Phía sau cú bứt tốc doanh số ô tô hybrid 6 tháng đầu năm

Báo cáo mới nhất của Hiệp hội các Nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho biết, đã có 5.920 chiếc xe được trang bị công nghệ hybrid bán ra thị trường trong 6 tháng đầu năm nay, tăng trưởng đến 71,7% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đây là cú bứt tốc cực kỳ mạnh mẽ của loại hình ô tô hybrid khi cao gấp 3 lần tỷ lệ tăng trưởng chung của toàn thị trường.

Hybrid là “quá độ”

Trên thực tế, xe hybrid mới chỉ trong giai đoạn khởi đầu và “dò đường” ở thị trường ô tô Việt Nam. Cách đây chừng 4 năm, công nghệ lai xăng - điện hầu như mới chỉ xuất hiện trên một số dòng xe hơi hạng sang, nhiều nhất là Lexus. Sau đó, Mercedes-Benz cũng bắt đầu đưa về thị trường Việt Nam một số mẫu xe trang bị công nghệ mild-hybrid.

Từ 2 năm trở lại đây, xe hybrid bắt đầu xuất hiện nhiều hơn ở một số thương hiệu ô tô phổ thông. Tuy nhiên, người tiêu dùng vẫn còn dè dặt bởi một số yếu tố như giá thành cao, những lợi thế chưa thật sự rõ ràng về hiệu quả sử dụng và kể cả mục tiêu “cao cả” hơn là thân thiện với môi trường.

Đây cũng là một trong những lý do khiến trào lưu xe điện bùng nổ sớm hơn. Dù vậy, xe hybrid vẫn nắm những lợi thế rất lớn, đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay.

Trước hết là yếu tố điện hoá. Đối với xe thuần điện, hạ tầng trạm sạc là điều kiện tiên quyết để người tiêu dùng lựa chọn và cũng là cơ sở để các hãng xe phát triển sản phẩm. Đây cũng chính là lý do khiến xe thuần điện hầu như chỉ đang là “cuộc chơi” của VinFast, khi hãng xe Việt nắm lợi thế về hệ sinh thái thuộc tập đoàn Vingroup, được phát triển hệ thống trạm sạc rộng khắp cả nước, năng lực tài chính tạo nên chính sách hỗ trợ chưa từng có trên thị trường.

Từ đó, các hãng xe và người tiêu dùng gần như chỉ còn lựa chọn đi lên điện hoá bằng dòng xe hybrid. Nói vậy không có nghĩa đây là lựa chọn tình thế mà về bản chất, hybrid đang được xem là loại hình ô tô phù hợp với điều kiện Việt Nam hiện nay.

Việc không phải đầu tư trạm sạc là một lợi thế rõ ràng, bên cạnh sự tiện lợi về nhu cầu nạp năng lượng cho phương tiện, cụ thể là đổ xăng và sạc điện (xe tự sạc hoặc sạc thêm tại nhà).

Yếu tố thứ 2 là thói quen. Hybrid là công nghệ lai xăng - điện, trong đó vai trò vận hành chính được giao cho động cơ đốt trong còn motor điện thực hiện công việc hỗ trợ. Do đó, người tiêu dùng hầu như không phải thay đổi thói quen sử dụng. Đây rõ ràng là một lợi thế đối với thị trường ô tô còn nhỏ bé, với rất nhiều người tiêu dùng lần đầu sử dụng ô tô.

Ngay cả với các thị trường ô tô phát triển trên thế giới, yếu tố này cũng vẫn đang thể hiện rất rõ lợi thế. Trong một bài báo đăng trên Washington Post năm 2022, Giáo sư kinh tế môi trường của Đại học Yale (Mỹ), ông Ken Gillingham từng nhận định rằng: “Mọi người càng cảm thấy thoải mái hơn với xe hybrid thì họ sẽ càng cảm thấy thoải mới với xe điện trong tương lai”. Cũng theo Giáo sư Ken Gillingham, xe hybrid đang là xu hướng chủ đạo trong giai đoạn chuyển đổi sang tương lai của ô tô thuần điện.

Tại thị trường ô tô Việt Nam, đa số các dòng xe hybrid phổ thông hiện nay đều đã được kéo mức giá bán lẻ xuống thấp, chênh không đáng kể so với những chiếc xe thuần động cơ đốt trong cùng loại. Bên cạnh đó, những phiên bản hybrid cũng thường là tuỳ chọn cao cấp nhất của một mẫu xe. Đây chính là lý do giúp người tiêu dùng không còn băn khoăn khi chọn mua ô tô hybrid.

Nhìn vào biểu đồ phía trên có thể thấy rất rõ xe hybrid đang ngày càng được nhiều người tiêu dùng lựa chọn nhiều hơn. Thậm chí những mẫu xe càng ở phân khúc lớn hơn, có giá bán cao hơn lại ngày càng được lựa chọn nhiều hơn.

Đơn cử mẫu MPV cao cấp Toyota Alphard vốn được xe là xe đa dụng phổ thông cho người giàu, nửa đầu năm ngoái chỉ tiêu thụ được 4 chiếc hybrid thì sang 6 tháng đầu năm nay tăng lên con số 59 chiếc, tức tăng đến gần 15 lần.

Toyota Camry, mẫu sedan cỡ D đang đi sâu vào thoái trào song phiên bản hybrid lại được nhiều người tiêu dùng lựa chọn khi tăng từ 134 chiếc nửa đầu năm ngoái lên đến 685 chiếc vào nửa đầu năm nay. Toyota Innova Cross HEV hay Honda CR-V 3:HEV cũng có diễn biến tương tự.

Chủ lực vẫn là xe Nhật

Đáng tiếc là phân khúc ô tô hybrid tại thị trường Việt Nam hiện nay vẫn đang chủ yếu do các thương hiệu đến từ Nhật Bản nắm giữ.

Bảng thống kê sản lượng bán hàng ô tô hybrid do VAMA cung cấp cho thấy, trong số 11 mẫu xe có báo cáo số liệu bán hàng thì có đến 10 mẫu xe mang thương hiệu Nhật Bản, duy nhất Kia Sorento HEV/PHEV đến từ Hàn Quốc. Đáng chú ý là trong số này, chỉ riêng Toyota đóng góp đến 6 mẫu xe, Honda có 3 mẫu xe và Suzuki 1 mẫu xe.

Trên thực tế, thị trường xe hybrid Việt Nam hiện nay có nhiều mẫu xe hơn số lượng được thống kê doanh số. Chẳng hạn, hầu hết các mẫu xe hạng sang Lexus hiện nay đều có các phiên bản hybrid; đa số các mẫu xe Mercedes-Benz, Audi và Volvo phân phối chính hãng hiện cũng trang bị công nghệ từ hybrid nhẹ (MHEV) đến hybrid tự sạc (HEV) và cả hybrid sạc ngoài (PHEV).

Ở thị trường ô tô phổ thông, người tiêu dùng đang được đón nhận ngày càng nhiều hơn các mẫu xe mới. Ngay trong bảng thống kê phía trên cũng có 3 mẫu xe mới xuất hiện là Suzuki XL7 Hybrid (thay thế cho Ertiga Hybrid), Honda Civic e:HEV và Honda HR-V e:HEV.

Ngay cả cả thương hiệu ô tô Trung Quốc mới gia nhập thị trường trong 2 năm trở lại đây, sau những khó khăn đối với xe thuần điện, cũng đã bắt đầu chuyển hướng sang xe hybrid như một “lối thoát” trong chiến lược kinh doanh.

BYD không thể cạnh tranh xe điện với VinFast nên cũng đã đưa về mẫu xe Sealion 6 PHEV. Jaecoo ngay lần đầu tiên ra mắt cũng giới thiệu phiên bản J7 PHEV. Trước đó, Haval cũng đã đưa về thị trường Việt Nam các mẫu xe hybrid gồm H6, Jolion; Lynk & Co với mẫu xe 09…

Trước xu hướng xuất hiện ngày càng nhiều các mẫu ô tô hybrid bên cạnh yếu tố lượng xe tiêu thụ tăng mạnh mẽ, tương lai của loại hình xe lai thân thiện với môi trường được dự báo sẽ ngày càng tươi sáng.