Hai Bộ Tài chính - Công Thương đẩy qua đẩy lại trách nhiệm điều hành xăng dầu

Vào đầu tháng 1/2023, Bộ Công Thương đã đề xuất chuyển đầu mối điều hành xăng dầu về Bộ Tài chính “để đúng chuyên môn, nhiệm vụ”.

Theo Bộ Công Thương, trước năm 2014, Bộ Tài chính từng là cơ quan chủ trì, đảm trách việc tính toán, điều hành và công bố giá bán lẻ. Sau thời điểm này, khi Nghị định 83/2014 về kinh doanh xăng dầu có hiệu lực, việc điều hành, công bố giá được giao cho Bộ Công Thương chủ trì, Bộ Tài chính có trách nhiệm phối hợp tính toán các chi phí xăng dầu trong công thức tính giá cơ sở.

Do đó, Bộ Công Thương cho rằng, việc đưa điều hành giá xăng dầu về Bộ Tài chính là đảm bảo đúng chức năng nhiệm vụ của Bộ, ngành được phân công.

"Quản lý điều hành giá về một đầu mối, và cũng phù hợp với chức năng, nhiệm vụ chuyên môn của Bộ Tài chính về lĩnh vực tài chính, do đó việc tính toán, hướng dẫn và công bố giá điều hành... sẽ chính xác theo chế độ hạch toán, kế toán", Bộ Công Thương nêu quan điểm.

Ngay sau đề xuất của Bộ Công Thương, trong tuần qua, Bộ Tài chính đã có văn bản gửi Bộ Công Thương về một số góp ý xây dựng dự thảo sửa đổi Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu.

Trong đó, Bộ Tài chính đề xuất giao Bộ Công Thương đảm nhận hết phần việc của Bộ Tài chính đang làm hiện nay liên quan tới quản lý kinh doanh xăng dầu, như giám sát trích lập, sử dụng quỹ bình ổn giá, rà soát tính toán công bố các khoản định mức để tính giá cơ sở xăng dầu.

Trong khi đó, Bộ Tài chính sẽ chỉ thực hiện chức năng thanh, kiểm tra theo đúng quy định.

Bộ Tài chính cho rằng giao thống nhất cho Bộ Công Thương quản lý kinh doanh xăng dầu là để vừa thống nhất về quản lý Nhà nước, vừa tăng tính chủ động, hiệu quả.

Bởi lẽ, hiện nay, Bộ Công Thương là cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, đồng thời là cơ quan chủ trì điều hành giá. Tuy nhiên, một số nhiệm vụ thuộc công tác điều hành giá xăng dầu lại được phân công cho Bộ Tài chính như giám sát trích lập, sử dụng quỹ bình ổn, rà soát tính toán chi phí định mức.

"Việc giao thống nhất nhiệm vụ về giá chuyển về Bộ Công Thương sẽ giúp cơ quan chủ trì điều hành giá nắm bắt bản chất của các yếu tố hình thành giá cơ sở để điều hành giá phù hợp thực tế cũng như giám sát chi phí thực hiện của các thương nhân", Bộ Tài chính phân tích.

Cơ quan này cho rằng việc phân tán như hiện nay làm phát sinh thêm quy trình và gây khó cho cơ quan điều hành giá vì giá cơ sở là tổng hòa của các yếu tố hình thành giá, không chỉ đơn giản là việc quyết định tăng/giảm giá tại thời điểm điều hành.

Bộ Tài chính hay Bộ Công Thương nên nhận trách nhiệm?

Có thể thấy rằng, lý do 2 Bộ Tài chính - Công Thương đẩy qua đẩy lại trách nhiệm điều hành giá xăng dầu trong nước không phải là không có cơ sở. Ngay cả trong giới chuyên gia hiện tại cũng đang có nhiều tranh cãi Bộ nào nên trách nhiệm này hay tiếp tục duy trì sự phối hợp giữa 2 Bộ.

Thực tế, trong Luật Giá 2012 và Nghị định 87/2017 đã quy định, Bộ Tài chính chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về lĩnh vực giá, trong đó bao gồm cả chức năng quản lý giá đối với xăng dầu.

Do đó, việc Bộ Tài chính đùn đẩy trách nhiệm chính chức năng nhiệm vụ chính của ngành sẽ vi phạm vào Luật Giá 2012 và Nghị định 87 đã nêu.

Về vấn đề này, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế cho rằng, hiện nay dự thảo Luật Giá đang được sửa đổi theo hướng một cơ quan quản lý chuyên ngành sẽ quản lý giá của mặt hàng đó vì những mặt hàng này có đặc trưng đặc thù. Do đó, việc chuyển giao trách nhiệm điều hành giá xăng dầu cho Bộ Công Thương là có cơ sở.

Đồng thời, vừa qua, Thủ tướng Chính phủ cũng đã có chỉ đạo việc nghiên cứu, sửa đổi Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu, theo hướng Bộ Công Thương là đầu mối quản lý thống nhất. 

Do đó, ông Thịnh cho rằng, đề xuất của Bộ Tài chính về việc chuyển trách nhiệm điều hành xăng dầu về Bộ Công Thương có phần hợp lý hơn.

Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, giao trách nhiệm điều hành giá xăng dầu cho Bộ Công Thương sẽ giúp cơ quan này chủ động và hiểu được cơ chế về chi phí tăng giảm thế nào, từ đó có phương án xây dựng giá tốt nhất.

“Công tác điều hành xăng, dầu nên được giao hoàn toàn cho Bộ Công Thương là hợp lý. Để chuyển hoàn toàn quản lý xăng, dầu về Bộ Công Thương, Nghị định 95 cần sớm được sửa đổi, sẽ giúp khơi thông được các đầu mối công việc”, ông Thịnh cho biết.