Chỉ còn lại đống tro tàn

Những chiếc xe hơi, mini-buýt và xe bọc thép xếp hàng dài mà Cơ quan tình báo Trung ương Mỹ (CIA) sử dụng để điều hành cuộc chiến ở Afghanistan đã bị thiêu hủy trước khi người Mỹ bỏ đi. Phần còn lại chỉ còn là màu xám của đống tro tàn, những vũng kim loại nóng chảy đã đông đặc khi ngọn lửa nguội đi.

Ngôi làng ngụy trang ở Afghanistan, nơi CIA đào tạo các lực lượng bán quân sự trong chiến tranh, cũng đã bị phá hủy. Chỉ có một vài bức tường bê tông cao lấp ló trên những đống bùn và gạch đá.

Kho đạn rộng lớn tại đây cũng đã bị người Mỹ cho nổ tung, trước khi tháo chạy khỏi Afghanistan hồi cuối tháng 8. Nhưng vẫn còn đó những hàng dài các thùng đạn và khí tài được xếp thành nhiều tầng. Chúng vẫn có thể là một mối nguy, có thể tạo ra những vụ nổ kinh hoàng nữa, như vụ nổ tại sân bay Kabul trong khoảnh khắc người Mỹ tháo chạy khỏi Afghanistan.

Tất cả những thứ còn sót lại đó là của một khu phức hợp mà CIA đã sử dụng trong suốt 20 năm. Đó là trung tâm bí mật, tăm tối của “cuộc chiến chống khủng bố”, nơi được cáo buộc đã có những vụ lạm dụng tồi tệ nhất, từ bắt bớ, tra tấn và thậm chí cả thảm sát; khiến sứ mệnh của người Mỹ ở Afghanistan thất bại và rồi tan thành mây khói.

Khu phức hợp rộng lớn đó nằm trên sườn đồi, trải rộng về phía đông bắc sân bay, đã rất nổi tiếng ngay từ đầu cuộc chiến. Ở đó có nhà tù “Salt Pit”, mà CIA gọi bằng mật danh “Cobalt”. Những tù nhân gọi nó là “nhà tù tối tăm”, bởi không có ánh sáng trong phòng giam. Ánh sáng tại đây chỉ xuất hiện vào ban đêm, khi chúng thi thoảng lấp ló từ ánh đèn pha của những người lính gác.

Cánh cửa bí mật đã được mở ra

Căn cứ bí mật này được bảo vệ chặt chẽ trong suốt hai thập kỷ, chỉ có thể nhìn thấy qua các bức ảnh vệ tinh hoặc qua lời kể lại của những tù nhân sống sót trở về. Nhưng giờ những cánh cửa đã được mở ra.

Sau khi người Mỹ rời đi, lực lượng đặc nhiệm Taliban đã đến và tiếp quản căn cứ bí mật này. Không lâu sau, họ đã cho mở khu các tòa nhà, các tầng hầm bí ẩn tại đây, thậm chí còn mời cả các nhà báo phương Tây đến quan sát.

Mullah Hassanain, một chỉ huy trong đơn vị 313 của Taliban, người đã dẫn đầu chuyến tham quan của các nhà báo cho biết: “Chúng tôi muốn cho mọi người thấy họ đã lãng phí tất cả những thứ này như thế nào. Giá như chúng được sử dụng để xây dựng đất nước chúng tôi thì tốt biết bao. Nhưng tất cả đã bị thiêu hủy, từ ô tô, xe buýt… đến xe bọc thép”.

Lực lượng đặc nhiệm của Taliban bao gồm cả những kẻ tấn công liều chết. Và giờ, chính họ lại dẫn các nhà báo phương Tây đến chứng kiến những điều tồi tệ khác trong căn cứ bí mật của người Mỹ: các dấu vết tra tấn, bạo hành và vi phạm nhân quyền.

Đó là sự kết hợp đầy mỉa mai giữa các đơn vị tàn nhẫn nhất của cả 2 bên trong cuộc chiến. Đó là lời nhắc nhở về những đau khổ đã gây ra cho dân thường, bởi những gì hai bên đã gây ra trong hai thập kỷ qua.

Lần đầu và cũng là lần cuối

Hassanain cho biết, chính quyền Taliban sẽ sử dụng căn cứ CIA này để huấn luyện quân sự. Vì vậy, đây là lần đầu tiên và cũng có thể là lần cuối người ngoài có thể được bước chân vào và quan sát quần thể căn cứ bí mật nói trên.

Gần đó, nhà tù Salt Pit cũng đã bị san bằng vài tháng trước. Một cuộc điều tra vệ tinh của New York Times cho thấy rằng, kể từ mùa xuân, một cụm tòa nhà bên trong quần thể đã được san lấp. Một chi tiết cho thấy người Mỹ đã lên kế hoạch bỏ rơi Afghanistan từ lâu.

Ngay cả các thiết bị xây dựng cũng bị bỏ dở trên công trường, với các tấm bê tông đã được đúc một nửa. Bên cạnh đó, một tòa nhà từng rất kiên cố và được bảo vệ bởi các thiết bị công nghệ cao cũng đã bị cho thiêu rụi. Đồ đạc nội thất trong nó bị phá hủy hoàn toàn, cũng đã biến thành tro bụi như những chiếc xe ở bên ngoài.

Kế hoạch phá hủy của CIA thực ra diễn ra một cách vội vàng. Vẫn còn nhiều mối nguy hiểm thường trực. Các quan chức Taliban thừa nhận họ có phần vội vàng mở cửa cho các nhà báo tham quan, bởi trong đống đổ nát vẫn một số quả bom có thể nổ bất cứ lúc nào.

Nhưng, trong khu vực căn cứ bí mật này, vẫn còn một số căn phòng không bị phá hủy, mọi thứ vẫn còn gần như nguyên vẹn như trước khi người Mỹ rời đi. Đó là các phòng giải trí, với bàn bi-da, bàn bóng bàn, trò phi tiêu… hoặc bàn cờ vua. Đây sẽ là nơi thời gian ngưng đọng, khiến tất cả phải nhớ về một quá khứ đáng quên của quân đội Mỹ và một quá khứ đau thương với người Afghanistan…