chủ của anh ta không có chương trình niên kim, có nghĩa là sau khi nghỉ hưu Zhang sẽ phải dựa vào chương trình lương hưu do nhà nước quản lý và sẽ nhận được ít hơn một nửa mức lương hiện tại.

“Tỷ lệ dân số già ở Trung Quốc ngang với Nhật Bản vào năm 1992, và Hàn Quốc vào năm 2015. Và nó sẽ tăng lên trong những năm tới. Một thực tế tàn bạo hơn là Trung Quốc đang già đi trước khi trở nên giàu có”, Larry Hu, nhà kinh tế trưởng Trung Quốc tại Macquarie Group nhận định.

Cả Nhật Bản và Hàn Quốc đều bắt đầu già đi nhanh chóng khi họ giàu hơn gấp 3 lần.