Tác phẩm cần có tính định hướng, mới mẻ, hiệu quả thiết thực

Giải Báo chí Quốc gia được tổ chức hằng năm nhằm ghi nhận, tôn vinh những lao động sáng tạo của người làm báo, việc nâng cao chất lượng các tác phẩm tham dự Giải Báo chí Quốc gia sẽ góp phần nâng cao chất lượng các tin bài, các chương trình được đăng tải hằng ngày. Đoạt được Giải Báo chí Quốc gia là điều mỗi cơ quan báo chí, cũng như mỗi nhà báo đều mong muốn. Hiện nay mỗi năm có từ 1.800 đến 1.900 tác phẩm tham gia, có 150 tác phẩm được lựa chọn vào vòng chung khảo và có khoảng 100 tác phẩm đoạt giải nên mức độ cạnh tranh giữa các cơ quan báo chí địa phương, cơ quan báo chí Trung ương, các tạp chí là rất lớn.

Trong năm qua, cụm thi đua các Hội Nhà báo vùng Duyên hải và Đồng bằng Bắc Bộ đã có những kết quả nổi bật khi tham gia Giải Báo chí Quốc gia. Một số cơ quan báo chí đã nhiều lần đoạt giải cao. Tuy nhiên thành tích này còn chưa đồng đều qua các năm, chưa đồng đều giữa các đơn vị trong cụm.

Chủ tịch Hội Nhà báo Hưng Yên Nguyễn Công Đán cho biết: “Việc sáng tác tác phẩm báo chí là nhiệm vụ hằng ngày của đội ngũ người làm báo ở các cơ quan báo chí, đài Phát thanh & Truyền hình (PT&TH) gửi đến công chúng. Và Giải Báo chí Quốc gia là thương hiệu lớn để ghi nhận những đóng góp của mỗi nhà báo, cơ quan báo chí địa phương. Giải trở thành một tiêu chí để mỗi đơn vị phấn đấu, để có thêm nhiều tác phẩm chất lượng nhất phục vụ độc giả, công chúng”.

“Mỗi thể loại báo chí sẽ có những thế mạnh khác nhau, nhưng điều quan trọng là chất lượng tác phẩm cần có tính định hướng, mới mẻ, đem lại hiệu quả thiết thực cho xã hội hay không, tính chiến đấu, tính phát hiện có xứng tầm không? Điều quan trọng nữa là qua mỗi tác phẩm thấy được sự cố gắng nỗ lực, tâm huyết kiên trì của mỗi phóng viên, sự chỉ đạo sát sao, quan tâm thường xuyên của Ban Biên tập cơ quan báo chí đó” - nhà báo Nguyễn Công Đán nhấn mạnh.

Chia sẻ những kinh nghiệm về hoạt động này, nhà báo Vũ Văn Úy - Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo tỉnh Hải Dương cho rằng, để hoạt động này được triển khai hiệu quả, Hội Nhà báo ở tỉnh cần bám sát chỉ đạo của Trung ương Hội trong các hoạt động chuyên môn nghiệp vụ. Bám sát nhu cầu của phóng viên các cơ quan báo chí của địa phương, trên cơ sở đó có kế hoạch bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ, phóng viên, hội viên. Cần xây dựng cơ chế để đặt bài đối với các cơ quan báo chí địa phương ngay từ đầu năm, căn cứ vào các tác phẩm hoàn thành theo kế hoạch để hỗ trợ phù hợp.

Nhà báo Vũ Văn Úy gợi ý: Lãnh đạo các cơ quan báo chí cần đánh thức được khát vọng trong mỗi phóng viên về việc có tác phẩm chất lượng cao hằng năm để tham dự Giải Báo chí Quốc gia. Trong bối cảnh khó cạnh tranh với những tờ báo lớn ở Trung ương về những vấn đề điều tra, phê bình, thì các nhà báo ở địa phương lại có những thuận lợi hơn về việc tuyên truyền những gương người tốt việc tốt, những mô hình hay, cách làm hiệu quả ở địa phương cơ sở.

Nâng cao chất lượng tác phẩm báo chí nên là nỗi trăn trở mỗi ngày

Nâng cao chất lượng tác phẩm dự Giải Báo chí Quốc gia vừa là nhiệm vụ, vừa là trách nhiệm và cũng là vấn đề mà các cấp Hội trăn trở, tập trung xây dựng, để nâng cao chất lượng chuyên môn nghiệp vụ.

Nhìn thẳng vào những vấn đề còn tồn tại ở địa phương, nhà báo Trần Đức Long - Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Nam Định cho biết, thực tế nhiều năm qua, đội ngũ những người làm báo trong tỉnh chưa được đào tạo lại, ít được tham dự  các lớp tập huấn, chưa tiếp cận phong thái làm báo hiện đại.

Nam Định là tỉnh nghèo, đời sống của những người làm báo còn khó khăn, các cơ quan báo chí của tỉnh tập trung sử dụng bài của phóng viên để nâng cao thu nhập từ nhuận bút dẫn đến phóng viên phải viết nhiều bài để đảm bảo định mức. Do vậy chất lượng các bài viết chưa được chú trọng, mà mới chỉ dừng lại ở số lượng. Một bộ phận phóng viên, hội viên ít đam mê, lăn lộn với nghề mà làm báo kiểu “sa-lông”, chế biến báo cáo, thiếu thực tiễn trong cuộc sống, không sâu sát với cơ sở, ít có bài viết chuyên sâu theo các thể loại điều tra, phóng sự dài kỳ.

Để giải quyết những vấn đề này, nhà báo Trần Đức Long cho rằng, trước mắt Hội Nhà báo tỉnh sẽ tăng cường phối hợp với các cơ quan báo chí tổ chức các lớp tập huấn nâng cao chất lượng đội ngũ, nâng cao chất lượng chuyên môn. Trong đó có các lớp tập huấn về cách thức xây dựng tác phẩm báo chí chất lượng dự Giải Báo chí Quốc gia.

Hội Nhà báo tỉnh sẽ phối hợp với Ban Biên tập các cơ quan báo chí chọn đề tài thuộc các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, đời sống xã hội; Quan tâm cách thể hiện đề tài, phân công nhóm tác giả thực hiện, tiếp cận thực tế cơ sở, cuộc sống; Tìm tòi, phát hiện các chi tiết độc đáo, thể hiện tác phẩm sinh động… Đồng thời tạo cơ chế, môi trường thuận lợi, hỗ trợ phóng viên tác nghiệp, thực hiện; Động viên kịp thời các tác giả, nhóm tác giả có tác phẩm báo chí chất lượng, đoạt giải cao trong các cuộc thi, các giải báo chí.

Cũng tại hội thảo, các nhà báo, phóng viên, lãnh đạo Hội Nhà báo đã đưa ra nhiều kinh nghiệm thực tế ở địa phương mình, nêu lên những cách thức tìm kiếm lựa chọn các đề tài, cách trình bày mới để có tác phẩm báo chí chất lượng cao. Nhiều kinh nghiệm từ chỉ đạo, đầu tư của các báo, Đài PT&TH ở các tỉnh cũng như sự đúc kết của các tác giả để phát huy được thế mạnh nhằm có được tác phẩm chất lượng, tăng thêm cơ hội có tác phẩm báo chí xứng tầm cũng được đưa ra thảo luận.

Nhà báo Phạm Văn Xướng - Phó Giám đốc Đài PT&TH Hưng Yên chia sẻ: “Một tác phẩm được đánh giá là chất lượng tốt điều đầu tiên là tính phát hiện, cách thể hiện tác phẩm và tác động xã hội như thế nào. Để tác phẩm đoạt các giải thưởng còn phải xét về mặt tầm vóc của tác phẩm”.

Trong xu hướng công nghệ hiện nay mỗi tác phẩm đó phải thể hiện nhiều kỹ năng, kỹ thuật về công nghệ trong đó. Ngoài ra khi đọc, xem, nghe mỗi tác phẩm chúng ta thấy được sự say nghề, người làm báo có say nghề mới cố gắng tìm kiếm trăn trở những đề tài mới, ấp ủ nó và khi chọn được đề tài rồi thì cách khai thác, triển khai thể hiện như thế nào, cố gắng ấp ủ, theo đuổi đến cùng đề tài mình đã chọn.

Nhà báo Phạm Văn Xướng nhấn mạnh: “Mỗi tác phẩm báo chí cần coi trọng việc sử dụng tư liệu, dữ liệu được tìm kiếm lựa chọn trong nhiều năm, có sự đầu tư thời gian, công sức thì tác phẩm mới có chiều sâu, kể được những câu chuyện bằng hình ảnh, âm thanh sống động... từ đó làm lay động độc giả và chính thành viên giám khảo trong các cuộc thi”.

Có thể nói, việc tạo ra tác phẩm báo chí chất lượng tham dự Giải Báo chí Quốc gia và đoạt được giải là mục tiêu thử thách khó mà mỗi nhà báo phải vượt qua, nhất là trong tình hình cạnh tranh mạnh mẽ đối với mạng xã hội hiện nay. Nhưng khó không có nghĩa là không thể. Và để làm được điều đó, thiết nghĩ, việc nâng cao chất lượng tác phẩm báo chí nên là nỗi trăn trở mỗi ngày của lãnh đạo các cơ quan báo chí. Tinh thần đó sẽ truyền lửa cho đội ngũ anh em làm báo, phóng viên trực tiếp tạo ra tác phẩm báo chí có chất lượng cao.

Lê Tâm