Theo báo cáo mới nhất của Ngân hàng Thế giới, Ủy ban Châu Âu và Chính phủ Ukraine, chi phí tái thiết cơ sở hạ tầng nói chung và nền kinh tế của Ukraine sẽ phải tiêu tốn ít nhất 349 tỷ USD (346 tỷ Euro).

Trong hơn sáu tháng kể từ khi Nga tấn công Ukraine, đất nước này đã bị tàn phá trên diện rộng. "Tác động của cuộc xung đột Nga - Ukraine sẽ được cảm nhận trong nhiều thế hệ, với các gia đình phải di dời và ly tán, gián đoạn sự phát triển của con người, phá hủy di sản văn hóa nội tại và đảo ngược quỹ đạo kinh tế tích cực và nghèo đói", báo cáo viết.

Trong khi đó, khoảng thời gian tính đến ngày 1/6, người ta ước tính rằng chi phí thiệt hại trực tiếp của quốc gia Đông Âu giáp Nga là 97 tỷ USD, trong đó, nhà ở, giao thông, thương mại và công nghiệp bị ảnh hưởng nhiều nhất. Thêm vào đó, gián đoạn các dòng chảy kinh tế và sản xuất ước tính khoảng 252 tỷ USD.

Những phát hiện này nhấn mạnh những thách thức mà Ukraine phải đối mặt trong việc cố gắng tái xây dựng lại nền kinh tế, đồng thời tiếp tục chống lại sự tấn công của Nga.

"Đó là một con số đáng kinh ngạc", Anna Bjerde, Phó chủ tịch Ngân hàng Thế giới (WB)  phụ trách châu Âu và Trung Á chia sẻ với DW. "Chúng ta phải công nhận rằng cuộc chiến này đang có tác động tàn khốc đối với Ukraine."

Đánh giá thiệt hại được đưa ra cùng với dữ liệu kinh tế mới từ Ukraine cho thấy GDP nước này giảm 37% trong quý II/2022 hàng năm.

Vừa tái thiết đất nước vừa chiến tranh với Nga

Báo cáo của Ngân hàng Thế giới nhấn mạnh rằng, mặc dù phương pháp tái thiết theo từng giai đoạn trong vài năm là rất quan trọng, nhưng trước mắt Ukrane cần khoảng 105 tỷ USD để xây dựng lại cơ sở hạ tầng xã hội như trường học và bệnh viện, sửa chữa các kết nối giao thông và chuẩn bị cho tình trạng thiếu năng lượng có thể xảy ra trong mùa đông này.

“Điều rất quan trọng là Ukraine cần tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế để trang trải chi phí hoạt động hàng ngày, bà Anna Bjerde, Phó chủ tịch Ngân hàng Thế giới chia sẻ.

Bất chấp áp lực lạm phát và cuộc khủng hoảng năng lượng gây ra nhiều vấn đề cho các nền kinh tế trên thế giới, các Chính phủ lớn như Mỹ và phương Tây đã tập hợp để hỗ trợ Ukraine. Vị Phó chủ tịch WB hy vọng báo cáo sẽ giúp các nhà tài trợ làm rõ những lĩnh vực nào cần hỗ trợ khẩn cấp nhất.

Việc khôi phục và tái thiết sẽ trở nên tốn kém hơn nhiều nếu bạn để các dịch vụ thể chế bị xói mòn trong chiến tranh. Bà Anna Bjerde cho rằng: "Hỗ trợ đất nước trong thời gian chiến tranh ngăn chặn sự suy giảm thêm của sinh kế và tác động của nghèo đói".

Cuộc sống dân thường “vỡ vụn”

Đối với những người dân thường Ukraine, tác động kinh tế của cuộc chiến là rất sâu sắc.

Ludmyla Makivska, một người hưu trí 70 tuổi, sống trong một ngôi làng cách Thủ đô Kyiv 100km cho hay: "Tôi đã không thể làm việc trong suốt bốn tháng và các khoản nợ để trang trải sinh hoạt phí của tôi đã chất đầy như núi”.

Những chia sẻ này là tiếng lòng chung của nhiều hưu trí và cả những người Ukraine. “Nhận được lương hưu, nhưng chỉ đủ ăn, vì vậy thật tốt biết mấy nếu có thể đi làm, giờ đây làm sao tôi cáng đáng được qua mùa đông khi lạm phát tiêu dùng tăng vùn vụt, mùa đông lạnh giá thiếu khí đốt đang cận kề", bà Makivska bộc bạch.

Yuriy Kryshko, 35 tuổi, sống tại một thị trấn nhỏ ở vùng Zhytomyr (phía bắc Ukraine), làm việc tại một nhà máy sản xuất các sản phẩm vệ sinh, anh chia sẻ: "Không có việc làm, rất ít ca làm việc, nhưng tôi đấu tranh kiếm từng đồng. Lương thường không trả đúng hạn. Dù sao cũng đã ít, lại còn đóng tiền bảo hiểm nên không đủ tiền cho những việc quan trọng nhất. Không biết sống sao. Nhưng ít ra tôi cũng có việc làm, nhiều lắm bạn bè của tôi đã bị sa thải".

Một trong những người thất nghiệp, anh Vlad Kyriach, sinh viên, 22 tuổi cho biết: “Chiến tranh đã ảnh hưởng đến cuộc sống của tôi.  Giá cả tăng chóng mặt: nhiên liệu, thực phẩm, dịch vụ. Tôi bị mất việc, tìm một công việc với mức lương đủ sống quả thực quá đỗi xa vời”.

Tình trạng nghèo đói ở Ukraine dự kiến sẽ tăng gấp 10 lần, với 1/5 người Ukraine dự kiến sẽ sống trong cảnh nghèo đói vào cuối năm 2022.

Ngân hàng Thế giới cho biết giá lương thực tăng cao, cũng như hàng triệu người phải di dời do bị tàn phá của các ngôi nhà là hệ quả trực tiếp mà xung đột Nga – Ukraine đem lại.

Tuy nhiên, sự gia tăng nghèo đói được dự báo sẽ còn lớn hơn nếu các Chính phủ và tổ chức trên khắp thế giới không cung cấp đủ tài chính để bù đắp cho thâm hụt tài chính phi quân sự ngày càng lớn của Ukraine.

Duy trì sự ổn định, lý do cho hy vọng

"Ukraine đã phải huy động nhiều nguồn lực trong nước, bao gồm cả tiền tệ hóa, vốn đã gây ra áp lực lạm phát. Vì vậy, chúng tôi cần nhiều tài trợ và trợ giúp kinh tế cho Ukraine càng tốt", Bjerde nói.

Đối với Ukraine, cú sốc đối với nền kinh tế nước này đã đảo ngược đáng kể những tiến bộ đạt được trong những năm gần đây.

Theo Ilona Sologub, chuyên gia kinh tế của Vox Ukraine, nền kinh tế nước này đã cố gắng để tăng trưởng từ năm 2016 - năm 2021 để khôi phục GDP về mức trước khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014.

Nhiều người nói rằng chiến tranh đã có một tác động đáng kể đến việc làm của người dân trên khắp Ukraine. Các cuộc khảo sát gần đây nhất cho thấy khoảng 40% những người từng làm việc trước chiến tranh đã bị mất việc làm, trong khi 50% những người vẫn đang làm việc bị cắt giảm lương.

Thu nhập xói mòn, lạm phát leo thang, nhiều người dân mất sức mua vì lạm phát. Thậm chí, nhiều người phải chuyển nơi sinh sống.

Giờ đây, nhiệm vụ kinh tế chính mà Chính phủ Ukraine phải đối mặt là duy trì sự ổn định kinh tế vĩ mô và thu thuế để tiếp tục chi trả cho các dịch vụ thiết yếu nhất.

Trong tuần này, ngân hàng trung ương của nước này cho biết nếu chiến sự chậm lại, tăng trưởng kinh tế có thể tiếp tục vào năm 2023. Mặc dù GDP giảm mạnh 37% trong quý thứ hai, một số số liệu cho tháng 8 đã cung cấp một số lạc quan - đặc biệt là những con số liên quan đến nông nghiệp.

Một thỏa thuận giữa Ukraine và Nga do LHQ làm trung gian gần đây và Thổ Nhĩ Kỳ đã chứng kiến các chuyến hàng ngũ cốc từ Ukraine đến các nước khác được nối lại sau một cuộc phong tỏa kéo dài nhiều tháng. Ngũ cốc là nguồn xuất khẩu quan trọng của Ukraine.

Tuy nhiên, minh họa cho kiểu bất ổn mà Ukraine phải đối mặt khi cố gắng xây dựng lại nền kinh tế, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuần này đã ám chỉ việc sửa đổi thỏa thuận trên. Ông tuyên bố rằng không có đủ ngũ cốc sẽ được chuyển đến các nước nghèo nhất đang gặp khó khăn.

Lê Na (Theo DW)