Bản tóm tắt dài 12 trang của chính quyền Tổng thống Joe Biden được rút ra từ các đánh giá tuyệt mật mà Bộ Ngoại giao Mỹ và Lầu Năm Góc gửi tới cho Quốc hội Mỹ.

Bản tóm tắt đã quy trách nhiệm về sự hỗn loạn của hoạt động rút quân và sơ tán cho các đánh giá thiếu sót của tình báo và quân sự Mỹ khi dự đoán rằng lực lượng an ninh Afghanistan có thể giữ vững Kabul, không thể lường trước được tốc độ tiếp quản của Taliban.

Bản tóm tắt trên cho biết: “Các lựa chọn của Tổng thống Biden về cách rút quân khỏi Afghanistan đã bị hạn chế nghiêm trọng bởi các điều kiện do người tiền nhiệm của ông tạo ra... Chính quyền sắp mãn nhiệm không đưa ra kế hoạch về cách tiến hành đợt rút quân cuối cùng, cũng như sơ tán người Mỹ và các đồng minh Afghanistan”.

Báo cáo cũng cho rằng chính quyền ông Trump đã hạn chế các dịch vụ hỗ trợ người tị nạn và gần như tạm dừng việc xử lý Thị thực Nhập cư Đặc biệt cho hàng nghìn người Afghanistan sơ tán đang làm việc cho Chính phủ Mỹ.

Ngoài ra, bản tóm tắt thừa nhận rằng chính quyền đã rút ra được bài học và hiện đã sai lầm khi “truyền thông tích cực” về các rủi ro trong môi trường an ninh bất ổn.

Phát biểu tại một cuộc họp báo tại Nhà Trắng, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia John Kirby cho biết: “Việc chuyển giao rất quan trọng. Đó là bài học đầu tiên được rút ra ở đây. Và chính quyền sắp tới không có nhiều khả năng để làm như vậy”.

Cuộc chiến kéo dài 20 năm ở Afghanistan đã bắt đầu dưới thời Tổng thống George W. Bush và tiếp tục được đẩy mạnh dưới thời Tổng thống Barack Obama. Hơn 100.000 người đã thiệt mạng và khoảng 3 triệu người phải sơ tán, theo dữ liệu từ dự án Costs of War tại Đại học Brown.

Trong chiến dịch tranh cử năm 2020, ông Biden đã cam kết chấm dứt cuộc chiến và rút khỏi Afghanistan. Chính quyền Kabul do Mỹ hậu thuẫn lúc đó đã sụp đổ vào ngày 15/8/2021 không lâu sau khi Taliban tiến vào thành phố.

Việc Mỹ hoãn rút quân đã gây ra hỗn loạn tại Sân bay quốc tế Kabul. Hàng chục ngàn người Afghanistan tuyệt vọng chạy trốn khỏi sự cai trị trở lại của Taliban. Tại sân bay, một số người thậm chí giao trẻ sơ sinh cho quân đội Mỹ hoặc đột nhập vào máy bay để được di cư.

Hoài Phương (theo Reuters)