Mập mờ khi tư vấn lãi suất trái phiếu

Cách đây 3 hôm, ông Đắc Nguyên, một nhà đầu tư bất sản nhận được cuộc gọi từ C., nhân viên tư vấn trái phiếu của công ty K., “sân sau” của Tập đoàn S., một doanh nghiệp bất động sản nghìn tỷ tại Việt Nam.

Theo lời tư vấn của C., hiện nay, phía công ty đang có lô trái phiếu doanh nghiệp mới, với lãi suất  “khủng” 7,3% trong 3 tháng đầu tư cố định, giá trị tối thiểu của trái phiếu là 100 triệu đồng.. C. khẳng định, Tập đoàn S. là một trong những doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu có lãi suất cao nhất thị trường hiện nay.

Qua lời từ vấn của C., ông Nguyên khá bất ngờ với mức lãi suất 7,3% trong 3 tháng. Như vậy, tức là lãi suất năm sẽ là 29,2%/năm, một mức lãi suất không tưởng ở thời điểm hiện tại. 

Trước những thắc mắc của ông Nguyên, C. chia sẻ: Các chương trình phát hành trái phiếu lãi suất cao sẽ có thư đảm bảo và cam kết lãi suất của chủ đầu tư. Đồng thời, trái phiếu còn được đảm bảo bởi các dự án đang thực hiện tại Hà Nội. Thậm chí, C. tiết lộ, trong tuần này, Tập đoàn K. sẽ phát hành lô trái phiếu mới, có lãi suất còn cao hơn nữa, là 7,7% trong 3 tháng.

Thế nhưng, trong hợp đồng mẫu do C. cung cấp, việc lãi suất 7,3% trong 3 tháng là không hề có. Thay vào đó, hợp đồng nêu rất rõ là 7,3%/năm, kỳ hạn 3 tháng. Tương đương hơn 1,8% trên 3 tháng.

Dù vậy, C. vẫn quả quyết, đây chỉ là hợp đồng mẫu. Trong trường hợp quyết định đầu tư, trong 2 - 3 ngày, ông Nguyên sẽ được cấp bản hợp đồng mới, thể hiện rõ mức lãi suất là 7,3%/3 tháng.

Để tìm hiểu rõ thực hư có hay không doanh nghiệp này mập mờ lãi suất trái phiếu, phóng viên Báo Nhà báo và Công luận cũng đã chủ động liên hệ với T., một tư vấn viên khác.

Tương tự, T. cũng khẳng định, mức lãi suất của trái phiếu doanh nghiệp là 7,3% trên 3 tháng, không phải 7,3%/năm.

Đặc biệt, T. cung cấp phương pháp tính lãi suất trái phiếu, lợi nhuận đầu tư bằng giá trị đầu tư x ngày đầu tư x lợi suất đầu tư/365. T. khẳng định đây là công thức tính lãi suất chuẩn.

Tuy nhiên, một chuyên gia trong lĩnh vực tài chính khẳng định: Đây là công thức tính lãi suất của năm, vì các chỉ số đầu tư đều phải chia cho 365, tức là 1 năm. Do đó, việc nhân viên tư vấn của doanh nghiệp khẳng định, mức lãi suất 7,3%/3 tháng là không chính xác. 

“Với công thức tính nêu trên, thì doanh nghiệp này phát hành trái phiếu với mức lãi suất là 7,3%/năm, không phải là 7,3%/3 tháng”, vị này nói.

Hiện nay, bình quân lãi suất ngân hàng dao động từ 5% - 6,5%/năm. Như vậy, mức lãi suất 7,3%/năm của doanh nghiệp này đưa ra không phải là thấp. Thế nhưng, việc mập mờ trong tư vấn lãi suất rất dễ khiến nhà đầu tư hiểu lầm. Đặc biệt là một số nhà đầu tư trái phiếu thiếu kinh nghiệm, đầu tư theo phong trào sẽ rất dễ mắc “bẫy”.

Doanh nghiệp bất động sản “hốt bạc” nhờ trái phiếu

Theo số liệu thống kê mới nhất của Hiệp hội thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA), nhóm doanh nghiệp bất động sản đã vượt lên dẫn đầu về giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp.

Cụ thể, lũy kế từ đầu năm đến ngày 15/10, giá trị trái phiếu phát hành bởi nhóm ngành bất động sản đạt mức 148,36 nghìn tỷ đồng, cao nhất trong các nhóm ngành, chiếm 37% tổng giá trị phát hành của thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Lãi suất trái phiếu doanh nghiệp bất động sản đang dao động quanh mức 9,5% - 11%.

Tính riêng trong 15 ngày đầu tháng 10, có tổng cộng 13 đợt phát hành riêng lẻ trái phiếu doanh nghiệp trong nước và 1 đợt phát hành ra công chúng của, với tổng giá trị phát hành là 13.183 tỷ đồng trong tháng 10/2021.

Nhìn chung, theo VBMA đánh giá, trong những tuần đầu tháng 10/2021, có nhiều đợt phát hành có ngày phát hành trong tháng 8, tháng 9 đến nay mới hoàn thành và công bố thông tin, chưa có nhiều đợt phát hành mới.

Trước đó, Bộ Tài chính đã liên tục khuyến nghị nhà đầu tư cẩn trọng, tìm hiểu kỹ khi tham gia thị trường trái phiếu doanh nghiệp, nhất là trái phiếu của các doanh nghiệp bất động sản.

Theo Bộ Tài chính, bên cạnh tác động tích cực giúp doanh nghiệp huy động vốn cho sản xuất, kinh doanh, thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tiềm ẩn rủi ro. 

Một số doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp bất động sản, phát hành trái phiếu với lãi suất cao. Chất lượng tài sản bảo đảm của trái phiếu hạn chế (chủ yếu là dự án đầu tư, tài sản hình thành trong tương lai hoặc cổ phiếu của doanh nghiệp bất động sản). Có sự tham gia của nhà đầu tư cá nhân nhỏ, lẻ…

Hiện các doanh nghiệp huy động vốn trái phiếu riêng lẻ theo nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm và cơ quan quản lý nhà nước không cấp phép phát hành. 

Tuy nhiên, trong số doanh nghiệp phát hành trái phiếu vẫn có doanh nghiệp có quy mô nhỏ nhưng huy động vốn với khối lượng lớn, lãi suất cao, phát hành không có tài sản bảo đảm hoặc chất lượng tài sản bảo đảm kém. Như vậy, sẽ dễ gặp rủi ro nếu hoạt động sản xuất - kinh doanh khó khăn và sẽ không trả được nợ gốc, lãi trái phiếu cho nhà đầu tư.

Với tính chất rủi ro cao hơn nên trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ chỉ phù hợp với nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, là đối tượng có khả năng phân tích, đánh giá rủi ro, có năng lực tài chính và dám chấp nhận rủi ro khi quyết định mua trái phiếu. 

“Luật hiện nêu rõ chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp được mua và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ. Do đó, nhà đầu tư nên cân nhắc và cần hết sức lưu ý lãi suất cao sẽ đi kèm với rủi ro cao; thận trọng đánh giá kỹ về rủi ro trước khi mua" - Bộ Tài chính cảnh báo.