Từ ngày 12/8 đến ngày 16/8/2019, Phiên họp thứ 36 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội diễn ra tại Nhà Quốc hội, Thủ đô Hà Nội. Theo chương trình, tại phiên họp này Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tiến hành xem xét, cho ý kiến về Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng cháy, chữa cháy giai đoạn 2014 - 2018”.

346 người chết, thiệt hại trên 6.500 tỷ đồng do cháy nổ

Báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về phòng cháy, chữa cháy giai đoạn 2014 - 2018 cho biết: Giai đoạn 2014 - 2018, tình hình kinh tế - xã hội nước ta tiếp tục giữ đà tăng trưởng, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hoá ngày càng nhanh, số công trình xây dựng gia tăng từ 30.000 đến 50.000 công trình/năm; khu công nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh có nguy hiểm về cháy nổ ngày càng nhiều, trung bình tăng trên 15.000 cơ sở/1 năm; cả nước có trên 14 triệu ha rừng, hơn 4 triệu ô tô, 59 triệu xe máy và trên 253.000 phương tiện giao thông thuỷ nội địa. Thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu tác động tiêu cực đến công tác phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.

Theo thống kê của Bộ Công an, từ 7/2014 - 5/2018, cả nước đã xảy ra 13.149 vụ cháy, làm chết 346 người, bị thương 823 người, thiệt hại về tài sản ước tính trên 6.500 tỷ đồng và 6.400 ha rừng.

Trong số 13.149 vụ cháy nêu trên thì cháy nhà dân chiếm 40% tổng số vụ cháy, nguyên nhân chủ yếu là do không bảo đảm an toàn hệ thống điện, chiếm 57% và do sơ suất trong quá trình sử dụng lửa, xăng dầu, khí đốt, chiếm trên 29%. Số vụ cháy lớn tuy chỉ chiếm 1% tổng số vụ nhưng chiếm trên 76% tổng thiệt hại.

Chính phủ cho rằng, nguyên nhân của tình trạng trên là do hiện tượng “khoán trắng” cho lực lượng công an còn xảy ra ở nhiều nơi, việc đầu tư cơ sở vật chất phục vụ phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cứu hộ chưa được quan tâm đúng mức, một số nơi lực lượng phòng cháy, chữa cháy chưa được phát huy tốt vai trò nòng cốt; điều kiện cơ sở hạ tầng ở nước ta còn nhiều bất cập, thiếu đồng bộ, biến đổi khí hậu tiếp tục làm tăng nguy cơ cháy rừng…

Trách nhiệm ngành điện đến đâu?

Tại buổi làm việc với Chính phủ về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, Phó Trưởng Đoàn giám sát nhấn mạnh: Báo cáo của Chính phủ chỉ ra nguyên nhân do chập điện là 57%, còn số liệu tổng hợp của Đoàn giám sát là 70%. Do vậy, phải xác định trách nhiệm của ngành điện liên quan đến cháy nổ trong các khu chung cư cũ, trung tâm thương mại, nhà ở hỗn hợp…

Bà Nga đề nghị, trong 126 vụ cháy đặc biệt nghiêm trọng được đề cập, báo cáo cần có phụ lục phân tích rõ về nguyên nhân, trách nhiệm của 5 vụ cháy nổ nghiêm trọng nhất trong 126 vụ cháy lớn đặc biệt nghiêm trọng này để Đoàn giám sát có căn cứ kiến nghị và đề xuất Quốc hội ban hành nghị quyết để vấn đề này thực sự có chuyển biến trong thời gian tới.

Tuy nhiên, Cục trưởng Cục Kiểm tra giám sát kỹ thuật an toàn và môi trường (Bộ Công Thương) cho rằng, ngành điện chỉ có trách nhiệm mua bán điện, việc cấp phép xây dựng là do ngành xây dựng thực hiện, quản lý Nhà nước về phòng cháy, chữa cháy do lực lượng phòng cháy, chữa cháy của Bộ Công an đảm nhiệm.

Phản biện nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ đề nghị làm rõ, có phải ngành điện không có khuyết điểm, sự cố xảy ra chỉ do người sử dụng điện? Có phải ngành điện chỉ bán điện xong là hết trách nhiệm? Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu ngành điện phải tìm ra nguyên nhân cháy nổ chứ không thể “nói chung chung”.

Về báo cáo kết quả giám sát, nhiều ý kiến thành viên Đoàn giám sát cho rằng, đối với quy định mua bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc, việc thực hiện chưa thực sự nghiêm túc; chính sách bảo hiểm cháy, nổ còn nhiều bất cập; chế tài xử lý còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe...

Vi phạm nghiêm trọng về PCCC sẽ truy cứu trách nhiệm hình sự

Về giải pháp, Báo cáo của Chính phủ đề ra các giải pháp như nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị đối với công tác phòng cháy, chữa cháy, chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương khi xây dựng các đề án quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội phải chú trọng tới công tác quy hoạch hạ tầng phòng cháy, chữa cháy; tăng cường tuyên truyền về công tác này...

Để nâng cao hiệu lực và hiệu quả công tác phòng cháy, chữa cháy, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hoà Bình đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tiếp tục quán triệt, tập trung thực hiện có hiệu quả các văn bản chỉ đạo và pháp luật về công tác phòng cháy, chữa cháy. Rà soát, hoàn thiện chính sách pháp luật nhằm đáp ứng yêu cầu của công này trong tình hình mới, đề cao trách nhiệm của cấp uỷ, chính quyền địa phương, tập trung xây dựng lực lượng dân phòng để phát huy vai trò nòng cốt tại cơ sở, duy trì thực hiện công tác thường trực, sẵn sàng chiến đấu...

Bên cạnh việc đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến kỹ năng và pháp luật về phòng cháy, chữa cháy Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cũng yêu cầu hoàn thiện quy hoạch hạ tầng về phòng cháy, chữa cháy, giải quyết những bất cập về giao thông, cấp nước chữa cháy, có phương án xử lý các công trình đang sử dụng nhưng chưa bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, rà soát các cơ sở, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, kiên quyết tạm đình chỉ, đình chỉ hoạt động đối với cơ sở không bảo đảm an toàn cháy nổ. Trường hợp vi phạm nghiêm trọng cần xem xét, truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định; điều tra, xử lý nghiêm các vụ cháy đã xảy ra thời gian qua.

Thế Vũ