Báo chí nước ta phát triển mạnh cả về quy mô, loại hình, công nghệ, số lượng, chất lượng, hiệu quả xã hội. Cả nước có hơn 830 cơ quan báo chí thuộc bốn loại hình: báo in, phát thanh, truyền hình, báo điện tử. Nhiều cơ quan báo chí đã phát triển nhiều loại hình báo chí.

Sự phát triển nhanh của báo chí điện tử, kết hợp với công nghệ hiện đại, mở ra khả năng to lớn cho việc truyền tải, tiếp nhận thông tin của công chúng. Hơn 45.000 lao động làm việc tại các cơ quan báo chí, trong đó hơn 20.000 nhà báo được cấp thẻ hành nghề, hơn 27.000 hội viên nhà báo - ngày càng trẻ hóa, bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thông nghiệp vụ, được đào tạo cơ bản.

Hoạt động của các cơ quan báo chí, các cấp HNB trong xu thế hội tụ công nghệ và dịch vụ, chuyển dần sang mô hình cơ quan truyền thông đa phương tiện, thực hiện nhiều loại hình báo chí, cung cấp nhiều dịch vụ liên quan đến truyền thông. Xu hướng báo chí công nghệ làm thay đổi thói quen người dùng, dịch chuyển từ đọc, nghe, xem theo phương thức truyền thống sang những lựa chọn khác.

Việc đọc, nghe, xem báo chí trực tuyến cũng đã dịch chuyển từ thụ động sang chủ động hình thành xu hướng cung cấp, lan tỏa, kết nối thông tin dựa trên công nghệ, ảnh hưởng sâu sắc tới hoạt động báo chí, hoạt động của HNB. Nếu không muốn tụt hậu, hoạt động báo chí, hoạt động HNB cần tăng tốc đổi mới, năng động sáng tạo.

Với hoạt động báo chí, hoạt động Hội thuận lợi và cơ hội thật lớn, nhưng khó khăn, thách thức không hề nhỏ. Việc sắp xếp lại, hoàn thiện mô hình tổ chức bộ máy của các cơ quan báo chí theo Quy hoạch báo chí đã được phê duyệt  tiếp tục tác động tới người làm báo, hoạt động báo chí, hoạt động Hội. Đại dịch COVID-19 tác động đến mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội, đời sống người dân. Nguồn thu của các cơ quan báo chí sụt giảm, tác động sâu sắc đến đời sống người làm báo.

Yêu cầu nhiệm vụ chính trị đòi hỏi ngày càng cao, nhu cầu thông tin của công chúng ngày càng lớn. Tuy đã trưởng thành về nhiều mặt, nhưng đội ngũ phóng viên, biên tập viên, hội viên nhà báo ở nhiều nơi còn thiếu tính chuyên nghiệp, thiếu đội ngũ nhân sự mạnh về công nghệ. Sức ép cạnh tranh thông tin là áp lực lớn đối với người làm báo, nhà báo hội viên, là nguy cơ và nguyên nhân của các vi phạm đạo đức nghề nghiệp, vi phạm pháp luật trong hoạt động báo chí. Báo chí có nguy cơ bị truyền thông xã hội chi phối và lấn át, do vậy càng phải hết sức coi trọng yếu tố đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ người làm báo.

Trong xu hướng sụt giảm báo in, sụt giảm quảng cáo từ báo chí truyền thống; trong xu hướng thu gọn đầu mối cơ quan báo chí, giảm ngân sách cho các đơn vị sự nghiệp, tiến tới xây dựng các mô hình báo chí tự chủ về tài chính, việc tìm nguồn lực để duy trì tổ chức và phát triển hoạt động Hội ở các cấp Hội ngày càng khó khăn. Để tranh thủ cơ hội, vượt qua khó khăn, thách thức, giới báo chí, các cấp Hội càng phải vững vàng bước vào thời kỳ mới, thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ.

Đó là việc tập trung xây dựng đội ngũ người làm báo trong sạch, vững mạnh; tăng cường giáo dục tư tưởng, nâng cao bản lĩnh chính trị; đẩy mạnh công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng làm báo ứng dụng công nghệ mới trong hoạt động báo chí; chú trọng  rèn luyện, tu dưỡng đạo đức nghề nghiệp. HNB tham gia có hiệu quả công tác chỉ đạo, quản lý báo chí; tham gia xây dựng, bổ sung, hoàn chỉnh cơ chế, chính sách về báo chí.

Hội tích cực bảo vệ quyền hành nghề hợp pháp và các quyền lợi chính đáng của nhà báo hội viên; phối hợp ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi cản trở, đe dọa, xúc phạm, hành hung các nhà báo hội viên hoạt động đúng pháp luật. Các cấp Hội đặc biệt quan tâm đến việc làm, hoạt động nghề nghiệp, đời sống của người làm báo chịu tác động do thực hiện quy hoạch báo chí, tạo sự đồng thuận trong đội ngũ người làm báo, nhà báo hội viên.

Xây dựng đội ngũ cán bộ tâm huyết làm công tác Hội là khâu có tính  quyết định nhằm thực hiện các quyết sách đổi mới hoạt động Hội. Nâng cao phẩm chất, năng lực của cán bộ Hội từ Trung ương đến cơ sở; làm tốt công tác quy hoạch, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo các cấp Hội, có cơ chế đặc thù để thu hút cán bộ có kinh nghiệm, giỏi quản lý và chuyên môn nghiệp vụ làm công tác Hội.

Đẩy mạnh các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao tạo không khí vui tươi, phấn khởi, đoàn kết trong sinh hoạt Hội; tăng cường  hoạt động xã hội - từ thiện, nêu cao tinh thần nhân văn của người làm báo lan tỏa tốt đẹp trong xã hội. Tăng cường các hoạt động quốc tế, mở rộng và phát triển có chiều sâu với tổ chức HNB các quốc gia trong và ngoài khu vực.

Vượt qua thách thức, đổi mới hoạt động, tạo sức sống cho hoạt động Hội nhà báo. Bài học đoàn kết, chung sức đồng lòng của toàn hội, trước hết là đoàn kết trong Ban Chấp hành Hội, các bộ phận  của cơ quan Trung ương Hội có ý nghĩa quyết định. Hội là mái nhà chung, là nơi đi về - lui tới của nhà báo hội viên, đoàn kết - chung một ý chí và hành động để luôn xứng đáng là một tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp của người làm báo.

Thời kỳ 2015-2020, HNBVN gặt hái nhiều thành tựu rất đáng tự hào về hoạt động Hội, đóng góp xứng đáng vào thành tựu chung của giới báo chí, nền báo chí cách mạng. Bảo tàng Báo chí Việt Nam chính thức được khánh thành đi vào hoạt động là một trong những dấu ấn thành công của hoạt động Hội với hàng chục ngàn hiện vật được sưu tầm, trưng bày tạo bức tranh tổng quát, có hệ thống, xuyên suốt của 95 năm nền báo chí Cách mạng, 70 năm truyền thống HNBVN quang vinh. Đó là địa chỉ Đỏ đi về, nơi lui tới của nhà báo hội viên, của thế hệ nhà báo trẻ góp phần  giáo dục truyền thống vẻ vang của báo chí cách mạng, của tổ chức HNB.

Tự hào với quá khứ vinh quang để mài thêm ý chí và hành động, đoàn kết, chung sức đồng lòng cùng phấn đấu vượt qua mọi thử thách, đặng hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ của thời kỳ mới, góp phần xây dựng nền báo chí Cách mạng giàu tính chiến đấu, nhân văn, chuyên nghiệp và hiện đại, xứng đáng với sự tin cậy của Đảng, Nhà nước, sự tin yêu của nhân dân.

Nhà báo Phạm Quốc Toàn (Nguyên Phó Chủ tịch HNBVN)