Dẫu biết rằng việc chỉnh trang đô thị nhằm hình thành nên những khu đô văn minh, hiện đại và sạch đẹp là việc sớm muộn, nhưng thực tế mặt trái của mục đích chính đáng này khi được các cấp hính quyền địa phương triển khai và thực hiện chưa đúng, chưa linh hoạt đã tạo ra những bức xúc mà nguyên nhân phần lớn liên quan đến sự công bằng đối với các hộ dân bị phá bỏ mô hình phát triển kinh tế gia đình. Do vậy chình quyền cần có một cái nhìn xuyên suốt, sâu rộng hơn trong quá trình chỉnh trang đô thị 

Vì vậy việc bồi thường, giải phóng mặt bằng khi triển khai xây dựng khu đô thị mới, các cấp chính quyền địa phương cần phải linh hoạt hơn trong việc áp giá sao cho phù hợp, mang lại lợi ích quốc gia và thỏa đáng quyền lợi toàn dân.

Đơn cử, có những gia đình sinh sống nhiều đời trên mảnh đất mà do chính bàn tay họ khai hoang, phục hóa qua rất nhiều thế hệ để có được vườn cây ăn quả, ao cá... nuôi sống cả gia đình và bao thế hệ con cháu tương lai. Những điều này Chính quyền các cấp phải xem xét và cân nhắc thật kỹ khi quy hoạch và giải phóng mặt bằng.

Như trường hợp mới đây ở xứ vải Thiều (huyện Lục Ngạn - Bắc Giang), để thực hiện dự án đầu tư Xây dựng hạ tầng kỹ thuật và khu dân cư đường Lê Duẩn kéo dài, thị trấn Chũ (giai đoạn 1), nhiều hộ dân đồng ý nhường hàng nghìn mét vuông đất, nhiều hộ nhường toàn bộ đất ở và hoa màu cho dự án này. Thế nhưng khi phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ UBND huyện Lục Ngạn lại áp mức giá thấp nên gặp ngay sự phản ứng gây gắt từ phía người dân.

Ông Lương Đình Thắng (ngụ thị trấn Chũ, huyện Lục Ngạn) – hộ dân bị thu hồi 1.778,6m2 để thực hiện dự án đầu tư Xây dựng hạ tầng kỹ thuật và khu dân cư đường Lê Duẩn kéo dài, cho biết dù đồng ý với chủ trương thực hiện dự án, nhưng không chấp nhận sự vô lý khi đất ở lâu dài và đất trồng cây lâu năm lại được huyện Lục Ngạn áp giá bồi thường giá 221.000/m2 cộng cả hai khoản hỗ trợ là 372.000/m2. Toàn bộ tiền bồi thường chỉ được 897.000.000 đồng.

Đáng chú ý, trong phần đất bị thu hồi có gần 600m2 theo quy hoạch sẽ được phân làm khu biệt thự, người dân thỏa thuận được giữ lại 300m2 và xây dựng theo quy hoạch chung của dự án nhưng UBND huyện Lục Ngạn không đồng ý cho giữ lại mà buộc phải mua với ưu đãi đặc cách là không phải qua đấu giá. Như vậy, muốn mua lại 300m2 đất của mình với giá 12 triệu đồng/m2 thì người dân phải trả cho chủ đầu tư là hơn 3,6 tỷ đồng, trong khi đó với 300m2 người dân chỉ được bồi thường chỉ hơn 66 triệu đồng.

Ở nước ta cũng như nhiều nước trên thế giới luôn chú trọng việc phát triển kinh tế gia đình để góp phần xây dựng và phát triển kinh tế đất nước. Một số nước phát triển như Mỹ, Châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc... rất nhiều gia đình có diện tích đất khá rộng lớn được trồng cây công nghiệp, nông nghiệp và chăn nuôi với qui mô lớn để tạo nguồn thu cho bản thân cũng như đóng góp cung ứng sản phẩm xuất khẩu, sản phẩm cho xã hội và phát triển kinh tế đất nước. Những gia đình trồng trọt và chăn nuôi này luôn được chính phủ hỗ trợ và tạo điều kiện rất nhiều. Việc phát triển kinh tế gia đình không những đóng góp vào sự phát triển kinh tế mà còn góp phần giảm đi gánh nặng kinh tế xã hội cho đất nước.

Chỉnh trang đô thị nghĩa là phải xây dựng và phát triển hạ tầng kỹ thuật, xây dựng những công trình công ích, công cộng, đường xá, cống rãnh... và sửa đổi lại một số vị trí chưa thực sự phù hợp để cải thiện mức sống sinh hoạt và cuộc sống người dân chứ không có nghĩa là phá đi những hạ tầng do chính người dân xây dựng hàng trăm năm để phân lô bán nền biệt thự, nhà phố và thu về lợi ích kinh tế trước mắt.

Chỉnh trang đô thị theo cách làm của một số địa phương như hiện nay đã vô tình đẩy người dân vào khó khăn, làm tăng thêm tệ nạn xã hội, mất lòng tin của dân và phá vỡ đi sự phát triển kinh tế gia đình mà đây là yếu tố rất quan trọng trong mục tiêu phát triển kinh tế đất nước.

Liệu những khu nhà villa, biệt thự nổi lên trên những mảnh vườn ăn quả, ao cá... có làm ra sản phẩm hữu ích cho người dân và xã hội, hay chỉ là sự mua đi bán lại kiếm lời của một số nhóm người để tự làm giàu cho bản thân mà quên đi lợi ích của toàn dân và xã hội.

Những villa, biệt thự trông đẹp mắt bề ngoài nhưng liệu có tạo ra được sản phẩm góp phần phát triển kinh tế đất nước. Một đất nước muốn giàu mạnh phải có sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, chăn nuôi, trồng trọt... mới tạo ra sản phẩm và giá trị thặng dư đích thực chứ không phải việc mua đi bán lại những căn Villa, biệt thự, những căn hộ, những mảnh đất, những dự án sẽ tạo ra những sản phẩm thặng dư và thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế nước nhà.

Thực tế từ việc giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án khu dân cư thị trấn Chũ (huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang), trong khi người dân nước mắt ngắn nước dài khi những vườn vải thiều, cây ăn trái lâu năm, ao cá... bị cưa và san lấp, Phó Chủ tịch UBND huyện Lục Ngạn - Cao Văn Hoàn lý giải, để thị trấn Chũ trở thành thị xã thì dự tính cần đến trên 1.000 tỷ đồng, nên dự án là để thu ngân sách Nhà nước thông qua việc đấu giá quyền sử dụng đất… Thiết nghĩ, lợi ích quốc gia hay lợi ích của một tổ chức kinh tế nào cũng phải được đặt trên nền tảng của lợi ích toàn dân, không thể mãi buộc người dân phải hy sinh quyền lợi của gia đình. Và lãnh đạo chính quyền cũng cần có cái nhìn sâu xa mọi mặt của thực lực cuộc sống chứ không chỉ vì mục đích tạo dựng một đô thị hiện đại chỉ để nhìn cho đẹp mắt.

Bình Minh