Văn phòng Công chứng vô tình hay cố ý để “lọt lưới” vi phạm?

Theo nội dung vụ việc, vào các ngày 13/1/2015 và 9/2/2015, Công chứng viên Đoàn Thị Lan của Văn phòng Công chứng Trung Tâm (nay đổi tên thành là Văn phòng Công chứng Phạm Xuân Thọ - quận 3, TP.HCM) đã ký 2 hợp đồng ủy quyền số 00426 và 001845.

Cả hai hợp đồng ủy quyền này đều có thời hạn ủy quyền là 10 năm hoặc khi hợp đồng ủy quyền hết hiệu lực theo quy định của Bộ luật Dân sự và chung một nội dung: Nguyễn Thị Tuyết Hoa, Nguyễn Thị Tuyết Ngân, Nguyễn Thị Tuyết Phượng (cùng ngụ ấp 6, xã Vĩnh Lộc B, huyện Bình Chánh, TP.HCM) ủy quyền cho bà Dương Minh Yến (SN: 1967, ngụ quận Tân Phú, TP.HCM) quản lý, sử dụng, chuyển mục đích… chuyển nhượng, bán hoặc tặng cho quyền sử dụng 9.918m2 tại các thửa đất 18, 119, 120, 121 tờ bản đồ số 5, xã Vĩnh Lộc B, huyện Bình Chánh, theo Giấy CNQSDĐ số G061917, do UBND huyện Bình Chánh cấp ngày 16/9/1998.

Đáng chú ý, trong hợp đồng ủy quyền ngày 9/2/2015 không có dấu vân tay của bên ủy quyền và bên được ủy quyền. Thậm chí không đề cập đến việc hủy bỏ hay thay thế hợp đồng ủy quyền đã được công chứng trước đó - ngày 13/1/2015.

Chính từ 2 hợp đồng ủy quyền có giá trị pháp lý như nhau cùng tồn tại, người được ủy quyền - bà Dương Minh Yến đã sử dụng cả hai. Cụ thể, hợp đồng ủy quyền ngày 13/1/2015, bà Yến sử dụng để ủy quyền lại cho bên thứ 3 - Nguyễn Thị Bé Ba (SN:1977, ngụ quận 12, TP.HCM) được quản lý, sử dụng, chuyển mục đích sử dụng đất… thế chấp, bán, chuyển nhượng, tặng cho… 9.918m2 đất tại các thửa đất 18, 119, 120, 121 tờ bản đồ số 5, xã Vĩnh Lộc B, huyện Bình Chánh, TP.HCM. Theo hợp đồng ủy quyền, bà Dương Minh Yến cam kết hợp đồng ủy quyền (số 00426 do Văn phòng Công chứng Trung Tâm chứng nhận ngày 13/1/2015) vẫn còn hiệu lực pháp luật, chưa bị hủy bỏ, chưa có văn bản khác thay thế. “Nếu sai trái bà Dương Minh Yến xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Bà Dương Minh Yến được sự đồng ý của bà Nguyễn Thị Tuyết Hoa, bà Nguyễn Thị Tuyết Ngân và Nguyễn Thị Tuyết Phượng ủy quyền lại cho bên thứ ba” - Hợp đồng ủy quyền nêu.

Còn hợp đồng ủy quyền ngày 9/2/2015, bà Yến sử dụng để chuyển nhượng quyền sử dụng 9.918m2 theo GCNQSDĐ số G061917 cho bà Nguyễn Thị Tâm (ngụ quận Tân Phú, TP.HCM) với số tiền 2,4 tỷ đồng. Hợp đồng chuyển nhượng do Văn phòng Công chứng Việt An (539 Kinh Dương Vương, phường An Lạc, quận Bình Tân, TP.HCM) chứng nhận.

Sau khi làm thủ tục công chứng hợp đồng chuyển nhượng và nhận đủ tiền, bà Yến lại không giao Giấy CNQSDĐ bản chính để làm thủ tục sang tên. Không những vậy, một trong những người ủy quyền cho bà Yến - bà Nguyễn Thị Tuyết Phượng tiến hành lập hồ sơ khai thừa kế đối với phần di sản thừa kế của bà Nguyễn Thị Tuyết Hoa đã mất năm 1999.

Sau khi phát hiện bà Nguyễn Thị Tuyết Hoa (một trong 3 người ký giấy ủy quyền cho bà Yến) đã mất từ năm 1999 nhưng vẫn đứng tên, ký giấy ủy quyền cho bà Yến để bà Yến có thể ký hợp đồng chuyển nhượng phần đất này cho mình. Bà Nguyễn Thị Tâm đã làm đơn cầu cứu đến Sở Tư pháp TP.HCM về hành vi trái quy định pháp luật này của Văn phòng Công chứng Trung tâm và Công chứng viên Đoàn Thị Lan.

Lộ rõ dấu hiệu phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản

Sau khi xem xét vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, ngày 12/1/2017, Thanh tra Sở Tư pháp TP.HCM đã chuyển toàn bộ hồ sơ vụ việc cho Công an quận 3 (TP.HCM) để tiếp tục điều tra, xử lý theo thẩm quyền.

Theo Sở Tư pháp TP.HCM, căn cứ vào kết quả xác minh kèm theo thông tin bà Tâm cung cấp, Sở Tư pháp nhận thấy tại Văn bản xác minh do Công an huyện Bình Chánh trả lời TAND huyện Bình Chánh thì bà Hoa đã chết vào năm 1999. Nhưng trong hợp đồng ủy quyền số 001845 ngày 9/2/2015 vẫn thể hiện sự có mặt của bà Hoa là có dấu hiệu phạm tội lừa đảo để chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều 139 Bộ luật Hình sự.

Trong văn bản chuyển hồ sơ vụ việc cho Công an quận 3, Sở Tư pháp TP.HCM nêu rõ, hợp đồng ủy quyền số 001845 do Văn phòng Công chứng Trung tâm chứng thực ngày 9/2/2015 có dấu hiệu phạm tội lừa đảo để chiếm đoạt tài sản. Thế nhưng sau hơn 4 tháng tiếp nhận, Cơ quan CSĐT Công an quận 3 cho rằng vụ việc không xảy ra trên địa bàn quận 3 nên không thuộc thẩm quyền giải quyết và đề nghị bà Tâm gửi đơn đến Cơ quan CSĐT Công an quận Bình Tân.

Lý do từ chối thụ lý giải quyết vụ việc mà Cơ quan CSĐT Công an quận 3 đưa ra, việc bà Tâm ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất với bà Yến tại Phòng Công chứng Việt An (quận Bình Tân) và việc chuyển tiền tại ngân hàng ở quận Bình Tân, quận 12, không xảy ra trên địa bàn quận 3 nên không thuộc thẩm quyền giải quyết. Trong khi đó, hành vi có dấu hiệu phạm tội lừa đảo để chiếm đoạt tài sản mà Sở Tư pháp TP.HCM đã  rõ vi phạm thể hiện tại hợp đồng ủy quyền, xảy ra tại Văn phòng Công chứng Trung Tâm (quận 3). Không phải ở hợp đồng chuyển nhượng xảy ra tại Phòng công chứng Việt An (quận Bình Tân) như Công công an quận 3 đã nhầm lẫn.

Về phía nạn nhân, theo đề nghị của Cơ quan CSĐT Công an quận 3, bà Tâm tiếp tục gửi đơn đến Cơ quan CSĐT Công an quận Bình Tân. Tuy nhiên Công an quận Bình Tân từ chối tiếp nhận, xử lý vụ việc sau khi xét thấy hành vi có dấu hiệu phạm tội xảy ra ở Văn phòng Công chứng Trung Tâm, có trụ sở tại quận 3 nên không thuộc thẩm quyền giải quyết.

Sau khi Cơ quan CSĐT Công an quận 3 từ chối thụ lý và có hướng dẫn không chính xác cơ quan có đủ thẩm quyền giải quyết vụ việc. Nạn nhân phải mất thêm nhiều thời gian loay hoay cầu cứu khắp nơi, trong khi các nghi phạm vẫn nhỡn nhơ ngoài vòng pháp luật.

Đứng giữa sự đùn đẩy trách nhiệm giải quyết vụ việc của hai Cơ quan điều tra Công an quận 3 và Bình Tân, nạn nhân đành gửi đơn đến TAND quận 3 để giải quyết theo đường dân sự.               

Tuy nhiên trong quá trình giải quyết vụ án, TAND nhận thấy: “Tại thời điểm công chứng, bà Nguyễn Thị Tuyết Hoa đã chết nhưng công chứng viên Đoàn Thị Lan vẫn chứng thực Giấy ủy quyền trên là trái quy định pháp luật và góp phần giúp cho các đối tượng Dương Minh Yến, Nguyễn Thị Tuyết Ngân, Nguyễn Thị Tuyết Phượng, Lê Xuân Đông chiếm đoạt số tiền 2,4 tỷ đồng của bà Nguyễn Thị Tâm là có dấu hiệu vi phạm hình sự”.

Tương tự, Viện KSND quận 3 cũng nhận thấy: “Có dấu hiệu tội phạm “Làm giả con dấu của cơ quan, tổ chức” quy định tại Điều 267 Bộ luật Hình sự năm 1999 liên quan đến sự việc xảy ra tại Văn phòng Công chứng Trung Tâm dẫn đến việc thực hiện hành vi có dấu hiệu phạm vào tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” quy định tại Điều 139 Bộ Luật hình sự năm 1999”.

Cùng đó, TAND quận 3 cũng nhận được đơn đề nghị chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan Công an, Viện KSND để xem xét dấu hiệu tội phạm và đề nghị khởi tố vụ án, khởi tố bị can theo quy định pháp luật.

Theo đó, ngày 15/11/2018, TAND quận 3 đã có văn bản kiến nghị xem xét, xử lý vi phạm hình sự và chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án cho Cơ quan CSĐT quận 3 để xác minh, xử lý theo thẩm quyền.

“Tuy nhiên từ lúc tiếp nhận hồ sơ (ngày 18/1/2019) đến nay đã gần 2 năm nhưng tôi vẫn chưa nhận được thông tin giải quyết từ phía Công an quận 3” - bà Nguyễn Thị Tâm trình bày trong đơn cầu cứu gửi cho các cơ quan mới đây.

Báo Nhà báo & Công luận tiếp tục thông tin về vụ việc.