Chữa bệnh cứu người, xóa bỏ hủ tục lạc hậu

Bác sĩ Nay Blum (SN 1969, người dân tộc Ba Na) sinh và lớn lên ở xã Glar. Năm 1991, Blum tốt nghiệp Trường trung cấp y Gia Lai và học lên đại học. Ra trường, thay vì ở các bệnh viện tuyến trên, Blum quyết định chọn nơi mình sinh ra để thực hiện ước mơ được khám, chữa bệnh cho bà con dân tộc thiểu số nghèo.

Gần 30 năm gắn bó với y tế thôn bản, Trạm Trưởng trạm y tế - bác sĩ Nay Blum đã dành hết thanh xuân nhằm chữa trị cho các bệnh nhân trong xã và cứu sống những đứa trẻ gặp nạn vì hủ tục.

Về với Glar vào những ngày cuối tháng 2, chúng tôi thấy được sự bận rộn của bác sĩ Nay Blum khi ông vừa phải khám bệnh, vừa phải xử lý tập hồ sơ dày cộm tại Trạm y tế xã. Phải đến gần trưa ông mới được nghỉ tay uống nước, nhấp chén trà đặc, rồi kể về hành trình điều trị, cứu chữa bệnh nhân của mình.

Bác sĩ Nay Blum cho biết: “Trước đây cuộc sống người dân khó khăn lắm, họ chỉ tin theo các hủ tục lạc hậu. Trong làng có người bị bệnh họ lên rừng hái lá, đau chỗ nào lấy lá giã nhỏ bôi lên hoặc mời thầy cúng đến nhà cúng đuổi con ma đi chứ không đến bác sĩ đâu. Ngày ấy, xã Glar chưa có trạm y tế phải mượn một lớp học để làm cơ sở, thuốc men còn thiếu nhiều.

Đây cũng là thời điểm căn bệnh sốt rét quay trở lại và bùng phát mạnh. Nhiều người dân bị bệnh nặng, sốt cao nằm trước cửa nhà sàn, họ tin rằng bị bệnh là do con ma rừng tới bắt nên đưa đến nhà thầy cúng nhờ làm lễ. Ngày đó, mình phải đến từng nhà tuyên truyền, thăm khám và hỏi các triệu chứng mới biết được dân làng bị nhiễm căn bệnh sốt rét, nên ông tiến hành điều trị bệnh theo phác đồ. Sau 3 ngày người bệnh hết sốt và bắt đầu hồi phục”.

Không riêng Glar, trước đây hầu hết các xã của huyện Đắk Đoa đều chưa có trạm y tế, chưa có cơ chế trả lương cho y, bác sĩ. Gần 7 năm, Blum làm không có lương nhưng ông vẫn “băng rừng, vượt suối” đến với các bản làng xa xôi giúp bà con khám chữa bệnh và hướng dẫn phòng, chống bệnh; ăn chín, uống sôi. Thấy Blum chữa bệnh khỏi, dân làng mới bắt đầu tin tưởng nên đau ốm gì cũng gọi bác sĩ Blum.

Từ khi được dân làng tin tưởng, không kể ngày hay đêm cứ có người đến gọi là bác sĩ Blum lại xách theo túi thuốc đến tận nhà bệnh nhân để thăm khám, chữa bệnh. Sau mỗi lần điều trị khỏi bệnh, người dân không có tiền chỉ cho bác sĩ vài lon gạo hay quả bí, đọt bầu… nhưng vì sứ mệnh cứu người ông vẫn quyết tâm bám làng, bám nghề.

Nhận nuôi liên tiếp 4 đứa bé cận kề với cái chết

Sau khoảng thời gian dài tuyên truyền, thuyết phục dân làng đau ốm là phải đi bác sĩ, đến bệnh viện, tuy nhiên ở nhiều buôn làng vẫn còn những hủ tục lạc hậu, điển hình là trường hợp của em bé Nay Thuym. Bác sĩ Blum nhớ: “Vào buổi trưa năm 1995, Blum cùng vợ H’Nơn (lúc này là nữ hộ sinh) đang ăn cơm thì có người dân làng Hlang (thuộc xã Trang, huyện Đak Đoa bây giờ) hốt hoảng chạy tới nhà kêu lớn: “Vợ chồng Blum ơi, cứu vợ mình với nó sinh khó, máu ra nhiều lắm…”. Nghe vậy, 2 vợ chồng vội vàng gửi con nhỏ 3 tuổi cho người quen lấy xe đi đến nhà sản phụ”.

Tuy nhiên, đi được nửa đường thì xe hư nên 2 vợ chồng Blum đã phải bỏ xe lại dọc đường rồi chạy bộ, đến nơi thấy sản phụ toàn thân tím tái, băng huyết, mạch đã ngừng đập bên cạnh có 1 bé trai còn đỏ hỏn, chưa cắt dây rốn. Lúc này, Blum tiến hành sơ cứu, hô hấp nhưng không thể cứu được vì sản phụ đã tử vong từ trước.

Sơ cứu xong xuôi cho bé trai sinh non, đang buồn vì không cứu được người mẹ, Blum tá hỏa khi nghe gia đình tính toán việc chôn em bé cùng mẹ để em bé được bú. Vì trước đây, chị gái của sản phụ trên cũng không may mất khi sinh khó nên gia đình đã đặt đưa bé trên lưng mẹ chôn cùng và bây giờ cũng sẽ làm như vậy với bé trai này.

Nghe vậy, 2 vợ chồng bác sĩ Blum đã khuyên giải gia đình nhưng bà ngoại đang bực tức vì con rể không chăm con gái bà nên không nghe còn lấy cuốc đánh vào đầu bác sĩ Blum. Trước sinh mạng bé nhỏ cận kề với cái chết, 2 vợ chồng quyết tâm thuyết phục gia đình thay đổi ý định. May mắn thay, sau nhiều giờ thuyết phục bà ngoại và cha đứa nhỏ cũng đồng ý cho 2 vợ chồng Blum nhận nuôi bé Nay Thuym.

“Được gia đình đồng ý, mình vội vàng ôm đứa bé về, nhưng vì sinh non nên lúc đó Nay Thuym chỉ nặng 1,7kg, yếu ớt lắm. Để sưởi ấm cho con, 2 vợ chồng phải nuôi Thuym theo kiểu Kăng-gu-ru, thay nhau 24/24 ấp trước ngực mình để ủ ấm. Không có tiền mua sữa cho con uống, 2 vợ chồng đã bán chiếc xe máy tài sản duy nhất trong nhà lấy tiền mua sữa. May mắn thay trong vòng tay nuôi dưỡng, yêu thương của vợ chồng Blum đứa bé Nay Thuym lớn lên khỏe mạnh, không đau ốm. Bây giờ con cũng đã lập gia đình có con cái rồi”, bác sĩ Blum tâm sự.

Ngoài Nay Thuym, 2 vợ chồng bác sĩ Blum còn nhận nuôi thêm 3 người con là: Jưi (SN 1988); hai chị em Mới (SN 1983) và Qưun (SN 1989). Theo đó, Jưi được vợ chồng Blum nhận nuôi vào năm 1998. Lúc đó, Jưi mồ côi bố mẹ và sống lang thang như con thú hoang trong rừng. Trên đường đi vào làng, bác sĩ Blum đã gặp và nhận nuôi. Tuy nhiên, khi đưa về thì Jưi đang bị bệnh lao. Gần 2 năm trời, bác sĩ Blum và vợ đã tận tình chăm nuôi Jưi trên bệnh viện ở Gia Lai.

Còn đối với Mới và Qưun là hai chị em ruột. Mẹ mất sớm, bố cũng bị bệnh ghẻ lở nên bị dân làng hắt hủi, bắt 3 bố con phải sống trong chòi rách ngoài làng. Một thời gian sau thì người bố mất, xót cảnh hai chị em mồ côi phải nhặt phân bò kiếm sống nên bác sĩ Blum đã bỏ hết mọi điều tiếng của dân làng quyết nhận 2 chị em về nuôi.

“Mới đó thôi mà chúng nó cũng khôn lớn, lập gia đình có con cái hết cả rồi. Ngày đó đứa con ruột của mình cũng so sánh, hỏi bố mẹ miết nhưng mình cũng giải thích rõ và răn dạy các con phải yêu thương nhau. Cũng may mấy anh chị em chúng nó chung sống hòa thuận. Hiện Nay Thuym và đứa con trai đầu đã có công việc ổn định, còn Mới và Jưi đã lập gia đình. Hai vợ chồng giờ chỉ lo cho cái Qưun. Nó bị bệnh động kinh lâu nay mà chữa chưa khỏi. Thỉnh thoảng lên cơn, rất tội nghiệp…”, bác sĩ Blum bộc bạch.

Dành trọn thanh xuân để chữa bệnh cứu người, nhận nhiều đứa trẻ bị cộng đồng ruồng bỏ về nuôi dưỡng nên người, bác sĩ Nay Blum còn hiến hơn 1.000m2 đất cho nhà nước xây thêm phòng và sân của trạm y tế xã.

Trao đổi với PV, ông Sing-Chủ tịch UBND xã Glar cho biết: “Bác sĩ Nay Blum là người đi đầu trong công tác vận động người dân khám chữa bệnh tại trạm y tế, dần xóa bỏ các thủ tục lạc hậu, mê tín liên quan đến cúng kiếng, ma chay. Với cương vị là Trạm trưởng Trạm Y tế xã, bác sĩ Nay Blum rất nhiệt tình trong công tác cứu chữa người bệnh, đến từng nhà khám chữa bệnh, rất quan tâm đến sức khỏe cộng đồng.

Đặc biệt là thời điểm dịch Covid 19, bác sĩ Blum luôn là người đi trước, tiên phong trong vấn đề phòng, chống dịch. Ngoài công tác chuyên môn, bác sĩ là công dân rất năng nổ, nhiệt tình tham gia vào các hoạt động của địa phương và có nhiều đóng góp trong việc xây dựng nông thôn mới”.

Bài và ảnh: Trần Hiền