Nông sản vận chuyển bằng đường sắt cao tốc

Tại chợ thực phẩm tươi sống lớn nhất Thái Lan Talaad Thai ở ngoại ô Bangkok, tiểu thương tên Prayat Charoen đã nhận thấy lượng rau củ Trung Quốc dồi dào bất thường kể từ khi khai trương tuyến đường sắt cao tốc chạy từ biên giới của Lào với Trung Quốc, gần biên giới Thái Lan.

Trong khi bông cải xanh, cải bắp và các nông sản mùa đông khác là mặt hàng chủ lực tại cửa hàng của ông trong thập kỷ qua do khí hậu nhiệt đới quanh năm của Thái Lan, thì trong tháng qua, lượng nhập khẩu những mặt hàng này từ Trung Quốc tăng mạnh đã đẩy giá rau Thái Lan xuống.

Ông nói: “Rau Trung Quốc tự động buộc người nông dân Thái phải giảm giá, nếu không thì không thể cạnh tranh được”.

Prayat hy vọng giá nông sản Thái Lan sẽ tăng vào mùa hè, khi rau xanh địa phương có truyền thống thống trị các quầy hàng. Tuy nhiên, ông lo ngại rằng về lâu dài, các sản phẩm rẻ hơn của Trung Quốc có thể lấn át thị trường Thái Lan, khiến người nông dân Thái chịu thiệt.

Sự lo lắng của ông Prayat xuất hiện sau khi tuyến đường sắt cao tốc được khai trương vào tháng 12, khiến việc nhập khẩu rau củ của Trung Quốc với số lượng lớn trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn bao giờ hết.

Vào ngày 3/1, một tháng sau khi tuyến đường sắt đi vào hoạt động, Tân Hoa xã đưa tin rằng nó đã vận chuyển hơn 170.000 tấn hàng hóa. Phần lớn trong đó bao gồm rau, trái cây, các sản phẩm cơ khí và điện tử.

Sự phát triển này là mối quan tâm không chỉ của các thương nhân, mà những người dân Thái Lan bình thường cũng đã nhanh chóng nói lên mối quan tâm của họ trên một câu chuyện video trên mạng xã hội về tuyến đường sắt này.

Một người bình luận cảnh báo rằng, trong khi đường sắt mang đến cho người tiêu dùng nhiều lựa chọn hơn, thì nông dân Thái Lan có nguy cơ bị mất việc vào tay các đối thủ Trung Quốc. Một người khác nói: "Tuyến đường sắt này mất nhiều năm để hoàn thành và có chắc Thái Lan không lường trước được diễn biến này?"

Lo ngại mất thặng dư thương mại Thái – Trung trong tương lai

Ông Aat Pisarnwanich, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Thương mại Quốc tế tại Đại học Phòng Thương mại Thái Lan, cho biết tuyến đường sắt sẽ cắt giảm 30% chi phí vận chuyển cho hàng hóa Trung Quốc vào ASEAN.

Đây sẽ là một lợi ích cho các thương nhân Thái Lan nhưng cũng “gây khó khăn cho người trồng rau nước này trong việc cạnh tranh vì tuyến đường sắt đã rút ngắn thời gian di chuyển giữa Côn Minh (Vân Nam, Trung Quốc) và Viêng Chăn xuống còn 10 giờ”, ông Aat nói.

Ông gợi ý rằng nông dân Thái Lan nên được Chính phủ hỗ trợ để giữ lợi thế cạnh tranh.

Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), một hiệp định thương mại tự do được thiết kế để hợp lý hóa chuỗi cung ứng giữa ASEAN và Trung Quốc , Hàn Quốc, Nhật Bản, New Zealand và Australia đã có hiệu lực, và điều này cũng sẽ làm giảm giá rau Trung Quốc hơn 40%. Đây cũng sẽ là thách thức đối với Thái Lan trong những tháng tới, ông Aat cho biết thêm.

Những diễn biến như vậy diễn ra trong bối cảnh các nhà xuất khẩu trái cây ở Thái Lan phàn nàn về những hạn chế gần đây ở biên giới đã được thực hiện như một phần của chính sách zero-Covid của Trung Quốc.

“Việc kiểm tra hàng hóa nghiêm ngặt ở biên giới có nghĩa là các sản phẩm của Thái Lan như sầu riêng hoặc nhãn thường phải chờ đợi lâu, đe dọa đến tình trạng và giá cả của chúng”, thương nhân xuất khẩu trái cây Thái Lan Sanchai Puranachaikiri cho biết.

Nhưng theo hướng khác, với việc đường sắt cao tốc đã cắt giảm thời gian vận chuyển, rau củ từ Trung Quốc hiện đang đến Talaad Thai nhanh hơn và tươi hơn bao giờ hết. Các nhà chức trách Thái Lan gần đây cho biết hơn 660 tấn rau quả Trung Quốc đã đến Thái Lan chỉ trong một tuần.

Tuần trước, Bộ trưởng Bộ Thương mại Thái Lan Jurin Laksanawisit đã đến thăm trạm kiểm soát hải quan tại Cầu Hữu nghị Thái-Lào ở tỉnh Nong Khai, ngay bên kia sông Mekong từ thủ đô Viêng Chăn của Lào, nơi tuyến đường sắt cao tốc kết thúc.

Trung Quốc hiện cho phép đưa hàng hóa liên quan đến quặng, cao su và sắn lên tàu nhưng Bộ trưởng Jurin cho biết ông cũng sẽ đàm phán để được phép vận chuyển trái cây Thái Lan trong mùa thu hoạch từ tháng 3 đến tháng 5.

Thái Lan là một trong những nguồn cung cấp trái cây lớn nhất của Trung Quốc và đường sắt cao tốc mang lại cơ hội lớn hơn cho các nhà xuất khẩu của nước này. Mặc dù vậy, giới quan sát cảnh báo, dòng sản phẩm Trung Quốc tràn vào có thể khiến Thái Lan mất thặng dư thương mại với Trung Quốc trong tương lai.

Sơn Tùng (Theo SCMP)