Bùng nổ truy cập nhưng ... sụt giảm quảng cáo

Lượng truy cập mạng xã hội Facebook hàng ngày đang bùng nổ khi người dùng ở nhà tránh dịch Covid-19. Facebook ví việc gia tăng đột biến truy cập này như các ngày nghỉ lễ quan trọng trong năm hay các kỳ thế vận hội nhưng kéo dài nhiều ngày hơn.

Lượng truy cập tăng mạnh khiến hạ tầng Facebook chịu áp lực lớn. Mạng xã hội này đã phải giảm chất lượng video trên hai nền tảng Facebook và Instagram tại một số khu vực.

Trên trang blog của hãng ngày 24/3 có đăng tải bài phân tích của hai phó chủ tịch là Alex Schultz và Jay Parikh về tác động của dịch Covid-19 lên cơ sở hạ tầng cũng như tình hình kinh doanh của Facebook.

"Tại những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề từ Covid-19, lượng truy cập vào Messenger tăng 50% so với tháng trước. Tại Ý, tâm điểm vùng dịch, thời lượng các cuộc gọi nhóm tăng 1.000%", đại diện Facebook cho hay.

Mọi người tưởng rằng với lượng người truy cập tăng đột biến như vậy sẽ đồng nghĩa với việc "ông lớn mạng xã hội" này sẽ kiếm bộn tiền nhờ bán quảng cáo. Nhưng thực tế thì lại hoàn toàn khác, Facebook đang gặp khó khăn trong kinh doanh vì các nhà quảng cáo ngừng chi tiêu.

"Nhận được nhiều câu hỏi về doanh thu, chúng tôi xin phép chia sẻ tình hình hiện nay như sau: Phần lớn lượng truy cập tăng vọt trên các nền tảng nhắn tin. Tuy vậy, việc kinh doanh của công ty cũng chịu ảnh hưởng xấu như nhiều nơi khác trên thế giới. Chúng tôi không kiếm tiền được từ các dịch vụ đang tăng truy cập. Tại những quốc gia siết chặt phong tỏa do dịch Covd-19, tình hình kinh doanh đang tệ đi", Phó Chủ tịch Facebook chia sẻ.

Điều này cũng dễ hiểu khi tình hình kinh doanh trì trệ do dịch bệnh, các công ty ắt hẳn sẽ cắt giảm chi phí dành cho quảng cáo trên newsfeed, mảng kinh doanh trọng điểm của Facebook.

Không những không kiếm được thêm tiền, hãng này còn phải "gồng" mình để đảm bảo hạ tầng ổn định, giúp cho các dịch vụ hoạt động thông suốt, mặc dù bản thân nhiều nhân viên của hãng cũng đang cách ly, làm việc tại nhà.

"Tuy vậy, duy trì hoạt động kinh doanh trong các đợt tăng đột biến truy cập khó khăn hơn bình thường bởi hầu hết nhân viên chúng tôi đang làm việc tại nhà".

Hãng nghiên cứu Needham đã hạ dự báo của họ về doanh thu đầu năm của Facebook do sự lây lan của Covid-19 ảnh hưởng đến nhu cầu của người tiêu dùng và sự "sụp đổ" của mảng kinh doanh quảng cáo. Các nhà phân tích của Needham cũng cho biết 6 trong số 10 thị trường quảng cáo lớn nhất của Facebook hiện tại là các điểm nóng Covid-19.

Chung tay chống fake news

WHO từng nhận định rằng nhân loại đang phải đối diện một trong những đại dịch tồi tệ nhất trong lịch sử loài người đó là Covid-19, nhưng đồng thời chúng ta cũng đang đối diện với một đại dịch khác gọi là "đại dịch thông tin" (infodemic). 

Tin giả hay Fake news liên quan đến dịch Covid-19 bùng phát mạnh mẽ khi nó đánh trúng vào nỗi lo sợ của mọi người, đánh trúng bản năng thích lan truyền tin đồn. Nó như con virus lan truyền với tốc độ chóng mặt trên các nền tảng Internet như mạng xã hội.

Tin tức thật giả lẫn lộn, việc phân biệt đúng sai đôi khi khó khăn đối với cả những người tỉnh táo nhất vì fake news có lúc xuất phát từ những chính trị gia, nguyên thủ nổi tiếng.

Sức tàn phá, hậu quả của con virus fake news gây ra khủng khiếp không thua kém gì virus SARS-CoV-2, nó khiến công tác chống dịch tại các quốc gia trở nên khó khăn hơn.

May mắn, giữa lúc lòng tin sói mòn với những tin tức thật thật giả giả, ngoài những luồng thông tin chính thông từ các chính phủ, tổ chức quốc tế thì Facebook cũng có những hành động rất quyết liệt để chung sức đẩy lùi fake news.

Cuối tháng 3, tài khoản mạng xã hội chính thức của Tổng thống Brazil, Jair Bolsonaro, chia sẻ nhiều video cho thấy ông vẫn tiếp xúc, bắt tay đám đông người ủng hộ ông trên đường phố ở thủ đô Brasilia ngày 29/3.

Trong video, ông Jair Bolsonaro còn chuyện với một người bán hàng rong và tuyên bố "họ muốn làm việc," trái ngược với khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới về việc mọi người thực hành giãn cách xã hội. Sau đó, ông Bolsonaro nói rằng đã có thuốc chữa COVID-19, đó là thuốc trị sốt rét hydroxychloroquine và nó đã được sử dụng ở mọi nơi.

Ngay lập tức, Facebook đã đưa ra một quyết định được cho là rất mạnh tay và không hề dễ dàng: xóa video chứa thông tin sai lệch, có khả năng tác động xấu cho cộng đồng của Tổng thống Brazil.

"Chúng tôi xóa nội dung trên Facebook và Instagram vi phạm điều khoản không cho phép đăng tải thông tin sai lệch có thể gây tổn hại sức khỏe cho các cá nhân", mạng xã hội này thông báo.

Sau đó, Facebook đã thay đổi chính sách không kiểm tra thực tế phát ngôn của các chính trị gia do lo ngại những trường hợp tương tự có thể xảy ra trong tương lai. 

Nhằm nâng cao kĩ năng chống tin giả của người dùng, ông lớn mạng xã hội chia sẻ kinh nghiệm để phát hiện tin giả với 10 bước gồm: Xem xét kỹ tiêu đề, kiểm tra đường link, tìm hiểu nguồn tin, cảnh giác với định dạng bất thường, cân nhắc về hình ảnh, kiểm tra ngày đăng, rà soát bằng chứng, đối chiếu với các báo cáo khác, phân biệt với những câu nói đùa, xem xét tin giả được tung ra có chủ đích.

Bên cạnh đó, Facebook cũng ủng hộ liên minh Mạng lưới xác minh dữ liệu quốc tế (IFCN) 1 triệu USD nhằm phát hiện các thông tin sai lệch về Covid-19 lan truyền trên các dịch vụ nhắn tin.

Hành xử xứng vị thế

Ngăn chặn fake news chỉ là một trong nhiều hành động mà Facebook thực hiện để chung tay cùng thế giới chống dịch. 

Đầu tháng 3, cùng với Google, Facebook đã chặn toàn bộ quảng cáo liên quan đến khẩu trang y tế xuất hiện trên các nền tảng của mình. Chính sách tạm thời này nhằm hạn chế hiện tượng thổi giá trong thời điểm dịch bệnh hoành hành.

Mới đây, hãng này thông báo bổ sung tính năng "Trợ giúp cộng đồng". Với tính năng này, người dùng có thể tìm thấy các bài đăng yêu cầu trợ giúp của hàng xóm; những nhu yếu phẩm đang được chia sẻ từ đồ dùng cho trẻ em đến thực phẩm, dịch vụ vận chuyển, hàng hóa. Mỗi tài khoản cũng có thể đăng những thứ mình có thể trợ giúp cho cộng đồng. Các bài đăng sẽ hiển thị thêm khoảng cách giữa người đọc và người đăng tin. Mọi người có thể trao đổi với nhau qua phần bình luận hoặc nhắn tin trực tiếp.

Đối với các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, Facebook tung ra gói hỗ trợ 100 triệu USD. 

Mạng xã hội này cho biết: "Chúng tôi biết rằng các doanh nghiệp có thể gặp phải gián đoạn do sự bùng phát toàn cầu của Covid-19. Chúng tôi đã nghe nói rằng một chút hỗ trợ tài chính có thể thành công, vì vậy chúng tôi sẽ cung cấp 100 triệu USD tiền trợ cấp và tín dụng quảng cáo để giúp đỡ trong thời gian đầy thử thách này”.

Khoản tài trợ sẽ sẵn sàng cho tối đa 30.000 doanh nghiệp nhỏ đủ điều kiện tại hơn 30 quốc gia, tương đương trung bình 3.333 USD mỗi doanh nghiệp. Chương trình này có thể giúp các doanh nghiệp trang trải chi phí thuê và vận hành, duy trì lực lượng lao động và kết nối với khách hàng trong giai đoạn khó khăn hiện tại.

Ngành báo chí truyền thông đang chịu tác động nặng nề bởi đại dịch Covid-19 cũng được "ông lớn" này quan tâm, hỗ trợ.

Các phóng viên vẫn phải ngày đêm làm việc miệt mài trong môi trường khắt nghiệt để cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời tới bạn đọc. Khi dịch bệnh bùng phát cũng là lúc ngành báo chí phải đối mặt với khó khăn chưa từng thấy, doanh số sụt giảm, điều kiện tác nghiệp khó khăn, nguy hiểm....

Đầu tháng 4 này, Facebook đã tuyên bố hỗ trợ ngành báo chí, truyền thông 100 triệu USD. Trong đó có 25 triệu USD dưới dạng khoản cấp kinh phí cho các tổ chức báo chí địa phương tại Mỹ và Canada thông qua Dự án Báo chí. 75 triệu USD còn lại đổ vào khoản “chi phí marketing bổ sung” cho các tổ chức báo chí dùng trên chính nền tảng của Facebook.

Đại diện Facebook chia sẻ: “Nếu người dân cần bằng chứng rằng báo chí địa phương là dịch vụ công quan trọng, thì giờ họ đã có thứ họ cần”.

Khoản hỗ trợ này sẽ tạo thêm cơ hội cho ngành truyền thông đẩy mạnh chuyển đổi hướng đến nền tảng số bền vững hơn.

Với tất cả những hành động của mình, Facebook đang cho thấy hình ảnh của có trách nhiệm, vì cộng đồng, xứng đáng vị thế mạng xã hội hàng đầu. Hành động thiết thực của Facebook trong thời điểm hiện nay phần nào xua tan những bóng đen bê bối liên quan tới bảo mật dữ liệu người dùng mà hãng đã gặp phải năm 2019.

Mai Bùi