Ông Trump liệu có thể bị phế truất khi sắp hết nhiệm kỳ?

Bài liên quan

Thêm 3 người tử vong sau vụ bạo loạn ở Điện Capitol

Quốc hội Mỹ nối lại phiên họp, xác nhận chiến thắng cho ông Biden

Lãnh đạo thế giới nói gì trước bạo loạn ở Quốc hội Mỹ?

Khi nền dân chủ Mỹ bị tổn thương

Phe Cộng hòa muốn phế truất ông Trump sau bạo loạn

Bạo loạn đã diễn ra sau khi ông Trump phát biểu trước hàng nghìn người gần Nhà Trắng và kêu gọi họ tiến về điện Capitol và "chiến đấu" kêu gọi đảo ngược kết quả bầu cử.

Có hai cách để cách chức Tổng thống Mỹ: Kích hoạt Tu chính án thứ 25 của Hiến pháp Hoa Kỳ hoặc luận tội và kết án bởi Thượng viện. Trong cả hai trường hợp, Phó Tổng thống Mike Pence sẽ tiếp quản cho đến khi ông Biden nhậm chức.

Một nguồn tin quen thuộc cho biết, đã có một số cuộc thảo luận sơ bộ giữa một số thành viên Nội các và các đồng minh của ông Trump về việc kích hoạt Tu chính án thứ 25.

Mục đích của Tu chính án thứ 25 là gì?

Tu chính án thứ 25 được phê chuẩn vào năm 1967 và được thông qua sau khi Tổng thống John F. Kennedy bị ám sát vào năm 1963, đề cập đến vấn đề kế vị và trường hợp Tổng thống không còn khả năng lãnh đạo đất nước.

Phần 4 đề cập đến các tình huống mà Tổng thống không thể thực hiện công việc nhưng không tự nguyện từ chức.

Các chuyên gia cho biết, những người soạn thảo Tu chính án thứ 25 rõ ràng có ý định áp dụng nó khi một Tổng thống bị mất khả năng lao động vì bệnh thể chất hoặc tâm thần. Một số học giả cũng lập luận rằng nó cũng có thể được áp dụng rộng rãi hơn đối với một Tổng thống có thể gây nguy hại khi tiếp tục ngồi vào vị trí lãnh đạo đất nước.

Để Tu chính án thứ 25 được kích hoạt, phó Tổng thống Mike Pence và đa số các thành viên Nội các của ông Trump sẽ cần phải tuyên bố rằng ông Trump không thể thực hiện các nhiệm vụ trong nhiệm kỳ tổng thống và tuyên bố loại bỏ ông. Phó tổng thống Mike Pence sẽ là người tiếp quản trong kịch bản đó cho đến khi ông Biden nhậm chức.

Ông Trump sau đó có thể tuyên bố rằng ông có khả năng tiếp tục công việc. Nếu ông Pence và đa số thành viên trong Nội các không phản đối quyết tâm của ông Trump, ông sẽ giành lại được quyền lực. Nếu họ tranh chấp tuyên bố của ông Trump, vấn đề sau đó sẽ do Quốc hội quyết định, nhưng ông Pence sẽ tiếp tục làm Tổng thống cho đến lúc đó.

Sẽ cần nhận được sự hậu thuẫn từ hai phần ba các thành viên của Hạ viện và Thượng viện để phế truất ông Trump. Nhưng trong trường hợp này, Hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát có thể chỉ cần trì hoãn việc bỏ phiếu với lý do tranh chấp nội dung cho đến khi nhiệm kỳ của ông Trump kết thúc, ông Paul Campos, giáo sư luật hiến pháp tại Đại học Colorado cho biết.

Ông Campos cho biết Tu chính án thứ 25 sẽ là một cách thích hợp để loại bỏ ông Trump khỏi chức vụ và sẽ giúp đạt được mục tiêu nhanh hơn việc luận tội.

“Ông Pence có thể ngay lập tức trở thành Tổng thống, trong khi việc luận tội và kết tội có thể mất ít nhất vài ngày”, ông Campos nói.

Ông Trump có thể bị luận tội và cách chức?

Có thể. Một quan niệm sai lầm về việc "luận tội" là nó đề cập đến việc loại bỏ một Tổng thống khỏi chức vụ. Trên thực tế, việc luận tội chỉ đề cập đến Hạ viện đưa ra những cáo buộc rằng một Tổng thống có liên quan đến “tội danh cao hoặc tội nhẹ” - tương tự như bản cáo trạng trong một vụ án hình sự.

Nếu đa số các thành viên trong số 435 người của Hạ viện đồng ý đưa ra các cáo buộc, được gọi là "các điều khoản luận tội", thì quy trình sẽ được chuyển đến Thượng viện, nơi sẽ tổ chức một phiên tòa để xác định tội danh của Tổng thống. Hiến pháp yêu cầu phải có 2/3 phiếu bầu đồng thuận của các thành viên Thượng viện để kết tội và cách chức Tổng thống.

Ông Trump từng bị Hạ viện luận tội vào tháng 12/2019 với cáo buộc lạm dụng quyền lực và cản trở Quốc hội khi ông bị phát hiện gây áp lực buộc Ukraine phải điều tra ông Biden và con trai ông, Hunter Biden. Ông Trump được Thượng viện do Đảng Cộng hòa lãnh đạo xử trắng án vào tháng 2/2020.

Ông Trump có thể bị cáo buộc những tội danh nào?

Ông Frank Bowman, giáo sư luật hiến pháp tại Đại học Missouri, cho biết ông Trump "được cho là đã kích động" người dân hoặc nỗ lực lật đổ chính phủ Hoa Kỳ.

Nhưng ông Bowman cũng cho biết Trump cũng có thể bị luận tội vì một tội danh tổng quát hơn: không trung thành với Hiến pháp Hoa Kỳ và không giữ vững lời tuyên thệ nhậm chức. Quốc hội có toàn quyền trong việc xác định tội danh và không bị giới hạn ở các tội hình sự thực tế.

Ông Bowman nói rằng: “Hành vi vi phạm cơ bản sẽ là vi phạm Hiến pháp. Về cơ bản ông Trump đã cố gắng phá hoại kết quả hợp pháp của một cuộc bầu cử được tiến hành một cách hợp pháp".