5 năm tới (2021 – 2026) sẽ là thời khắc của bước ngoặt khi đất nước chuyển mình phát triển với tốc độ cao đầy thế và lực, nhưng cũng đối mặt với vô vàn gian nan thử thách, nhất là các thế lực phản động và thù địch. Thế giới vẫn đầy rẫy những xung đột, xâm lấn, giành giật đất đai, biển đảo và uy quyền; dịch Covid-19 cùng thiên tai, biến đổi khí hậu đã, đang tiềm ẩn sức phá phách hung tàn và dữ dội nhất. Vấn đề đạo đức, văn hóa giá trị cốt lõi của con người trong giữ gìn phát huy truyền thống cách mạng, bản sắc tốt đẹp của dân tộc, bảo vệ môi sinh môi trường sống, lành mạnh các quan hệ xã hội đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Sự đột phá của khoa học và công nghệ, trong đó có công nghệ truyền thông, báo chí và mạng xã hội như một lẽ đương nhiên vừa là cơ hội vừa là thách thức trên cả phương diện hành nghề, chỉ đạo và quản lý báo chí.

Một xu hướng mới đã và đang hiển hiện trong hoạt động báo chí là sự hội tụ của công nghệ và dịch vụ chuyển dần thành những mô hình cơ quan truyền thông đa phương tiện, thực hiện nhiều loại hình báo chí, cung cấp nhiều dịch vụ truyền tin nhanh chóng, kịp thời cho công chúng trên nhiều phương tiện hữu ích nhất.

Xu hướng báo chí công nghệ và sử dụng trí tuệ nhân tạo, cung cấp thông tin trên bình diện toàn cầu đang và sẽ dịch đổi thói quen nghe, xem, đọc từ các phương tiện xưa cũ sang hiện đại, tiện ích, thông minh; từ thụ động sang chủ động; dịch vụ thông tin theo xu hướng cung cấp, lan tỏa, kết nối dựa trên công nghệ trí tuệ nhân tạo sẽ dần lấn át, đẩy báo chí truyền thống, nhất là báo in vào thế kẹt!...

Những vấn đề trên đây, không còn mới, Báo cáo Chính trị trình tại Đại hội kỳ này cũng đề cập. Vấn đề là từ các tổ chức Hội trực thuộc, các Chi hội cơ sở đã thảo luận, thu lượm, tích tụ được bao nhiêu. Đại hội đại biểu toàn quốc HNBVN sẽ đăng đàn, thảo luận sâu sắc đến đâu; sẽ đề ra những giải pháp nào hữu hiệu nhất cho chặng đường 5 năm tới. Chặng đường mới, chặng đường có tính bước ngoặt mang tính lịch sử!

Đại hội. Hai từ ấy thật lớn lao và ý nghĩa. Đại hội là nơi hội tụ những nhà báo hội viên tiêu biểu, trí tuệ và trách nhiệm với nghề nghiệp mà hội viên tin yêu gửi gắm. Sự kỳ vọng của hội viên vào Đại hội lần thứ XI HNBVN là vô cùng to lớn. Rằng, làm sao để nâng cao năng lực thực sự của hội viên nhà báo nhằm đáp ứng trước yêu cầu đòi hỏi của tình hình mới đã và đang đặt ra? Rằng, phải đổi mới, nhập cuộc như thế nào để khẳng định vị thế và vai trò định hướng, dắt dẫn dư luận xã hội trước sự cạnh tranh thông tin gay gắt với mạng xã hội của báo chí Việt Nam? Rằng, giải quyết cách nào về kinh tế báo chí trong thực hiện mục tiêu hiện đại hóa, chuyên nghiệp hóa báo chí và không ngừng nâng cao đạo đức nghề nghiệp, trách nhiệm xã hội - nghĩa vụ công dân của những người làm báo?... Đó là những ước vọng nhưng cũng là đòi hỏi không hề nhỏ đặt ra trong kỳ Đại hội lần này, mở ra trước ngưỡng cửa mùa xuân Tân Sửu - ngưỡng cửa của Đại hội Đảng lần thứ XIII, đưa đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới.

Muốn vậy, tất cả các hội viên nhà báo phải quyết liệt nhập cuộc. Muốn vậy các tổ chức Hội từ Trung ương Hội, tới các Liên chi hội, các Hội tỉnh trực thuộc và các Chi, Liên chi hội cơ sở phải thực sự vững mạnh... Đó là lẽ đương nhiên. Nhưng, Bác Hồ kính yêu đã từng dạy: “Thời kỳ nào, phong trào nào thì cán bộ đó”. Sự thực 10 nhiệm kỳ đã qua của HNBVN đã minh chứng đậm đà lời chí dẫn chí tình ấy của Bác kính yêu. Cán bộ lãnh đạo các cấp Hội đều do Đại hội bầu. Đương nhiên, Đại hội Hội Nhà báo không chỉ định hướng mà phải nghiêm túc nhìn lại những thành công và thiếu sót, đặc biệt là công tác cán bộ lãnh đạo ở tất cả các cấp Hội.

Nghị quyết Đại hội XII của Đảng đã yêu cầu: “Phải tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ theo đúng tinh thần “thời kỳ nào, phong trào nào thì cán bộ đó”. Thiết nghĩ, đây cũng là khâu then chốt có tính “đột phá” theo chỉ dẫn của Tổng Bí thư - Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng mà Đại hội HNBVN lần này cần nghiêm túc vận dụng.

Cơ cấu nhân sự loại hình báo chí, miền vùng, khu vực, giới tính, dân tộc, độ tuổi, số lượng cần đủ trên cơ sở quyết nghị của Đại hội. Song có những tiêu chuẩn đặt ra luôn thuộc về trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi thậm chí là tâm đức của người được quyền bỏ phiếu chọn lựa người lãnh đạo cho chính giới của mình.

Những người tham gia Ban Chấp hành HNBVN kỳ này trước hết phải có bản lĩnh chính trị, có năng lực nghề nghiệp, có trách nhiệm cao với hội viên nhà báo. Bởi tổ chức HNBVN theo lời Bác dạy: “Đó là một tổ chức Chính trị và nghề nghiệp. Nhiệm vụ của Hội Nhà báo là phải làm cho hội viên đoàn kết chặt chẽ, giúp đỡ nhau để nâng cao trình độ chính trị và nghề nghiệp” (Đại hội 2 HNBVN – 1959). Cho nên, những người không hội đủ tiêu chuẩn chính trị và nghiệp vụ thì không thể giao cương vị lãnh đạo cho họ.

Thêm đó, ở đâu mất đoàn kết, người gây mất đoàn kết thì dù họ là ai, cương vị nào dứt khoát không đưa vào danh sách bầu Ban Chấp hành Hội. Chỉ như vậy mới mong hội viên tin cẩn và nể trọng, tôn trọng Hội, coi tổ chức HNB là điểm tựa tin yêu luôn bảo vệ mình, bồi dưỡng nghề nghiệp và khích lệ lòng say sưa nghề nghiệp cho mình. Thêm nữa, những người ở cương vị lãnh đạo chủ chốt của HNBVN dứt khoát phải là nhà báo tiêu biểu về chính trị, nghiệp vụ, phong cách, phong thái, có năng lực đổi mới; biết nghe, biết chia sẻ, biết truyền cảm hứng cho hội viên nhà báo. Đó là đòi hỏi có tính “đột phá”. Chỉ như vậy mới mong: “Xây dựng Hội NHBVN thực sự là một tổ chức Chính trị - Xã hội – Nghề nghiệp vững mạnh; là điểm tựa cố kết của hội viên” trong thời kỳ mới – thời kỳ phấn đấu để Việt Nam thực sự trở thành Quốc gia phát triển.

Chứa chan hy vọng với Đại hội HNBVN lần thứ XI về sức “đột phá” tạo nên bước ngoặt có tính lịch sử của báo giới trước ngưỡng cửa mùa xuân. Xuân Tân Sửu – 2021- Mùa xuân tươi tắn, chan chan nắng ấm đang về!

            Hà Nội – Ngày cuối năm 2020

Nhà báo Nguyễn Uyển