Thỏa thuận ngừng bắn

Lệnh ngừng bắn, diễn ra sau cuộc đàm phán marathon ở Moscow do Tổng thống Vladimir Putin chủ trương, nhằm mục đích ngừng chiến đấu để cho phép lực lượng người Armenia ở Nagorno-Karabakh và lực lượng Azeri hoán đổi tù nhân và người chết trong chiến tranh.

Cuộc hội đàm ở Moscow là cuộc tiếp xúc ngoại giao đầu tiên giữa hai bên kể từ khi cuộc chiến tranh giành vùng núi nổ ra vào ngày 27/9, khiến hàng trăm người thiệt mạng. Nagorno-Karabakh là vùng đất được quốc tế công nhận là một phần của Azerbaijan, nhưng có đa số dân cư người Armenia quản sinh sống và quản lý.

Trong vòng vài phút sau khi thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực từ giữa trưa ngày 10/10, cả hai bên đã cáo buộc nhau phá vỡ nó.

Bộ Quốc phòng Armenia cáo buộc Azerbaijan đã pháo kích vào một khu định cư bên trong Armenia, trong khi lực lượng người Armenia ở Karabakh cáo buộc rằng lực lượng Azeri đã tiến hành một cuộc tấn công mới 5 phút sau khi đình chiến diễn ra và giết chết hai dân thường.

Azerbaijan cho biết quân địch ở Karabakh đang pháo kích vào lãnh thổ Azeri và một dân thường đã thiệt mạng. Cả hai bên đã liên tục phủ nhận những khẳng định của nhau trong những gì cũng đã trở thành một cuộc khẩu chiến đi kèm với cuộc giao tranh.

Tổng thống Azeri Ilham Aliyev nói với hãng tin RBC của Nga rằng các bên tham chiến hiện đang tham gia vào việc cố gắng tìm kiếm một dàn xếp chính trị, nhưng cho rằng phía trước sẽ có nhiều cuộc chiến hơn nữa.

“Chúng tôi sẽ đi đến cuối cùng và nhận được những gì chính đáng thuộc về chúng tôi”, ông nói.

Bộ trưởng Ngoại giao Azeri Jeyhun Bayramov cho biết thỏa thuận ngừng bắn sẽ chỉ kéo dài chừng nào Hội Chữ thập đỏ thu xếp việc trao đổi người chết.

Phát biểu tại một cuộc họp giao ban ở Baku, ông cho biết Azerbaijan hy vọng và mong đợi sẽ kiểm soát nhiều lãnh thổ hơn trong thời gian.

Bộ ngoại giao Armenia cho biết họ đang sử dụng tất cả các kênh ngoại giao để cố gắng ủng hộ thỏa thuận ngừng bắn, trong khi Bộ ngoại giao Nagorno-Karabakh cáo buộc Azerbaijan sử dụng các cuộc đàm phán ngừng bắn làm vỏ bọc để sẵn sàng hành động quân sự.

Azerbaijan muốn Thổ Nhĩ Kỳ tham gia đàm phán, cáo buộc Pháp

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, người đã đứng ra hòa giải cho cuộc đàm phán kéo dài hơn 10 tiếng, cho biết trong một tuyên bố vào đầu ngày thứ Bảy rằng, lệnh ngừng bắn đã được đồng ý trên cơ sở nhân đạo.

Theo Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế, họ đã sẵn sàng để tạo điều kiện thuận lợi cho việc bàn giao thi thể của những người bị giết trong hành động và đồng thời thả những người bị giam giữ.

Ngoại trưởng Lavrov cho biết Armenia và Azerbaijan cũng đã đồng ý tham gia vào cái mà ông gọi là các cuộc đàm phán hòa bình thực chất.

Các cuộc đàm phán đó sẽ được tổ chức dưới sự bảo trợ của Tổ chức An ninh và Hợp tác trong Nhóm Minsk của Châu Âu (OSCE), ông nói. Nhóm do Pháp, Nga và Hoa Kỳ đồng chủ trì.

Azerbaijan đã nói rằng họ muốn thay đổi hình thức của các cuộc đàm phán, đã nói về việc cũng muốn có sự tham gia của Thổ Nhĩ Kỳ và hôm thứ Bảy đã cáo buộc Pháp không phải là một bên hòa giải trung lập.

Ngoại trưởng Nga Lavrov đã nói chuyện với các ngoại trưởng Armenia và Azeri qua điện thoại hôm thứ Bảy. Moscow cho biết cả hai bên đã tái khẳng định cam kết của họ đối với thỏa thuận ngừng bắn, và sự cần thiết của việc thực thi nghiêm túc nó trên thực địa.

Theo Điện Kremlin, Tổng thống Putin đã nói chuyện với Tổng thống Iran Hassan Rouhani qua điện thoại hôm thứ Bảy về thỏa thuận. Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif chia sẻ trên Twitter rằng thỏa thuận này là một bước tiến tới hòa bình.

Dmitri Trenin, giám đốc Trung tâm Carnegie Moscow và là cựu đại tá trong quân đội Nga, cho biết trên Twitter rằng, bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình nào đều có khả năng thất bại và Azerbaijan sẽ tiếp tục gây sức ép buộc các lực lượng Armenia phải rời khỏi khu vực này, điều mà Armenia sẽ không chấp nhận. Nga không thể lùi bước, ông nói.

“Đối với Nga, các vấn đề quan trọng nhất ở Nam Caucasus là an ninh biên giới Nga khỏi các chiến binh thánh chiến đến từ Trung Đông và các nơi khác, và vai trò ngày càng tăng của Thổ Nhĩ Kỳ trong khu vực”, Trenin viết.

“Điều này có nghĩa là Moscow không thể rời khỏi cuộc xung đột Nagorno-Karabakh và để chiến tranh bùng nổ”.

Các cuộc giao tranh mới xảy ra trong cuộc xung đột kéo dài hàng thập kỷ đã làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn ở Thổ Nhĩ Kỳ, đồng minh thân cận của Azerbaijan và Nga, quốc gia có hiệp ước quốc phòng với Armenia.

Các cuộc đụng độ cũng làm gia tăng lo ngại về an ninh của các đường ống dẫn dầu và khí đốt Azeri đến châu Âu.