Gần 200 chuyên gia quốc tế và trong nước cùng bàn về chuỗi cung ứng du lịch có trách nhiệm

Hội thảo được đánh giá là bước chuẩn bị quan trọng cho chiến lược du lịch bền vững của Việt Nam, trong bối cảnh ngành đang cần một mô hình tăng trưởng mới, không đánh đổi tài nguyên và cộng đồng.

Trong hai thập kỷ đầu thế kỷ XXI, du lịch toàn cầu đóng góp khoảng 10% GDP thế giới, tạo hàng triệu việc làm, nhưng kéo theo ô nhiễm, suy thoái thiên nhiên, xói mòn văn hóa và gia tăng bất bình đẳng. Việt Nam cũng không ngoại lệ: năm 2024, ngành du lịch phục hồi ấn tượng với 17,5 triệu khách quốc tế và 110 triệu khách nội địa, đem về 840.000 tỷ đồng doanh thu.

Tuy nhiên, các điểm đến nổi tiếng như Vịnh Hạ Long, Sa Pa, Phú Quốc đang chịu áp lực nặng nề từ quá tải khách, rác thải và các dự án khai thác thiếu kiểm soát, trong khi cộng đồng địa phương hưởng lợi chưa tương xứng.

Phát biểu khai mạc, TS. Nguyễn Minh Phương, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Mở Hà Nội nhấn mạnh: “Một chuỗi cung ứng có trách nhiệm không chỉ là cơ chế cung cấp dịch vụ; đó là cam kết đối với phát triển bền vững, thực hành đạo đức và trách nhiệm xã hội. Nếu không bảo vệ môi trường và hỗ trợ cộng đồng, ngành du lịch sẽ đánh mất chính lý do để tồn tại".

Bà Phương cho biết, Trường Đại học Mở Hà Nội coi giáo dục, nghiên cứu và gắn kết cộng đồng là “ba trụ cột” giúp lan tỏa các thực hành du lịch có trách nhiệm trong tương lai.

Ở góc độ quản lý và đào tạo, TS. Nguyễn Thị Thu Mai, Trưởng khoa Du lịch khẳng định: “Không thể có chuỗi cung ứng du lịch có trách nhiệm khi từng mắt xích từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp, nhà cung cấp lưu trú, lữ hành đến ẩm thực chưa có hành động cụ thể. Trách nhiệm phải được chuyển hóa thành hành động đồng bộ trên toàn hệ thống".

Bà nhấn mạnh, đây là hành trình dài và đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và cơ sở đào tạo.

Đại diện Hiệp hội Du lịch Việt Nam, TS. Trương Sỹ Vinh cảnh báo các mô hình du lịch cộng đồng (CBT) đang đối mặt nhiều hạn chế: lượng rác thải gia tăng, khai thác tài nguyên quá mức, tính mùa vụ rõ rệt và thiếu một khung quản lý tài nguyên dài hạn. Ông cho rằng CBT chỉ bền vững khi có hệ thống giám sát môi trường, phân phối lợi ích công bằng và chiến lược sử dụng tài nguyên được quy hoạch dài hơi.

Từ góc độ bảo tồn, TS. Vương Quốc Chiến nhấn mạnh rằng du lịch chỉ có thể phát triển bền vững khi đồng thời đáp ứng ba yêu cầu cốt lõi: quản lý chặt chẽ sức chứa du khách và quy hoạch sử dụng đất hợp lý; tăng cường giáo dục cho du khách và doanh nghiệp về các quy định pháp luật liên quan đến bảo vệ động vật hoang dã; và đặc biệt là tạo ra các nguồn thu ổn định để tái đầu tư cho hệ sinh thái cũng như các hoạt động bảo tồn. Đây chính là những điều kiện nền tảng để du lịch không làm tổn hại thiên nhiên vốn là tài sản cốt lõi của ngành.

Ông nhấn mạnh: “Giảm dấu chân sinh thái trong mọi bước của chuỗi cung ứng từ vận tải, lưu trú đến chọn nhà cung cấp phải trở thành chuẩn mực chứ không phải khẩu hiệu”.

Nhấn mạnh vai trò của đào tạo, TS. Vũ An Dân cho rằng các trường đại học mở có thể dẫn dắt quá trình chuyển đổi bằng cách áp dụng giáo dục mở, mô hình tích lũy mô-đun, thân thiện với thiết bị di động và tăng cường thực hành. Theo ông, đào tạo linh hoạt là chìa khóa giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực du lịch chất lượng cao tại Việt Nam.

Kết thúc hội thảo, các chuyên gia đạt được sự đồng thuận ở nhiều kết quả quan trọng. Trước hết, nền tảng lý luận về quản lý chuỗi cung ứng du lịch có trách nhiệm được củng cố rõ rệt, tạo cơ sở cho các nghiên cứu và chính sách tiếp theo. Hội thảo cũng hình thành mạng lưới hợp tác giữa giới nghiên cứu, cơ quan quản lý, doanh nghiệp và các trường đại học một cấu trúc liên kết cần thiết để thúc đẩy thực hành du lịch có trách nhiệm.

Bên cạnh đó, nhiều khuyến nghị chính sách được đề xuất cho Việt Nam, trong đó nhấn mạnh vai trò của công nghệ số, chính sách công và giáo dục trong việc định hình mô hình phát triển mới. Các sáng kiến thực tiễn cũng được gợi mở, hướng đến hỗ trợ ngành du lịch phát triển bền vững hơn trong bối cảnh hậu COVID-19.