Ngân hàng lớn nhất của Anh đã chuyển tiền thông qua hoạt động kinh doanh của mình tại Mỹ vào tài khoản HSBC ở Hong Kong vào năm 2013 và 2014.

Vai trò của nó trong vụ lừa đảo trị giá 80 triệu đô la (62 triệu bảng Anh) được nêu chi tiết trong vụ rò rỉ tài liệu - "báo cáo hoạt động đáng ngờ" của các ngân hàng - được gọi là Hồ sơ FinCEN.

HSBC cho biết họ luôn đáp ứng các nghĩa vụ pháp lý của mình về việc báo cáo hoạt động này.

Các hồ sơ cho thấy vụ lừa đảo đầu tư, được gọi là kế hoạch Ponzi, bắt đầu ngay sau khi ngân hàng này bị phạt 1,9 tỷ đô la (1,4 tỷ bảng Anh) ở Mỹ vì rửa tiền. Nó đã hứa sẽ hỗ trợ ngăn chặn những loại hình lừa đảo này.

Các luật sư của những nhà đầu tư lừa đảo nói rằng ngân hàng nên hành động sớm hơn để đóng tài khoản của những kẻ lừa đảo.

Các tài liệu bị rò rỉ bao gồm một loạt các tiết lộ khác - chẳng hạn như gợi ý một trong những ngân hàng lớn nhất ở Mỹ có thể đã giúp một tên cướp khét tiếng chuyển hơn 1 tỷ USD. Hồ sơ FinCEN là gì?

Hồ sơ FinCEN là nơi rò rỉ 2.657 tài liệu, trung tâm là 2.100 báo cáo hoạt động đáng ngờ, hoặc SAR.

SAR không phải là bằng chứng của hành vi sai trái - các ngân hàng gửi chúng cho chính quyền nếu họ nghi ngờ khách hàng có thể có hành vi không tốt.

Theo luật, họ phải biết khách hàng của mình là ai - việc nộp hồ sơ SAR và tiếp tục lấy tiền bẩn từ khách hàng là chưa đủ trong khi mong đợi các cơ quan thực thi giải quyết vấn đề. Nếu họ có bằng chứng về hoạt động tội phạm, họ nên ngừng chuyển tiền mặt.

Vụ rò rỉ cho thấy cách thức rửa tiền thông qua một số ngân hàng lớn nhất thế giới và cách bọn tội phạm sử dụng các công ty ẩn danh của Anh để che giấu tiền của họ.

Các SAR đã bị rò rỉ lên trang tin tức nổi tiếng Buzzfeed và được chia sẻ với Hiệp hội các nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ). ICIJ chính là đơn vị dẫn đầu báo cáo về vụ rò rỉ Hồ sơ Panama và Hồ sơ Paradise - những hồ sơ bí mật nêu chi tiết các hoạt động ra nước ngoài của những người giàu có và nổi tiếng.

Fergus Shiel từ tổ chức này cho biết Hồ sơ FinCEN là một "cái nhìn sâu sắc về những gì các ngân hàng biết về dòng tiền bẩn khổng lồ trên toàn cầu ...và điều chỉnh các dòng tiền nhiễm bẩn này".

Các SAR bị rò rỉ đã được đệ trình lên Mạng lưới Thực thi Tội phạm Tài chính Hoa Kỳ, hay FinCEN từ năm 2000 đến 2017 và bao gồm các giao dịch trị giá khoảng 2 nghìn tỷ đô la.

FinCEN cho biết vụ rò rỉ có thể ảnh hưởng đến an ninh quốc gia của Hoa Kỳ, các cuộc điều tra sẽ gây rủi ro và đe dọa sự an toàn của những người nộp báo cáo.

Tuần trước, FinCEN đã công bố các đề xuất để đại tu các chương trình chống rửa tiền của mình.

Vương quốc Anh cũng công bố kế hoạch cải tổ sổ đăng ký thông tin công ty để ngăn chặn hành vi gian lận và rửa tiền.

Lừa đảo Ponzi là gì?

Vụ lừa đảo đầu tư mà HSBC được cảnh báo có tên WCM777. Nó đã dẫn đến cái chết của nhà đầu tư Reynaldo Pacheco, người được tìm thấy dưới nước trong một khu sản xuất rượu ở Napa, California, vào tháng 4 năm 2014. Cảnh sát nói rằng ông ta đã bị ném đá đến chết.

Ông đã đăng ký tham gia chương trình và dự kiến sẽ tuyển dụng các nhà đầu tư khác. Lời hứa là mọi người sẽ giàu có.

Một người phụ nữ mà ông Pacheco, 44 tuổi, giới thiệu đã mất khoảng 3.000 USD. Điều đó dẫn đến việc giết người của những người đàn ông được thuê để bắt cóc ông ta.

“Thực sự anh ta đang cố gắng… làm cho cuộc sống của mọi người tốt hơn, và bản thân ông ta đã bị lừa đảo, và ông ta không may phải trả giá bằng mạng sống của mình”, Trung sĩ Chris Pacheco, một trong những sĩ quan điều tra vụ giết người cho biết.

Reynaldo "đã bị sát hại vì là nạn nhân trong một kế hoạch Ponzi", trung sĩ cảnh sát này cho hay.

Những kẻ lừa đảo đã hứa những gì?

Kế hoạch này được bắt đầu bởi Ming Xu, người Trung Quốc. Người ta biết rất ít về việc hắn ta đến sống ở Mỹ như thế nào, mặc dù hắn tuyên bố tuyên bố đã học ở California.

Sống ở khu vực Los Angeles, Xu - hay "Tiến sĩ Phil" theo cách gọi mà hắn tự phong - đóng vai trò là mục sư tại các nhà thờ Tin Lành.

Xu cho biết đang điều hành một ngân hàng đầu tư toàn cầu, World Capital Market, sẽ trả 100% lợi nhuận trong 100 ngày. Trên thực tế, hắn ta đang chạy chương trình WCM777 Ponzi.

Thông qua các cuộc hội thảo du lịch, Facebook và hội thảo trên web trên YouTube, chương trình lừa đảo này đã huy động được 80 triệu đô la từ việc bán các cơ hội đầu tư được cho là vào điện toán đám mây.

Hàng nghìn người từ các cộng đồng Châu Á và Latinh đã bị bắt. Những kẻ lừa đảo đã sử dụng hình ảnh Cơ đốc giáo và nhắm mục tiêu vào các cộng đồng nghèo ở Hoa Kỳ, Colombia và Peru. Cũng có những nạn nhân ở các nước khác, bao gồm cả Vương quốc Anh.

Các cơ quan quản lý ở California nói với HSBC rằng họ đang điều tra WCM777 ngay từ tháng 9 năm 2013 - và cảnh báo cư dân của mình về vụ gian lận.

Và California, cùng với Colorado và Massachusetts, đã hành động chống lại WCM vì đã bán các khoản đầu tư chưa đăng ký.

HSBC đã phát hiện các giao dịch đáng ngờ qua hệ thống của mình. Nhưng phải đến tháng 4 năm 2014, sau khi cơ quan quản lý tài chính Hoa Kỳ, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch nộp các cáo buộc, các tài khoản WCM777 tại HSBC ở Hong Kong mới bị đóng cửa.

Đến lúc đó gần như không còn gì trong tài khoản lừa đảo nữa, tất cả tiền đã được chuyển đi.

Báo cáo hoạt động đáng ngờ cho thấy điều gì?

HSBC đã đệ trình lên SAR đầu tiên về vụ lừa đảo vào ngày 29 tháng 10 năm 2013 liên quan đến hơn 6 triệu đô la được gửi đến tài khoản của những kẻ lừa đảo ở Hong Kong.

Các quan chức ngân hàng cho biết "không có mục đích kinh tế, kinh doanh hoặc hợp pháp rõ ràng" cho các giao dịch - và ghi nhận các cáo buộc về "các hoạt động của kế hoạch Ponzi".

Lần SAR thứ hai vào tháng 2 năm 2014 đã xác định được 15,4 triệu đô la trong các giao dịch đáng ngờ và một "kế hoạch Ponzi tiềm năng".

Một báo cáo thứ ba vào tháng 3 liên quan đến một công ty liên kết với WCM777 và gần 9,2 triệu đô la, và ghi nhận các động thái quy định của các bang Hoa Kỳ và một cuộc điều tra do tổng thống Colombia ra lệnh.

Vậy HSBC đã có hành động thế nào?

Kế hoạch WCM777 xuất hiện vài tháng sau khi HSBC tránh bị truy tố hình sự tại Hoa Kỳ về tội rửa tiền cho các trùm ma túy Mexico. HSBC đã cam kết sẽ cải thiện các thủ tục.

Phân tích của ICIJ cho thấy từ năm 2011 đến 2017, HSBC đã xác định được các giao dịch đáng ngờ chuyển qua các tài khoản ở Hong Kong là hơn 1,5 tỷ đô la - khoảng 900 triệu đô la liên quan đến hoạt động tội phạm tổng thể.

Nhưng các báo cáo không đưa ra được các thông tin quan trọng về khách hàng, bao gồm cả chủ sở hữu tài khoản có lợi cuối cùng và nguồn tiền đến từ đâu.

Các ngân hàng không được phép nói về chúng trong các báo cáo hoạt động đáng ngờ.

HSBC cho biết: "Bắt đầu từ năm 2012, HSBC đã bắt đầu một cuộc hành trình kéo dài nhiều năm để cải tiến khả năng chống tội phạm tài chính trên hơn 60 khu vực pháp lý ... HSBC hiện nay là một tổ chức an toàn hơn nhiều so với năm 2012."

Ngân hàng cho biết thêm các nhà chức trách Hoa Kỳ đã xác định rằng họ "đáp ứng tất cả các nghĩa vụ của mình theo thỏa thuận đã ký với các công tố viên Hoa Kỳ".

Xu cuối cùng đã bị chính quyền Trung Quốc bắt giữ vào năm 2017 và bị bỏ tù ba năm vì tội lừa đảo.

Nói với ICIJ từ Trung Quốc, Xu cho biết HSBC chưa liên hệ với ông về công việc kinh doanh của ông. Ông phủ nhận WCM777 là một kế hoạch Ponzi, nói rằng nó đã bị Ủy ban Chứng khoán và Sàn giao dịch Mỹ  (SEC) nhắm mục tiêu sai và mục đích của ông là xây dựng một cộng đồng tôn giáo ở California trên hơn 400 mẫu đất.

Những gì tìm thấy trong vụ rò rỉ FinCEN?

Hồ sơ FinCEN cũng cho thấy ngân hàng đa quốc gia JP Morgan có thể đã giúp một người được mệnh danh là trùm mafia Nga chuyển hơn 1 tỷ USD qua hệ thống tài chính như thế nào.

Semion Mogilevich đã bị cáo buộc các tội danh bao gồm kinh doanh súng, buôn bán ma túy và giết người.

Hắn ta không được phép sử dụng hệ thống tài chính, nhưng một SAR do JP Morgan đệ trình vào năm 2015 sau khi tài khoản bị đóng, cho thấy văn phòng ngân hàng ở London có thể đã chuyển một số tiền mặt lớn như thế nào giúp hắn.

Tài liệu rò rỉ nêu chi tiết cách JP Morgan, cung cấp dịch vụ ngân hàng cho một công ty nước ngoài bí mật có tên là ABSI Enterprises từ năm 2002 đến 2013, mặc dù quyền sở hữu của công ty này không rõ ràng trong hồ sơ của ngân hàng.

Trong khoảng thời gian 5 năm, JP Morgan đã gửi và nhận chuyển khoản ngân hàng với tổng trị giá 1,02 tỷ đô la, ngân hàng cho biết.

SAR lưu ý rằng công ty mẹ của ABSI "có thể liên quan đến Semion Mogilevich - một cá nhân nằm trong danh sách 10 người bị truy nã gắt gao nhất của FBI".

Trong một tuyên bố, JP Morgan cho biết: "Chúng tôi tuân theo tất cả các luật và quy định để hỗ trợ công việc của chính phủ nhằm chống lại tội phạm tài chính. Chúng tôi cống hiến hàng nghìn người và hàng trăm triệu USD cho công việc quan trọng này."

Hồ sơ FinCen là một vụ rò rỉ các tài liệu bí mật tiết lộ cách các ngân hàng lớn đã cho phép bọn tội phạm chuyển tiền bẩn đi khắp thế giới. Chúng cũng cho thấy Vương quốc Anh thường là mắt xích yếu trong hệ thống tài chính và London đang ngập tràn tiền mặt của Nga như thế nào.

Các tệp tin này được BuzzFeed News chia sẻ với Hiệp hội các nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ) và 400 nhà báo trên khắp thế giới. Panorama là đơn vị đã dẫn đầu nghiên cứu cho BBC.