"Trung Quốc sẽ hỗ trợ phát triển đường sá và đường ống ở Afghanistan", Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cho biết tại hội nghị khai mạc các mối quan hệ Trung và Nam Á ở thủ đô Tashkent của Uzbekistan trong tuần này.

Sự kiện kéo dài hai ngày đến thứ Sáu (16/7), có sự góp mặt của Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov và các quan chức cấp cao khác từ khắp khu vực, tập trung vào cách thúc đẩy hòa bình và phục hồi kinh tế ở Afghanistan. Đầu tư là chủ đề chính của các cuộc thảo luận.

Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani, người đã đến Washington vào tháng trước để cố gắng thuyết phục Mỹ tiếp tục hỗ trợ lực lượng an ninh Afghanistan chống lại lực lượng nổi dậy của Taliban, cho biết ông hoan nghênh các khoản đầu tư vào đất nước của mình.

Afghanistan hy vọng sẽ trở thành một trung tâm khu vực để thúc đẩy các tiến bộ kinh tế chung, ông Ghani nói.

Với việc các lực lượng Mỹ sẽ hoàn toàn rời khỏi Afghanistan vào cuối tháng tới, Trung Quốc và Nga lo ngại tình trạng bất ổn ngày càng gia tăng.

Ngoại trưởng Lavrov nói: “Cuộc khủng hoảng Afghanistan đang làm trầm trọng thêm mối đe dọa khủng bố và buôn bán ma túy bất hợp pháp, vốn đã tăng lên mức cao chưa từng có. Rõ ràng là tình hình hiện tại đầy rẫy nguy cơ bất ổn lan sang các quốc gia láng giềng".

Hội nghị tại Uzbekistan diễn ra sau cuộc họp vào hôm thứ Tư (14/7) của các ngoại trưởng từ Tổ chức Hợp tác Thượng Hải, bao gồm Trung Quốc, Nga và các quốc gia Trung Á, tại thủ đô Dushanbe của Tajik.

"Chúng tôi lên án bạo lực và các cuộc tấn công khủng bố đang diễn ra ở Afghanistan", các bộ trưởng, bao gồm cả ông Mohammad Haneef Atmar của Afghanistan, cho biết trong một tuyên bố chung, đồng thời nói thêm rằng "không có giải pháp thay thế để giải quyết xung đột ở Afghanistan thông qua đối thoại chính trị và hòa nhập do Afghanistan lãnh đạo và tiến trình hòa bình do Afghanistan làm chủ".

Trung Quốc và Nga duy trì mối quan hệ với Taliban, lực lượng đã nắm quyền kiểm soát hơn một nửa Afghanistan trong một cuộc chiến kéo dài chống lại lực lượng chính phủ. Bắc Kinh và Moscow có khả năng sẽ không phản đối nỗ lực của nhóm này nhằm giành lại quyền kiểm soát từ chính phủ Afghanistan, dù vẫn hợp tác với chính quyền hiện tại hoặc một số lực lượng khác trong khu vực.

Một phái đoàn của Taliban đã đến thăm Moscow vào ngày 8/7 để đảm bảo với các quan chức Nga rằng lợi ích của họ không phải là một mối đe dọa. Trong khi đó, ông Vương Nghị hoan nghênh Taliban trở lại chính trường vào tháng Sáu.

Các quốc gia láng giềng Afghanistan đặc biệt lo ngại về dòng người tị nạn tiềm tàng và các nhân tố cực đoan. Hơn 1.000 binh sĩ Afghanistan chạy sang Tajikistan và các nơi khác vào ngày 4-5 tháng 7 trong khi đụng độ với Taliban. Trong khi đó, một vụ nổ hôm thứ Tư (14/7) trên một chiếc xe buýt ở Pakistan đã giết chết ít nhất 13 người, trong đó có một số công nhân Trung Quốc.

Ngoài Taliban, Nhà nước Hồi giáo và al-Qaida cũng hoạt động ở Afghanistan, làm xáo trộn tương lai của đất nước sau khi Mỹ rút quân. Đặc biệt, Trung Quốc lo ngại rằng Phong trào Hồi giáo Đông Turkestan, mà Bắc Kinh chỉ định là một tổ chức khủng bố, có thể bắt tay với Taliban ở Afghanistan và xâm nhập vào khu vực Tân Cương. Tân Cương là nơi sinh sống của phần lớn cộng đồng thiểu số Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ của Trung Quốc.

Hơn 20 năm đã trôi qua và 2.000 lính Mỹ đã thiệt mạng kể từ khi Mỹ tiến hành cuộc chiến ở Afghanistan vào năm 2001, sau vụ khủng bố 11/9.

"Các quốc gia trong khu vực có vai trò thiết yếu trong việc hỗ trợ một dàn xếp hòa bình", Tổng thống Joe Biden đã nói, thúc giục hợp tác khu vực trong và sau khi Mỹ rút quân.

Nhưng Trung Quốc và Nga đã chỉ trích Mỹ vì đã rút các lực lượng chiến đấu khỏi nước này. Leonid Slutsky, Chủ tịch Ủy ban Duma Quốc gia về các vấn đề quốc tế thuộc cơ quan lập pháp của Nga, cho biết các kế hoạch của Mỹ "làm phức tạp nghiêm trọng tình hình vốn đã phức tạp".