“Tam đại văn chương”...

Có thể gọi như vậy khi nhắc về gia đình đặc biệt này. Bởi lẽ, nhà văn, lương y Nguyễn Tử Siêu là ông ngoại của nhà văn Nguyễn Như Phong. Nhà văn Hoài An là con rể nhà văn Nguyễn Tử Siêu và là thân sinh nhà văn Nguyễn Như Phong. Nhà văn Nguyễn Thiên Lương là con trai nhà văn Nguyễn Tử Siêu và là em ruột thân mẫu nhà văn Nguyễn Như Phong.

Ông Nguyễn Tử Siêu là thầy thuốc Đông y, viết văn và dịch sách thuốc. Trong khoảng thời gian 20 năm (1925-1945), ông đã xuất bản hơn 20 cuốn sách với nội dung cổ vũ lòng yêu nước, chống cường quyền ngoại xâm, trong đó có các cuốn “Tiếng sấm đêm đông”, “Hai Bà đánh giặc”, “Vua bà Triệu”, “Vua Bố Cái”, “Đinh Tiên Hoàng”, “Việt Thanh chiến sử”, “Trần Nguyên chiến kỷ”... Một số cuốn sách của ông từng bị thực dân Pháp và chính quyền đương thời tịch thu, cấm lưu hành. Bản thân tác giả cũng bị quản thúc ở nguyên quán. Trong thời gian bị quản thúc, ông vừa viết văn, vừa dạy học, vừa làm Đông y.  Ông đã viết, dịch hơn 20 cuốn sách Đông y mang bút danh Nguyễn An Nhân. Một số sách của ông về y dược như “Y học tùng thư”, “Sách thuốc trẻ em”, “Sách thuốc phụ nữ”, “Châm cứu sơ bộ thực hành” và các sách dịch như “Hoàng Đế nội kinh”, “Ngoại cảm thông trị”, “Khôn hoá Thái chân”, “Tân châm cứu học”…. đã được nhiều người tìm đọc và áp dụng. Cuốn “Tử Siêu y thoại” là tác phẩm cuối cùng của tác giả.

Nhà văn Hoài An  là một cây bút chuyên viết bút ký, phóng sự, từng nhiều năm làm biên tập ở Báo Văn nghệ. Ông tham gia cách mạng từ năm 1945. Năm 1952, ông làm phóng viên báo Đại đoàn Quân Tiên phong (Sư đoàn 308). Từ năm 1954 đến 1960, ông làm phóng viên báo Quân đội nhân dân, sau đó chuyển về báo Văn nghệ. Nói về ông, nhà văn Võ Khắc Nghiêm cho rằng văn chương Hoài An vạm vỡ như sức vóc con người ông và cũng phong lưu như cuộc sống “quý tộc nghèo” của ông.  Nhà văn Hoài An là tác giả của nhiều bài bút ký nổi tiếng một thời như: "Tủa Chùa, miền đất lạ"; "Bí mật củ sắn, con lợn ở làng Đại Lâm"; "Đồng cỏ Mộc Châu";  Bông Nà Sản"…

Nhà văn Nguyễn Thiên Lương (1932 – 2010) là thứ nam của nhà văn, lương y Nguyễn Tử Siêu. Ông đi giao liên từ năm 14 tuổi. Năm 1954, ông được điều lên Tây Bắc tham gia chiến dịch Trần Đình (bí danh của Điện Biên Phủ) với chức vụ  Tiểu đội trưởng bộ binh Tiểu đội I, Đại đội 261, Trung đoàn 102, Đại đoàn 308. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, ông đã in bước chân trên  khắp các cánh rừng Gia Lai, Kon Tum, Đắk Lắk, đóng quân lâu nhất ở đèo Mang Yang. Ông là tác giả của bộ sách thiếu nhi nổi tiếng “Thú rừng Tây Nguyên” và cuốn ký sự “Cao nguyên thất thủ”…

Đặc biệt “người đương thời” - Đại tá Nguyễn Như Phong là nhà văn, nhà báo nổi tiếng xông xáo, ham đi, ham viết. Ông khởi nghiệp văn chương bằng những truyện ngắn trên báo Văn Nghệ từ năm 1978, khi còn là lính công binh ở bên Lào. Năm 1980, ông bắt đầu viết báo ở Báo Công Binh-Bộ Tư lệnh Công Binh. Năm 1982, ông chuyển về báo CAND của Bộ Công an. Ông cũng từng kinh qua nhiều trọng trách:  Phó TBT báo CAND, TBT báo Năng lượng Mới. Nhà văn Nguyễn Như Phong viết rất đa dạng, gồm cả tiểu thuyết, phóng sự, kình luận, Kịch bản điện ảnh, viết tin bài thông tấn… 

Ông đã được trao 3 giải thưởng về tiểu thuyết của cuộc thi "Vì bình yên cuộc sống" do Bộ Công an và Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức, 11 giải Báo chí quốc gia và nhiều giải thưởng trong các cuộc thi Truyện ngắn, Bút ký của báo Văn Nghệ, Đài Tiếng nói Việt Nam. Ông xuất bản bộ tuyển tập Nguyễn Như Phong gồm 14 tập, trong đó có 1 tập bút ký, 2 tập phóng sự và 11 cuốn tiểu thuyết. 5 cuốn thiểu thuyết đã được chính tác giả chuyển thể thành kịch bản phim truyền hình nhiều tập: Cổ cồn trắng, Bí mật những cuộc đời, Chạy án, Đồng tiền quỷ ám, Bí mật Tam giác Vàng.

Phát biểu tại lễ ra mắt sách, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam khẳng định, đây là buổi ra mắt sách đặc biệt vì tác giả của bộ tuyển tập là các nhà văn trong cùng một gia đình. Các tác giả đã trải qua các giai đoạn lịch sử khác nhau với những khác biệt của đời sống và mang giọng nói của thời đại của mình, những khác biệt của thời đại vào tác phẩm. Tác phẩm của 4 nhà văn tuy khác nhau về văn phong, về đề tài nhưng đều quan tâm đến câu hỏi quan trọng nhất là đạo làm người, cái lẽ làm người của một gia đình, của một kiếp người, một quốc gia, một dân tộc.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cũng nhận định, cuộc ra mắt bộ tuyển tập của 4 nhà văn Nguyễn Tử Siêu, Hoài An, Nguyễn Thiên Lương và Nguyễn Như Phong cho thấy một dòng dõi, hay là sự di truyền văn hóa từ thế hệ này sang thế hệ khác. Việc giữ được gen di truyền của một nền văn hóa vì con người, vì sự yêu thương, sự chân chính như ông cha ta đã làm thì luôn là điều cần thiết

“Trong sự khác biệt về phong cách, về đề tài nhưng cả 4 nhà văn, qua nhiều thế hệ, trong một khoảng thời gian dài, từ thế kỷ 19 đến thế kỷ 21, luôn có một sợi dây xuyên suốt, là chủ nghĩa nhân văn, là những câu hỏi cần được trả lời về số phận, cách sống của một con người trong một gia đình, trong một cộng đồng, trong một quốc gia. Tôi cho đó là điều quan trọng” -  Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhấn mạnh.

Nguyễn Như Phong với lao động báo chí đích thực

Phát biểu tại buổi Lễ, Phó Tổng giám đốc Petrovietnam Đỗ Chí Thanh nhấn mạnh, nhà văn, nhà báo Nguyễn Như Phong là một người gắn bó thân thiết với ngành Dầu khí; với rất nhiều chuyến đi tiếp xúc, gặp gỡ với những người lao động dầu khí, tìm hiểu về hoạt động tại các công trình, dự án của ngành Dầu khí. Qua mỗi chuyến đi, ngoài những bài viết, nhà báo Nguyễn Như Phong còn chụp lưu lại hình ảnh những công trình dầu khí nằm ở những nơi xa xôi, khó khăn nhất, ghi lại hoạt động của những con người dầu khí đang làm việc.

Phó Tổng giám đốc Petrovietnam Đỗ Chí Thanh chia sẻ, thông qua các tác phẩm về ngành Dầu khí của tác giả Nguyễn Như Phong đã mang đến một cái nhìn toàn diện hơn về cuộc sống của những người lao động trên các công trình dầu khí, về các hoạt động của từng lĩnh vực dầu khí, về sự vất vả, nỗ lực của người lao động dầu khí đang ngày đêm làm việc trên các công trình xa xôi, khó khăn về mọi mặt để mang lại những giọt dầu cho đất nước. Phó Tổng giám đốc Đỗ Chí Thanh trân trọng cảm ơn sự đóng góp, cống hiến của tác giả Nguyên Như Phong với sự nghiệp văn học quốc gia và sự phát triển của ngành Dầu khí.

Cũng tại buổi lễ, nhà báo Đặng Huyền – Báo Công an Nhân dân chia sẻ chân thành về người thủ trưởng, người đồng nghiệp từng gắn bó và gần gũi với chị nhiều năm. Nhà báo Đặng Huyền tâm sự: Tôi nhìn anh từ góc độ là một nhà báo rất đáng trân trọng, bởi anh Nguyễn Như Phong là một nhà báo phản ánh mọi điều luôn trong tâm thế của người làm báo là nhìn thấy, nghe thấy, sờ thấy, ngửi thấy và đắm mình vào sự kiện. Đó chính là lao động báo chí đích thực. Tôi và các đồng nghiệp được làm việc với anh đều vô cùng trân trọng khi tất cả các chuyến công tác của anh, anh đều xông pha trong tâm thế đắm mình vào sự kiện, không ngại gian khổ ngay cả khi đã ở cái tuổi nhiều người ngần ngại... Nên những phóng sự ra đời từ lao động báo chí khắc nghiệt của anh thực sự rất đáng nể, đáng đọc. Điều thứ hai tôi trân trọng đó là anh Như Phong không làm màu về câu chữ mà anh trong sáng, hồn nhiên... trong theo đuổi, sáng tạo lao động báo chí và trong cả cách sống. Thành công của anh Như Phong một phần là nhờ tài năng, phần nhiều chính là từ lao động báo chí trách nhiệm, hết mình như thế...

Quả thực, với nhà báo, nhà văn Nguyễn Như Phong, quá trình lao động, cống hiến trên cả lĩnh vực báo chí lẫn văn chương đều khiến người khác phải ngưỡng mộ. Điều ấy thể hiện rất rõ qua nhận định sâu sắc của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: Ông là một người viết quả cảm và đã viết bằng trách nhiệm, lương tâm, lòng can đảm...

Kết thúc sự kiện, nhà văn, nhà báo Nguyễn Như Phong bày tỏ sự cảm ơn tình cảm của những nhà văn, những người bạn, các đồng chí lãnh đạo dành cho gia đình mình tại lễ ra mắt sách. Nhân dịp này, nhà báo Nguyễn Như Phong cũng bày tỏ sự cảm ơn Hội Nhà văn Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam...đã giúp đỡ gia đình có một tuyển tập ý nghĩa.

Hà  Vân

Tham dự buổi lễ ra mắt sách có ông Trịnh Đình Dũng, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ; Thượng tướng Nguyễn Văn Hưởng, nguyên Thứ trưởng Bộ Công an, Tổng Biên tập Tạp chí Phương Đông; GS.TS Tạ Ngọc Tấn, nguyên Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam; ông Đỗ Chí Thanh, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam); cùng đông đảo các nhà văn, nhà thơ, độc giả.