Thể chế và pháp luật là một yếu tố quan trọng đóng góp vào sự phát triển của doanh nghiệp và thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Do đó, Chính phủ luôn quan tâm, xử lý các vướng mắc, chồng chéo trong hệ thống pháp luật.

Trên thực tế, tại Nghị quyết 93/NQ-CP năm 2024, Chính phủ đã yêu cầu các bộ, ngành rà soát các vướng mắc tại các văn bản pháp luật để sửa đổi, với mục tiêu tháo gỡ ngay những điểm nghẽn, khó khăn, vướng mắc cho sản xuất kinh doanh, góp phần thúc đẩy tăng trưởng, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô.

Hiện nay, Chính phủ đang soạn thảo hai dự thảo Luật sửa đổi nhiều Luật. Một luật do Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, sửa 4 luật, bao gồm: Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu.

Luật thứ hai được giao cho Bộ Tài chính chủ trì, sửa đổi 7 luật, bao gồm: Luật Chứng khoán, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế và Luật Dự trữ quốc gia.

Được biết, cả 2 Luật này dự kiến sẽ trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp tháng 10 này.

Một Luật sửa 4 Luật: Thiết kế các quy định cởi mở để kiến tạo phát triển

Liên quan đến Luật sửa đổi 4 Luật, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, việc xây dựng, ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 4 Luật nhằm kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về thể chế, pháp luật, khơi thông và phát huy nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội.

Đồng thời, Luật này sẽ giải quyết các khó khăn, vướng mắc cấp thiết trong thực tiễn triển khai liên quan đến công tác quy hoạch, thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh, đầu tư theo phương thức đối tác công tư và hoạt động đấu thầu; đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát.

Mục tiêu cụ thể nhằm tiếp tục tăng cường phân quyền cho địa phương trong hoạt động thực hiện quy hoạch, hoạt động đầu tư, đầu tư theo phương thức đối tác công tư và quyết định các nội dung trong quy trình, thủ tục đấu thầu.

Luật cũng đơn giản hoá thủ tục hành chính liên quan đến chế độ báo cáo trong hoạt động quy hoạch; đơn giản hóa thủ tục đối với dự án PPP, quy trình, thủ tục thực hiện hoạt động lựa chọn nhà thầu; đơn giản hoá trình tự, thủ tục đầu tư, rút ngắn thời gian triển khai thực hiện dự án đầu tư để tập trung thu hút các nhà đầu tư chiến lược vào một số lĩnh vực cần ưu tiên thu hút đầu tư.

Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương, khi xây dựng dự thảo Luật sửa đổi 4 Luật, trong các tờ trình và báo cáo của Bộ đều khẳng định sự đổi mới mạnh mẽ về tư duy và cách tiếp cận. Đồng thời, thiết kế các quy định của Luật phải cởi mở để kiến tạo phát triển.

“Đột phá trong xây dựng Luật lần này thể hiện ở chỗ là thiết kế các quy định cởi mở để kiến tạo phát triển, chứ không ràng buộc. Tuy nhiên, việc xây dựng các quy định mới với tư duy vừa cởi mở, vừa kiến tạo cho phát triển nhưng phải quản lý được, chúng tôi xác định rất khó khăn. Dù vậy, khó vẫn phải quyết tâm làm”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nói.

Một Luật sửa 7 Luật: Một số quy định gây tranh cãi

Không được “thuận buồm xuôi gió” như dự thảo luật đang được Bộ Kế hoạch và Đầu tư soạn thảo, Luật sửa 7 Luật do Bộ Tài chính soạn thảo đang tạo ra một số tranh cãi trong cộng đồng doanh nghiệp và chuyên gia.

Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), dự thảo Luật sửa đổi 7 Luật của Bộ Tài chính dự kiến sẽ có tác động đến doanh nghiệp trong nhiều lĩnh vực khác nhau như chứng khoán, bất động sản, kế toán, kiểm toán, thương mại điện tử…

Theo VCCI, Bộ Tài chính và các Ủy ban của Quốc hội, đặc biệt là Ủy ban Kinh tế và Ủy ban Tài chính Ngân sách làm việc rất vất vả để hoàn thiện Dự thảo trong bối cảnh soạn thảo gấp rút.

Tuy nhiên, thời gian qua, VCCI nhận được nhiều ý kiến từ các doanh nghiệp về một số quy định của dự thảo mang tính tăng thêm trách nhiệm cho doanh nghiệp.

Cụ thể, dự thảo đã bổ sung thêm hạn chế với việc phát hành các loại chứng khoán. Đồng thời, dự thảo đưa ra thêm các điều kiện phát hành, gia tăng các hạn chế với việc phát hành các loại chứng khoán.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật còn bổ sung thêm trách nhiệm cho các tổ chức liên quan đến phát hành chứng khoán như tổ chức tư vấn, tổ chức kiểm toán.

Ngoài ra, dự thảo bổ sung thêm trách nhiệm của các doanh nghiệp trong lĩnh vực thương mại điện tử liên quan đến hoạt động quản lý thuế.

VCCI cho rằng, đặt trong bối cảnh luật được soạn thảo theo trình tự, thủ tục rút gọn, điều này cần hết sức cân nhắc. Trước hết, thời gian soạn thảo ngắn, các hoạt động đánh giá tác động, tham vấn, trao đổi, đóng góp ý kiến giữa cơ quan soạn thảo và đối tượng chịu tác động là chưa nhiều, so với soạn thảo theo thủ tục thông thường.

“Mục tiêu của sửa đổi là tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Liệu các quy định này đã song hành với mục tiêu sửa đổi của đạo luật? Và hơn hết, liệu chúng ta có nên bổ sung các quy định có tính chất tăng nặng nghĩa vụ theo một quá trình soạn thảo rút gọn như vậy hay không”, VCCI đặt vấn đề.

Trong khi đó, ông Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLaw cho biết: Một trong những quy định gây tranh cãi nhất trong dự thảo Luật sửa 7 Luật đó là “sàn giao dịch thương mại điện tử phải khai thuế, nộp thuế thay cho các hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh trên sàn thương mại điện tử”.

Ông Hà nhấn mạnh: Quy định như trên là không hợp lý và cần phải được loại bỏ hoặc sửa đổi.

Phân tích rõ hơn về điều này, ông Hà nói: Đối với quy định khai thuế thay đã trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật về thuế.

“Nghĩa vụ khai thuế, nộp thuế của từng chủ thể là vấn đề cơ bản, cốt lõi, đối với từng sắc thuế cần phải được quy định ở các luật thuế chuyên ngành tương ứng, không thể được tùy tiện quy định về việc kê khai, nộp thuế thay mọi loại thuế cho một chủ thể khác như quy định theo dự thảo Luật”, ông Hà nói.

Việc khai thuế thay còn trái với thông lệ quốc tế, chưa từng có tiền lệ. Theo ông Hà, các quốc gia trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Singapore, Malaysia, Philippines, hay các nước như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Đài Loan đều không có quy định yêu cầu các sàn thương mại điện tử phải kê khai thay, nộp thuế thu nhập cá nhân thay cho người bán. Thay vào đó, người bán tự chịu trách nhiệm đối với các nghĩa vụ về thuế thu nhập của mình.

“Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực thúc đẩy phát triển kinh tế số và coi thương mại điện tử như một trong những động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, việc ban hành những quy định gây khó khăn, nặng nề về vận hành đối với các sàn thương mại điện tử, buộc cho họ những trách nhiệm không phải của mình như trong dự thảo Luật sẽ làm doanh nghiệp và các nhà đầu tư bất an, đẩy lùi sự phát triển, đi ngược lại với chủ trương, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước”, ông Hà nhấn mạnh.

 Việt Vũ